Là giải pháp layer 2 mở rộng với sứ mệnh giúp giảm bớt gánh nặng cho Ethereum, Arbitrum là ẩn số thú vị trong không gian blockchain.
Thư viện crypto: Proof of Concept (PoC) là gì?
Arbitrum là gì?
Ethereum là blockchain được sử dụng phổ biến nhất với hơn 35.000 giao dịch mỗi ngày, số dApp được phát triển trên nền tảng này lên đến 3.000 ứng dụng. Sự phát triển của hệ sinh thái này khiến số lượng ứng dụng chạy trên nền tảng tăng mạnh. Điều này khiến Ethereum phải đối mặt với một số hạn chế.
Các giao dịch ngày càng lớn đòi hỏi Ethereum cần nhiều thời gian hơn để xử lý, người dùng buộc phải bơm thêm phí gas để đẩy nhanh tốc độ giao dịch. Cuộc khủng hoảng phí trên Ethereum đã cảm trở sự tăng trưởng của blockchain này.
Arbitrum ra đời với sứ mệnh giảm tải gánh nặng trên vai Ethereum, cho phép các nhà phát triển dễ dàng đưa dApps từ Ethereum sang Arbitrum với tốc độ giao dịch nhanh, chi phí thấp đồng thời vẫn hưởng lợi từ tính bảo mật của Ethereum.
Artribum có thể xử lý 40.000 TPS/giây sử dụng cơ chế động thuận Proof of stake (Pos) để thay thế PoW, tất cả người dùng đều có thể tham gia làm validator xác nhận giao dịch để hưởng phí hoa hồng. Trong khi đó Ethereum 1.0 chỉ có thể hỗ trợ khoảng 30 TPS/giây, Ethereum 2.0 hứa hẹn nâng số lượng giao dịch lên 100.000 TPS/giây thông qua triển khai các shardchains.
Về mức phí giao dịch (phí gas), tính trung bình mỗi giao dịch trên Ethereum đang phải trả mức phí giao dịch trung bình từ 24,31 USD, còn với Arbitrum hay Optimism thì mức phí chỉ vào khoảng 0,1 USD.
Theo thống kê, số lượng giao dịch hàng ngày trên Arbitrum tăng khoảng 590% từ 159.919 giao dịch lên mức 1.103.398 (từ tháng 1/1/2023 đến 28/2/2023); trong khi đó với Ethereum là 46%. Số lượng địa chỉ duy nhất trên mạng của Arbitrum đã ATH 2,95 triệu địa chỉ, TVL của Arbitrum đã tăng 81% đạt 1,95 tỷ USD (28/2/2023), ưu thế thống trị của token quản trị GMX đạt 27,11%.
Arbitrum hoạt động theo cách nào?
Arbitru.m có 3 thành phần chính là: Trình biên dịch (compiler), ethbright và validator.
Compiler: Có nhiệm vụ biên dịch ngôn ngữ lập trình Solidity hợp đồng thông minh để tương thích với việc chạy trên AVM tùy chỉnh.
Ethbridge: Là cầu nối liên kết giữa Ethereum và Arbitrum nhằm thu hút người dùng, nhà phát triển và dòng vốn từ Ethereum sang.
Validator: Chịu trách nhiệm off-chain và giám sát tình trạng AVM.
Bộ máy của Arbitrum bao gồm 3 phần chính:
EthBridge: Là tập hợp các hợp đồng thông minh giao tiếp với Arbitrum (đề cập đến giao thức Rollup sau).
Arbitrum Virtual Machine (AVM): Đây là các VM tùy chỉnh riêng trên Arbitrum được triển khai ở Layer-2.
ArbOS: Thực thi quá trình mô phỏng.
Khi có một giao dịch xảy ra, thay vì để giao dịch thực hiện trên Ethereum, bạn chuyển sang blockchain Arbitrum. Các trình tổng hợp (Aggregator), sẽ cuộn các giao dịch đó lại thành từng bó và chuyển sang Ethbridge sau đó chuyển sang ArbOS. Tại đây, quá trình mô phỏng EVM sẽ được thực hiện trên AVM. Ethereum lúc này không cần xử lý cách giao dịch riêng lẻ mà chỉ cần xử lý 1 lần.
Lúc này, các Validators xử lý các lô giao dịch đó và xác thực chúng, nếu chính xác thì mã sẽ chạy, mạng sẽ tránh được sự tấn công của các hacker.
Khi một DApp chạy trên chuỗi Arbitrum, bạn có tùy chọn chọn nhóm trình xác thực của mình để thực hiện quy trình đồng thuận. Điều này có nghĩa là so với Ethereum (trong đó mỗi trình xác thực theo dõi tất cả các ứng dụng của mạng), trình xác thực hoạt động trên một ứng dụng không thể tương tác với bất kỳ ứng dụng Arbitrum nào khác. Điều này yêu cầu ít kết nối hơn giữa các node, dẫn đến việc xử lý giao dịch nhanh hơn.
Kế hoạch dài hạn của Arbitrum là sẽ cung cấp 3 giải pháp mở rộng blockchain là: Rollup (OPU), Channels, Sidechains.
