Quyết định đề xuất tái bổ nhiệm ông Jerome Powell nắm giữ vị trí Chủ tịch FED của Tổng thống Joe Biden đưa ra trong bối cảnh ngân hàng trung ương Mỹ đang đối diện với vô vàn sự kiện quan trọng.
Nếu đề xuất được Thượng viện xác nhận, ông Powell sẽ tiếp tục lãnh đạo FED cho đến khi đưa ra được lộ trình quản lý kiểm soát con số lạm phát cao nhất trong 30 năm qua mà không làm ảnh hưởng đến vấn đề việc làm cũng như sự phục hồi của thị trường tài chính.
Các đảng viên Đảng Dân chủ tiến bộ mong muốn FED quan tâm rộng hơn tới nền kinh tế bằng cách tăng cường việc làm cho hàng triệu người Mỹ thất nghiệp, giải quyết rủi ro khí hậu và xử lý vấn đề bất bình đẳng. Tuy nhiên, 1 bộ phận “khó tính” yêu cầu FED chỉ cần quan tâm chính sách tiền tệ của mình, kiềm chế lạm phát và ngăn cản bước chân của nó len lỏi vào thị trường tài chính chung.
Powell cũng sẽ cần phải giải quyết các câu hỏi lớn về chính sách tiền tệ cùng 5 thách thức lớn trong 4 năm tới.
Xác định phương hướng chính sách
Sau khi đại dịch Covid-19 tấn công toàn cầu, để giải cứu nền kinh tế lớn nhất thế giới FED giảm lãi suất cơ bản gần bằng 0, mua hàng nghìn tỷ USD trái phiếu kho bạc và chứng khoán thế chấp có đảm bảo. Điều này đã khiến bảng cân đối kế toán của FED tăng thêm 4.400 tỷ USD.
Vào tháng 11, FED đã bắt đầu thực hiện phương án giảm thu mua tài sản 15 tỷ USD/tháng trong đó có 10 tỷ USD trái phiếu chính phủ và 5 tỷ USD chứng khoán thế chấp có đảm bảo (MBS – Mortgage Backed Security).
Các quan chức tại FED hiện đang tranh luận về chủ đề tăng lãi suất sớm hơn dự kiến khi chỉ số lạm phát tại Mỹ tăng cao đáng lo ngại, giá cả hàng hóa leo thang, chuỗi cung ứng tắc nghẽn khiến người tiêu dùng Mỹ gặp khó khăn. Chủ đề này có thể được thảo luận vào ngày 14 – 15 trong tháng 12 tới đây.
Các quan chức của FED đã có kế hoạch tăng lãi suất cho đến khi nền kinh tế an toàn, chỉ số lạm phát ở mức 2%. Nhưng ông Powell có thể gặp rắc rối khi một số người cho rằng FED cần thực hiện tăng lãi suất sớm hơn dự kiến vào năm tới khi thị trường việc làm tiếp tục cải thiện nhằm kìm hãm đà tăng giá hàng hóa.
FED cần phải tăng cường khả năng giám sát
Vai trò của FED được nhận định như 1 cơ quan giám sát. Trong chương trình nghị sự mới, các nhà phân tích cho rằng, FED có khả năng giữ nguyên lãi suất như hiện tại để theo đuổi mục đích thị trường lớn hơn.
David Wilcox, cựu chuyên gia kinh tế hàng đầu của FED, hiện là chuyên gia cấp cao tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson đánh giá: “Quy định tài chính là vấn đề quan trọng số hai trong chương trình nghị sự của FED, FED có thể cần thắt chặt các quy định tài chính để ngăn chặn sự khủng hoảng rủi ro trong môi trường lãi suất thấp kỷ lục”. Các nhà lãnh đạo FED cũng sẽ cần phải nhìn nhận sự ổn định tài chính một cách bao quát hơn, Wilcox nhấn mạnh.
Tiền điện tử
Sự phát triển của tiền điện tử đã khiến hệ thống thị trường tiền tệ truyền thống và trái phiếu kho bạc bộc lộ những điểm yếu trong thời gian xảy ra đại dịch. Stablecoin” ngày càng phổ biến, có giá trị quy đổi 1:1 với USD nhưng “không được kiểm soát” là câu hỏi lớn mà FED cần xử lý.
Một câu hỏi chính tiếp theo mà Powell có thể phải đối mặt là liệu FED có nên phát hành đồng tiền kỹ thuật số CBDC hay không. Cá nhân ông Powell đã không cam kết điều này.
Nữ thống đốc Lael Brainard – người vừa được Biden đề cử nắm giữ chức vụ Phó chủ tịch cho biết bà chưa tưởng tượng ra kịch bản đó, FED sẽ sớm đưa vấn đề này ra thảo luận đồng thời xuất bản 1 tài liệu tham khảo về CBDC.
Những người ủng hộ cho rằng CBDC có thể giảm chi phí giao dịch của hệ thống ngân hàng, song các quan điểm đối lập lo lắng rằng các ngân hàng sẽ bị loại bỏ nếu doanh nghiệp Mỹ phân phối tài khoản này đến thẳng SEC.
Trung Quốc và nhiều quốc gia đã trình làng CBDC của riêng họ, “ông lớn” Amazon.com Inc (AMZN.O) cũng không nằm ngoài cuộc vui. Câu hỏi đặt ra là nếu được áp dụng rộng rãi, 1 mối đe dọa lớn sẽ đánh thẳng vào hệ thống thanh toán, đe dọa khả năng kiểm soát lãi suất của FED và gây nguy hiểm cho đồng bạc xanh đang thống trị toàn cầu?
Rủi ro khí hậu
Ông Powell cũng sẽ phải chịu áp lực từ các tổ chức tiến bộ để xử lý các câu hỏi về biến đổi khí hậu, cháy rừng, siêu bão và vô vàn những điều đáng sợ khác đang tàn phá nước Mỹ do biến đổi khí hậu.
Nhưng nhiệm vụ của FED không bao gồm việc ký xuất bất kỳ khoản tiền nào để chống lại biến đổi khí hậu một cách trực tiếp. FED đã thành lập 2 hội đồng nội bộ vào năm ngoái để thảo luận những vấn đề liên quan đến rủi ro khí hậu ảnh hướng đến ngân hàng chi nhánh và toàn hệ thống.
Bất bình đẳng sắc tộc, giới tính
Các quan chức FED cũng trở nên thẳng thắn hơn trước những vấn đề về bất bình đẳng chủng tộc và giới tính có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Thượng nghị sĩ Pat Toomey gọi đây là “nhiệm vụ đáng sợ”.
Trong nhiệm kỳ thứ hai của mình, Powell có thể giúp điều chỉnh các công cụ của FED để thay đổi khoảng cách này thông qua các chương trình cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay vốn, nới lỏng các quy định giám sát nhằm để người có hoàn cảnh khó khăn có cơ hội tiếp xúc với ngân hàng nhiều hơn trong việc xử lý các khoản vay của họ.
Zoe Nguyen (Nguồn REUTERS)