Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, Việt Nam tiếp cận vaccine sớm nhưng mua muộn hơn so với nhiều nước vì nhiều lý do.
Việt Nam gặp nhiều rào cản khi mua vaccine
Trả lời về trách nhiệm tham mưu của mình Bộ trưởng trong việc xây dựng và triển khai chiến lược vaccine, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long cho rằng, Việt Nam tiếp cận vaccine sớm nhưng mua muộn hơn so với nhiều nước bởi nhiều lý do.
Theo Bộ trưởng, từ tháng 5/2020, Bộ Y tế đã gặp gỡ các công ty để thúc đẩy nghiên cứu, sản xuất vaccine trong nước. Việt Nam cũng đã làm việc và có thỏa thuận với COVAX từ tháng 9/2020. Tháng 11/2020, Việt Nam đã có thỏa thuận với Astra Zeneca để cung ứng 30 triệu liều vaccine. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố khách quan dẫn đến việc mua chậm.
1. Tình trạng khan hiếm vaccine trên quy mô toàn cầu diễn ra cả năm qua và kéo dài đến nay.
2. Một số nước phát triển sản xuất được vaccine đã đặt hàng mua với số lượng rất lớn. Có nước đặt hàng cao hơn nhu cầu sử dụng đến 4 lần. Bộ trưởng cho rằng, tình trạng này biểu hiện sự bất bình đẳng trong vấn đề cung ứng vaccine trên quy mô toàn cầu.
3. Tâm lý sử dụng vaccine “không phải lúc nào cũng như hiện nay”. Đầu năm 2021 từng có tình trạng tẩy chay, từ chối sử dụng vaccine. Vấn đề này diễn ra không chỉ ở Việt Nam mà còn xuất hiện ở nhiều nước trên thế giới.
4. Việt Nam gặp phải hàng loạt khó khăn khi mua vaccine, trong đó có rào cản về pháp luật mà theo như Bộ trưởng nói thì “Đây là những khó khăn trong việc mua vaccine. Những vấn đề này, luật pháp Việt Nam cũng chưa có quy định”.
Theo đó, phía bán đã đề ra các điều kiện nhưng không cho thương thuyết. Trước tình hình này, Bộ Y tế đã tổ chức hơn 200 cuộc đàm phán với các hãng, tuy nhiên điều kiện các công ty cung ứng vaccine đưa ra đều không thể thay đổi, bởi đây là những điều kiện áp dụng chung trên toàn cầu.
Chưa kể, Việt Nam phải chấp nhận toàn bộ rủi ro khi mua vaccine như: Giao hàng chậm, không được giảm giá nếu giá mua sau này thấp hơn, vaccine chất lượng không đảm bảo cũng không được trả lại, trừ trường hợp quốc tế công nhận. Bên bán cũng không chịu trách nhiệm về giao hàng không đúng thời hạn.
Tình trạng này đã được gỡ rối kể từ sau khi có Nghị quyết của Bộ Chính trị tháng 2/2021 và Nghị quyết của Chính phủ từ tháng 5/2021. Đến nay, Việt Nam được đánh giá là nước có tổ chức tiêm và bao phủ vaccine rất nhanh.
Ngoài nhận trách nhiệm, Bộ Y tế còn nhanh chóng triển khai đảm bảo vaccine cho năm 2021 và năm 2022.
Pfizer – BioNTech là vaccine duy nhất được tiêm cho trẻ em ở Việt Nam
Trả lời đại biểu Quốc hội về việc vaccine chế tạo theo công nghệ mRNA có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản và sự phát triển bình thường của trẻ hay không, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long khẳng định: “Tất cả vaccine cấp phép sử dụng ở Việt Nam đảm bảo an toàn chất lượng và theo đúng chuẩn chung của thế giới, đã được tham khảo tổ chức quốc tế khi quyết định dùng cho trẻ em”.
Bộ trưởng cho biết, việc tổ chức tiêm vaccine cho trẻ em được đưa ra sau khi Bộ Y tế tổng kết, đánh giá, nghiên cứu, trao đổi với WHO, Quỹ nhi đồng Liên Hợp Quốc và các nhà khoa học; Căn cứ theo hướng dẫn của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ (FDA) cho phép tiêm vaccine mRNA cho trẻ từ 12 tuổi trở lên.
Loại vaccine này hiện đã được tiêm ở gần 40 quốc gia. Các nước cũng tiêm ở lứa tuổi từ cao xuống thấp và tiêm nhóm có nguy cơ, bệnh lý nền, sau đó mở rộng.
Bộ trưởng nhấn mạnh, vaccine duy nhất được sử dụng tiêm cho trẻ em ở Việt Nam là Pfizer – BioNTech theo công nghệ mRNA. Khi vào cơ thể, vaccine này không xâm nhập vào hệ gen của người, giúp cơ thể sản xuất kháng thể chống lại sự xâm nhập của virus vào tế bào.
Bộ trưởng cho hay, do không có sự xâm nhập trực tiếp của vaccine vào ADN của người nên những ý kiến nói có thể gây đột biến, ảnh hưởng về sinh sản đối với trẻ hiện FDA, CDC Hoa Kỳ đã phủ nhận và Việt Nam vẫn tiếp tục theo dõi.
Cát Anh (T/h)