“Chúc mừng bạn đã trở thành chủ sở hữu Tesla và cảm ơn bạn đã cùng chúng tôi thúc đẩy quá trình chuyển đổi toàn cầu sang năng lượng bền vững.”
Đó là thông điệp chào mừng mà các nhân viên Tesla gửi tới Wu Haiyun, tiến sĩ văn hóa học tại Đại học Sư phạm Hoa Đông, khi bà nhận chiếc xe mới vào cuối năm ngoái. Bà Wu thích thông điệp đó, nhưng đó không phải là lý do bà chọn mua chiếc xe hơi. Bà cũng không chọn xe vì bị thuyết phục bởi những phát ngôn ồn ào của Elon Musk trên mạng xã hội. Trên thực tế, yếu tố quyết định việc mua xe của bà không liên quan gì đến Tesla. Bà Wu đã buộc phải đi đến quyết định này sau khi bị dẫn dắt bởi một mê cung của các quy tắc giao thông mới do chính quyền thành phố Thượng Hải ban hành.
Thượng Hải là thành phố đi đầu ở Trung Quốc trong việc thúc đẩy các phương tiện sử dụng năng lượng mới, và để thực hiện mục tiêu này, chính quyền địa phương đã đưa ra một loạt chính sách mới trong những năm gần đây để “xanh hóa” những con đường của họ bằng một chiếc xe mới khi xe cũ vẫn chưa cần thay thế.
Quá khó để có được một chiếc biển xe Thượng Hải
Chi phí quá cao
Con át chủ bài được thành phố sử dụng trong chiến lược của mình là hệ thống đăng ký phương tiện. Thượng Hải khác với các thành phố khác, đặc biệt là Bắc Kinh. Thủ đô Bắc Kinh nhiều năm nay đã nổi tiếng với những quy định hạn chế nghiêm ngặt liên quan đến biển số xe đối với phương tiện cá nhân, bao gồm hạn chế các biển số xe được ra đường vào các ngày cụ thể và cấm hoàn toàn các phương tiện không đăng ký tại địa phương di chuyển trên đường vào các ngày trong tuần. Thượng Hải nới lỏng hơn trong nhiều quy định, ngay cả đối với những người lái xe từ các vùng ngoại thành.
Kết quả là, trong vài năm gần đây, dù sống ở Thượng Hải, bà Wu và nhiều cư dân thành phố vẫn lái xe được cấp phép ở một khu vực khác. Lý do không xin đăng ký ở Thượng Hải rất đơn giản: chi phí quá cao. Đây là vấn đề mà nhiều thành phố trên thế giới phải đối mặt: các đường phố ở New York luôn tắc nghẽn với những chiếc ô tô đăng ký ngoài thị trấn hoặc thậm chí ngoài tiểu bang để giảm thuế bán hàng và các chi phí khác.
Ngay cả theo các tiêu chuẩn lỏng lẻo của New York, Thượng Hải là một trường hợp ngoại lệ. Và khi giao thông mất kiểm soát, thành phố đã triển khai hệ thống đăng ký biển số xe riêng cho các trường hợp đăng ký mới từ năm 1994. Đến năm 2013, giá đăng ký biển số xe tại địa phương này lên tới 90.000 NDT (tương đương hơn 323 triệu đồng) , và giữ ở mức giá đó trong suốt một thập kỷ qua. Người dân ở đây thường nói đùa rằng biển số xe màu xanh của thành phố là “miếng thiếc đắt nhất hành tinh”.
Một chiếc biển xanh Thượng Hải có giá hơn 9000 USD
Ngay cả khi những người như bà Wu muốn tuân thủ luật pháp, khó ai có thể chấp nhận trả một mức giá như một chiếc ô tô giá rẻ trong nước để mua hai miếng kim loại dẹt. Bên cạnh đó, trong nhiều năm, việc lái một chiếc xe đăng ký trong nước so với một chiếc xe không đăng ký ở Thượng Hải không có nhiều khác biệt. Điểm khác biệt duy nhất là các phương tiện đăng ký ngoài thành phố bị cấm sử dụng đường cao tốc vào trung tâm thành phố vào giờ cao điểm các ngày trong tuần. Đối với bản thân bà Wu, người không lái xe đi làm hàng ngày, việc đăng ký một biển số rẻ ngoài địa phương sẽ có ý nghĩa hơn.
Tuy nhiên, nhiều năm qua, các chủ xe ngoài địa phương ngày càng tỏ ra bất tiện hơn. Thành phố đã đầu tư rất nhiều vào các tuyến đường cao tốc đô thị mới, cả trên cao và ngầm. Đột nhiên, đến năm 2020, các sở giao thông dần dần mở rộng định nghĩa “giờ cao điểm” vào khoảng thời gian từ 7 giờ sáng đến 8 giờ tối, gần như cấm ô tô đăng ký ngoại thành vào hầu hết đường của thành phố.