State Channels (Chưa ra mắt): Yêu cầu người dùng gửi Snapshot trạng thái của Ethereum vào một Multi-sign Contract. Trạng thái này sẽ chứa dữ liệu quan trọng như số dư của địa chỉ. Một hệ thống như vậy cho phép thực hiện các giao dịch ngoài chuỗi (off-chain) miễn phí với tính hoàn thiện tức thì và quyền riêng tư cao cấp.
Sidechains (AnyTrust – tương tự Polygon PoS chain): Các blockchain chuyên biệt, độc lập chạy song song Ethereum Mainnet, với nơi các giao dịch Ethereum có thể được chuyển đến một cách có giám sát để giảm gánh nặng cho mạng chính Ethereum.
Rollups (Arbitrum One): Giống như các sidechains nâng cao, non-custodial, có thể mở rộng đáng kể khả năng thông lượng của mạng chính Ethereum. Cho đến nay, tổng hợp có 4 loại rollup chính: Optimistic Rollups, zkRollups, Plasma, Validium.
Nhược điểm của Arbitrum
Cách tiếp cận “multi-round rollup” (giao thức tương tác nhiều vòng), nghĩa là Arbitrum sẽ chia nhỏ tranh chấp cho đến khi nó là một tranh chấp rất nhỏ và sau đó giải quyết nó on-chain. Đây chính là nguyên nhân khiến cho quá trình xử lý tranh chấp mất nhiều thời gian hơn.
Dự án tham vọng khi lên kế hoạch hỗ trợ nhiều giải pháp mở rộng khác (Sidechains và Channels), quá trình chuyển đổi phức tạp giữa các giải pháp này là một vấn đề cần rất nhiều thời gian để cải thiện và nâng cấp.
Không riêng Arbitrum mà các Optimistic Rollup platform nói riêng và công nghệ Rollup nói chung đều đang ở giai đoạn ban đầu. Chúng cần nhiều thời gian phát triển để hệ thống phân cấp và hoạt động hiệu quả hơn.
Arbitrum Rollup là gì?
Arbitrum Rollup được xây dựng dựa trên và được bảo mật bởi chuỗi Ethereum và tất cả dữ liệu giao dịch đều được ghi lại trên Ethereum. Bạn có thể tương tác trên Arbitrum giống với Ethereum.
Arbitrum hỗ trợ giao diện RPC (Remote Procedure Call) giống như Ethereum, hỗ trợ tất cả các ngôn ngữ lập trình trên EVM, công cụ nguyên bản như trên Ethereum mà không cần bất kỳ bộ Adapter (chuyển đổi) đặc biệt nào. Tuy nhiên, chi phí giao dịch trên Arbitrum chỉ bằng một phần nhỏ so với việc chạy trên Ethereum.
Arbitrum được máy chủ Ethereum (EVM) hỗ trợ giống như Ethereum. Điều này có nghĩa là tất cả các ngôn ngữ hợp đồng thông minh hoạt động với Ethereum (Solidity, Vyper Yul) và công cụ Ethereum frontend tiêu chuẩn (ví dụ: Truffle, Hardhat, The Graph, ethers.js) cũng hoạt động tương tự với Arbitrum.
Arbitrum là một trong những Rollup tương thích với EVM nhất vì ở cấp Bytecode, bất kỳ ngôn ngữ nào cũng có thể được chuyển đổ trên EVM một cách hiệu quả, chẳng hạn như Solidity và Vyper. Điều này giúp Arbitrum phát triển nhanh chóng vì các nhà phát triển không cần phải học một ngôn ngữ lập trình mới trước khi xây dựng dApp trên Arbitrum.
Hệ sinh thái phát triển mạnh
Về các dự án hiện đang có trên mạng, Arbitrum hiện đang làm việc với nhiều Ethereum DApps bao gồm Uniswap, DODO, SushiSwap và hàng chục dự án khác. Nhìn tổng quan qua thì phần lớn các dự án vẫn chưa có sản phẩm hoàn thiện. Tuy nhiên bên cạnh đó vẫn có rất nhiều vẫn dự án đang được xây dựng rất tốt.
Arbitrum hiện đang hoạt động trên mainnet dành cho các nhà phát triển. Không giống như nhiều giải pháp mở rộng quy mô layer 2 khác, Arbitrum không có token. Offchain Labs từng tuyên bố rằng họ không có kế hoạch khởi chạy token Arbitrum riêng biệt, có nghĩa là tất cả phí giao dịch sẽ được thanh toán bằng ETH.
Vì mục tiêu chính của giao thức layer 2 này là cải thiện hiệu quả của mạng Ethereum, việc giảm mức độ tắc nghẽn trong mạng có thể dẫn đến việc tăng cường áp dụng Ethereum blockchain làm cơ sở hạ tầng mà các Dapps sẽ được xây dựng.
Trader_Z
Các quan điểm và ý kiến được thể hiện bởi tác giả, hoặc bất kỳ người nào được đề cập trong bài viết này, chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và chúng không cấu thành lời khuyên về tài chính, đầu tư hoặc các lời khuyên khác