Bán khống là gì? Cách thực hiện bán khống

Bạn đã từng nghe qua thuật ngữ bán khống chưa? Bạn có biết cách kiếm lợi nhuận ngay cả khi thị trường đi xuống. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu bán khống là gì và những đặc điểm cần lưu ý.

Bán khống (tiếng Anh: short selling) trong tài chính là một cách kiếm lời dựa vào việc bán một tài sản mà người bán tin rằng giá của tài sản đó sẽ giảm trong tương lai gần. Đây là một hình thức đầu cơ giá xuống. Nhà đầu tư sẽ thu lợi nhuận khi cổ phiếu, hàng hóa hay các tài sản tài chính khác xuống giá.

Đối với giao dịch này, nhà đầu tư và giao dịch mượn một lượng chứng khoán từ các công ty chứng khoán và phải ký quỹ, nhà đầu tư cam kết trả lại số chứng khoán đó trong tương lai. Nếu giá không đi xuống theo kỳ vọng, nhà đầu tư sẽ phải chịu lỗ.

Trong tương lai, khi giá cổ phiếu giảm về mức mà nhà đầu tư kỳ vọng, họ có thể mua lại lượng cổ phiếu đó (đóng trạng thái, close position) với mức giá thấp hơn và hưởng lợi từ chênh lệch giá, giữ giá bán (ban đầu) và giá mua lại (trong tương lai).

Các nhà giao dịch có thể sử dụng bán khống như một phương án đầu tư, và nhà đầu tư hoặc giám đốc quản lý quỹ có thể sử dụng bán khống như một phương án phòng hộ (hedging) nhằm giảm thiểu rủi ro từ vị thế đầu tư dài hạn với cùng một loại chứng khoán hoặc chứng khoán có liên quan.

Đầu cơ là một phương pháp giao dịch nâng cao nhưng đi kèm với rủi ro tiềm ẩn lớn. Các nhà đầu tư sử dụng phương pháp Hedging khi thị trường biến động trái với kỳ vọng mong muốn, mục đích là để bù đắp những tổn thất có thể gặp phải xuống mức tối thiểu.

Ví dụ về bán khống

Nhà giao dịch kỳ vọng cổ phiếu A hiện đang ở mức giá 50 USD sẽ đi xuống trong vòng 3 tháng nữa. Họ mượn 100 cổ phiếu A và bán chúng cho các nhà đầu tư khác. Nhà giao dịch lúc này trở thành các tay “bán khống” vì họ bán cổ phiếu mà họ không hề sở hữu.

Một tuần sau, công ty sở hữu cổ phiếu A báo cáo kết quả tài chính ảm đạm trong quý, và cổ phiếu A giảm xuống còn 40 USD. Nhà giao dịch quyết định đóng vị thế bán và mua 100 cổ phiếu với giá 40 đô la trên thị trường để thay thế cho số cổ phiếu đã vay. Lợi nhuận của nhà giao dịch khi bán khống, không bao gồm phí hoa hồng và lãi ký quỹ, là 1.000 USD: 50 – 40 = 10 x 100 cổ phiếu = 1.000 USD.

Trên đây là ví dụ về giao dịch bán khống đi đúng hướng so với kỳ vọng của nhà giao dịch. Trong tình huống khác, công ty sở hữu cổ phiếu A bán cáo tài chính tích cực trong quý, cổ phiếu tăng lên đến 65 USD. Nếu nhà giao dịch quyết định đóng giao dịch tại mức 65 USD, mức lỗ mà nhà đầu tư phải chịu là 1500 USD: (50 – 65) x 100 = – 1500 USD.

Nhà giao dịch phải mua lại cổ phiếu tại mức giá cao hơn để đóng giao dịch.

Ưu và nhược điểm của bán khống

Bán khống có thể khiến nhà giao dịch chịu tổn thất nặng nề nếu dự đoán sai xu hướng của giá. Nếu nhà đầu tư mua cổ phiếu có thể mất đến 100% nếu cổ phiếu rớt giá về 0, tuy nhiên, nhà giao dịch bán khống có thể mất nhiều hơn khoản đầu tư họ đã bỏ ra. Trên lý thuyết, cổ phiếu có thể tăng liên tục, dẫn đến hậu quả là không có giới hạn cho phần lỗ của người tham gia bán khống.

Cách thực hiện bán khống như thế nào?

Giao dịch bán khống thường bao gồm các bước sau:

– Bước 1: Mở một giao dịch bằng cách mượn chứng khoán, thường là từ sàn giao dịch.

– Bước 2: Thực hiện lệnh bán số chứng khoán đã mượn trên thị trường. Để thực hiện lệnh bán, nhà giao dịch phải có tài khoản ký quỹ và thường sẽ phải trả lãi cho giá trị của các chứng khoán đã vay trong khi giao dịch đang được thực hiện. 

– Bước 3: Đợi chứng khoán giảm giá và đóng giao dịch tại thời điểm mong muốn, nhà giao dịch mua lại số chứng khoán đã bán trên thị trường với mức giá thấp hơn giá đã mượn.

– Bước 4: Trả lại chứng khoán cho sàn giao dịch hoặc nhà môi giới và thu lời từ mức giá chênh lệch. Nhà giao dịch sẽ mất một khoản lãi hoặc tiền hoa hồng tính trên các giao dịch.

Mặc dù bán khống chứng khoán chưa được phép trên thị trường chứng khoán cơ sở tại Việt Nam nhưng nhà giao dịch có thể thực hiện việc này dựa trên thị trường chứng khoán phái sinh dựa vào phương thức giao dịch hai chiều của thị trường này. 

Khi giao dịch trong thị trường bán khống, một số sản phẩm phái sinh khác đó là: hợp đồng tương lai chỉ số VN30, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng hoán đổi, hợp đồng chênh lệch CFD.

Bán khống sẽ giúp bạn kiếm được lợi nhuận nhanh chóng, hiệu quả trong trường hợp dự đoán đúng xu hướng giá. Trong trường hợp dự đoán sai, các nhà giao dịch cần có chiến lược cắt lỗ hợp lý để bảo toàn tiền. Hy vọng bài viết đã giúp bạn đọc hiểu được phần nào tổng quan về bán khống và những vấn đề liên quan.