Không dễ chỉ mua được bằng tiền
Tình trạng này đã buộc những người muốn lái xe trong thành phố như Wu phải bắt đầu cân nhắc đăng ký biển số thành phố bất chấp mức phí cao ngất ngưởng. Vấn đề là biển số Thượng Hải không thể mua được bằng tiền.
Trên thực tế, có rất nhiều người sẵn sàng trả hàng trăm nghìn nhân dân tệ cho một biển số xe Thượng Hải do Công ty đấu giá hàng hóa quốc tế Thượng Hải đấu giá. Quy trình gia nhập do công ty ban hành cũng vô cùng rườm rà và quan liêu. Ví dụ, nếu bạn muốn tham gia đấu giá, trước tiên bạn phải trả 1000 NDT (tương đương 3,5 triệu đồng) để mua… 6 lượt đấu giá. Trong mỗi cuộc đấu giá mà bạn tham gia, bạn phải trả thêm 60 tệ (tương đương 215.000 VND) để giữ chỗ; Nếu không có phiên đấu giá nào trong 6 tháng, tài khoản của bạn về 0, nghĩa là bạn phải đăng ký lại và trả thêm tiền.
Phiên đấu giá được tổ chức trực tuyến vào Chủ nhật thứ ba hàng tháng. Có khoảng 150.000 người tham gia mỗi phiên. Bạn bắt đầu đặt giá thầu ở mức giá “cảnh báo” do hệ thống xác định cho phép bạn đăng ký phiên. Sau đó, bạn sẽ có thêm hai lần trả giá nữa, mỗi lần không được vượt quá 300 tệ (1 triệu đồng). Sau đó, bạn sẽ đợi 59 phút trong im lặng, rồi nhảy vào cuộc đua với hơn 100.000 người để trả giá trong phút cuối, ai may mắn chọn đúng giá đúng thời điểm sẽ là người chiến thắng.
Bà Wu cũng đã 6 lần tham dự và phải ra về tay trắng trong sự tức giận. Tất nhiên, đó là kết quả bình thường trong một hệ thống chỉ có 6% người tham gia thắng thầu.
Đồng thời, chính quyền Thượng Hải ngày càng có nhiều biện pháp cứng rắn với những biển số xe đăng ký ngoài thành phố. Kể từ tháng 5 năm ngoái, các phương tiện đăng ký ngoài thành phố bị cấm vào tất cả các tuyến đường nội thành vào các ngày trong tuần từ 7 giờ sáng đến 10 giờ sáng và từ 4 giờ chiều đến 7 giờ tối. Đối với một người dân thành phố như bàWu, điều này có nghĩa là chiếc xe của bà đang “treo”.
Đi đường vòng cũng khó
Tuyệt vọng và kiệt sức, bà Wu đã tìm đến các chuyên gia, được gọi là “các nhà đấu giá được ủy quyền”. Đây là một ngành công nghiệp mới chỉ có ở Thượng Hải, phát sinh từ hệ thống đấu giá rắc rối của thành phố. Về mặt pháp lý, hành động như họ là bất hợp pháp, nhưng điều đó không ngăn được những người bán đấu giá bán một dịch vụ mà nhiều người sẵn sàng trả tiền để sử dụng. Hiện nay người ta đã chấp nhận rộng rãi rằng cơ hội thắng thầu gần bằng 0 mà không cần thuê một chuyên gia.
Thông qua một người bạn, Wu liên hệ với một người tự xưng là “đấu giá viên ủy quyền cấp vàng”. Ông đảm bảo với Wu rằng công ty của ông có các đấu giá viên chuyên nghiệp hàng đầu, với kinh nghiệm thực tế sâu rộng và khả năng truy cập internet băng thông rộng dành riêng cho doanh nghiệp và việc sử dụng “dữ liệu lớn” liên quan. quyền sở hữu để cải thiện xác suất thắng thầu. Giá “người nhà” mà ông hứa hẹn là 10.000 NDT (tương đương 35 triệu đồng) nếu đấu giá thành công.
Vì không có nhiều lựa chọn, bà Wu phải đặt cọc và giao tài khoản cho “người mua được ủy thác”.
Nhưng đồng thời, bà cũng tính đến một lựa chọn khác: mua một chiếc ô tô mới.
Biển số xanh miễn phí cho xe điện đang trở thành một giải pháp thay thế cho biển số xanh đắt tiền
Mua một chiếc xe năng lượng mới chỉ để đổi lấy một biển xe Thượng Hải?
