Bộ Tài chính một lần nữa phát đi cảnh báo đối với các nhà đầu tư trái phiếu, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân.
Tình hình phát hành trái phiếu trong 7 tháng đầu năm
Phó vụ trưởng Vụ Tài chính ngân hàng (Bộ Tài chính) Nguyễn Hoàng Dương cho biết, trong 7 tháng đầu năm, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ là 280.641 tỷ đồng, con số này tương đương với cùng kỳ năm 2021.
Trong tổng khối lượng phát hành, các tổ chức tín dụng chiếm 37,2%, các doanh nghiệp bất động sản chiếm 31,5%, xây dựng chiếm 8,8%. Chỉ tính riêng tháng 7, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ phát hành của các tổ chức tín dụng chiếm tới 84,4%, doanh nghiệp bất động sản chiếm 1,5% và , xây dựng chiếm 0,7%.
Các tổ chức tín dụng là nhà đầu tư chính mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành trên thị trường sơ cấp (mua 46,14%). Số còn lại là công ty chứng khoán mua 22,43%, các nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp mua 10,11%.
Nhưng thống kê trên thị trường thứ cấp cho thấy, sau khi thực hiện mua trái phiếu, các công ty chứng khoán bán lại chủ yếu cho nhà đầu tư cá nhân. Do đó, lượng nắm giữ trái phiếu của cá nhân tăng lên mức 32,6%.
Trong quý I, nhóm phát hành trái phiếu mạnh nhất là doanh nghiệp bất động sản và xây dựng, chiếm lần lượt 50,98% và 18,87%. Ở quý II, các tổ chức tín dụng trở thành nhóm phát hành mạnh nhất, chiếm tới 64,73% tổng khối lượng phát hành, riêng các doanh nghiệp bất động sản phát hành chiếm 15,49%, nhóm xây dựng là 0,44%.
Bên cạnh đó, sau khi cơ quan quản lý có những động thái chấn chỉnh, trên thị trường xuất hiện hiện tượng các doanh nghiệp mua lại trước hạn trái phiếu doanh nghiệp lớn. Theo đó, khối lượng mua lại trong 6 tháng đầu năm đạt mốc 62.000 tỷ đồng, tập trung chủ yếu vào quý II với 49.100 tỷ đồng.
Khối lượng trái phiếu mua lại tính đến cuối tháng 7 tăng 21,4% so với cùng kỳ năm 2021, đạt 86.556 tỷ đồng.
Có thể thấy, khối lượng phát hành đã tăng trở lại sau khi giảm mạnh trong tháng 4. Nhưng chủ yếu tăng ở nhóm các tổ chức tín dụng. So với quý I, dù vẫn tiếp tục phát hành nhưng nhóm bất động sản phát hành với khối lượng thấp hơn rất nhiều.
5 vấn đề nhà đầu tư cần lưu ý theo cảnh báo của Bộ Tài chính
Lãnh đạo Bộ Tài chính đưa ra những khuyến nghị cho nhà đầu tư trước khi tham gia vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp khi mà nó phát triển nhanh và phát sinh nhiều rủi ro.
Theo đó, Bộ này lưu ý, trái phiếu doanh nghiệp không phải là tiền gửi ngân hàng mà được phát hành theo nguyên tắc tự vay, tự trả, tự chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ. Do đó, nhà đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp chắc chắn có rủi ro nếu như doanh nghiệp không đảm bảo được nghĩa vụ trả nợ gốc, lãi trái phiếu.
Thứ hai, nhà đầu tư cần lưu ý khi được giới thiệu mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Theo quy định của pháp luật, chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ. Nếu không phải nhà đầu tư chuyên nghiệp thì không được phép mua loại trái phiếu này.
Thứ ba, khi các tổ chức tín dụng hay công ty chứng khoán phân phối chào mời nhà đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp, không đồng nghĩa với việc, các tổ chức này sẽ đảm bảo an toàn về việc mua trái phiếu. Bởi đây chỉ là các tổ chức cung cấp dịch vụ và hưởng phí dịch vụ từ doanh nghiệp phát hành. Do đó, họ không chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ của doanh nghiệp phát hành.
Thú tư, bảo lãnh phát hành trái phiếu không đồng nghĩa với bảo lãnh thanh toán trái phiếu. Bảo lãnh phát hành được hiểu là tổ chức bảo lãnh cam kết với doanh nghiệp phát hành để phân phối số trái phiếu cần phát hành và không có bất cứ nghĩa vụ nào với nhà đầu tư.
Còn nhà đầu tư cũng cần tìm hiểu về bảo lãnh thanh toán như phạm vi bảo lãnh. Theo đó, bảo lãnh thanh toán gốc, lãi/chỉ một phần gốc, lãi và nhà đầu tư sẽ phải chịu rủi ro đối với phần còn lại.
Thứ năm, đối với trái phiếu doanh nghiệp hay các khoản vay tín dụng, tài sản đảm bảo có nhiều loại như nhà đất, cổ phiếu, cổ phần, dự án đầu tư, các chương trình… Phần lớn tài sản đảm bảo trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ hiện nay là bất động sản và các dự án, chương trình, chứng khoán hoặc kết hợp các loại tài sản (bất động sản, chứng khoán).
Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ điều kiện của tài sản đảm bảo, chất lượng, giá trị của tài sản đảm bảo của doanh nghiệp phát hành. Những thông tin về tài sản đảm bảo, các doanh nghiệp phát hành sẽ nêu tại bản công bố thông tin.
Bộ Tài chính cũng lưu ý nhà đầu tư, tài sản đảm bảo nếu là các dự án, cổ phiếu hay tài sản hình thành trong tương lai thì giá trị tài sản có thể bị sụt giảm nếu thị trường chứng khoán, bất động sản có nhiều biến động, không đủ để thanh tóa gốc, lãi trái phiếu.