Theo quy định của Thượng Hải, những người chọn mua ô tô được phân loại là “xe năng lượng mới” được phép đăng ký xe tại địa phương theo một loại đặc biệt. Những biển số này sẽ có màu xanh lá cây thay vì màu xanh lam – và quan trọng nhất, chúng miễn phí.
Về lý thuyết, những gì có vẻ là lỗ hổng trong cơ chế đăng ký biển số xe cho thấy nỗ lực của thành phố trong việc thúc đẩy người dân mua xe điện để đạt được mục tiêu năng lượng xanh và giảm thiểu carbon cực kỳ tham vọng của chính phủ Trung Quốc. Vào tháng 3 năm nay, Thượng Hải thông báo rằng xe điện cần phải chiếm 50% lượng xe mua mới vào năm 2025 – mục tiêu này sẽ dễ dàng hơn so với khi xe xăng mới đăng ký có thuế suất trước bạ. lên tới 100.000 NDT (tương đương 359 triệu đồng). Và kết quả ban đầu cho thấy kế hoạch đang phát huy tác dụng. Sau khi lệnh cấm đối với các phương tiện đăng ký ngoại tỉnh được thực hiện vào tháng 11 năm 2020, doanh số bán xe năng lượng mới ở Thượng Hải đã tăng mạnh. Trong nửa năm tới, doanh số bán xe chạy bằng năng lượng mới (NEV) đã tăng gấp đôi so với 11 tháng trước đó và thành phố Thượng Hải nhanh chóng dẫn đầu cả nước về doanh số NEV.
Nhưng trong khi các mục tiêu chính sách rất tốt đẹp, tốc độ thực thi chính sách quá nhanh có thể dẫn đến nhiều hệ lụy cũng như lãng phí. Ví dụ, chiếc xe cũ của bà Wu vẫn chạy tốt, và nếu không nhờ những luật quy định, có lẽ bà sẽ phải sử dụng nó nhiều năm nữa. Đó cũng là lý do bà vẫn đặt niềm tin vào cuộc đấu giá.
Nhưng nhiều tháng trôi qua, bà vẫn không trả giá trúng. Bản thân Wu không đổ lỗi cho người ủy thác, bà nghĩ sự kém may mắn của mình đã gây khó khăn cho công việc của người khác.
Một chiếc hybrid kết hợp có khả thi?
Không còn lựa chọn nào khác, Wu quyết định mua một chiếc ô tô mới. Nhưng ngay cả với điều đó, bà không quan tâm đến việc mua một chiếc Tesla hoặc một chiếc xe chạy hoàn toàn bằng điện, mà muốn mua một chiếc hybrid kết hợp cả xăng và điện trong trường hợp bà không thể tìm thấy một trạm sạc.
Nhà máy Tesla đặt tại Thượng Hải
Tuy nhiên, theo một chính sách mới khác được áp dụng vào năm ngoái, nếu một chiếc xe hybrid muốn đủ điều kiện để được cấp biển số xanh, trước tiên chủ sở hữu phải cung cấp bằng chứng tài liệu chứng minh rằng khu vực lân cận hoặc đơn vị của họ có thể lắp thiết bị sạc. Họ cũng phải chứng minh rằng họ đã sạc xe ít nhất bốn lần một tháng, nếu không biển số màu xanh của họ sẽ tự động bị hủy bỏ.
Tất nhiên, đó là một quy tắc thông minh. Chính phủ biết rằng nhiều người thích mua xe hybrid miễn phí biển số xanh và sử dụng chúng như xe chạy xăng, và điều này sẽ làm suy yếu mục tiêu của chính sách.
Lựa chọn cuối cùng với Tesla
Người được ủy quyền của bà Wu đã từ bỏ và kế hoạch dự phòng của bà đã thất bại. Đột nhiên, Tesla thông báo một đợt giảm giá khác. Công ty trước đây đã hợp tác chặt chẽ với Thượng Hải trong nhiều năm để xây dựng các dự án nhà máy sản xuất xe cũng như xây dựng hệ thống sạc dày đặc khắp thành phố. Trước cơ hội này, bà Wu đã hoàn toàn bị thuyết phục để mua một chiếc ô tô điện.
Đó là hành trình dẫn bà Wu đến một cửa hàng Tesla và đặt mua một chiếc xe mà bà không nghĩ rằng mình muốn hoặc cần. Ngay cả nhân viên bán xe được giao nhiệm vụ hướng dẫn bà cũng không hào hứng nhận tiền hơn khi Wu muốn rút ví.
“Chúng tôi có quá nhiều người hỏi mua chiếc xe này,” anh nói thẳng. “Bà sẽ phải đợi hai tháng trước khi bà có thể mang nó về nhà.”
Bà Wu cười nhạt nhìn ra ngoài cửa sổ. Con đường đi qua trước mắt bà chỉ toàn biển xanh.