Tiền tệ kỹ thuật số của Ngân hàng trung ương dù được xây dựng trên blockchain nhưng không phải tiền điện tử. Trong khi tiền được tử đặc trưng bởi tính phi tập trung không do ai kiểm soát thì CBDC lại chịu sự giám sát của Ngân hàng trung ương và mang tính tập trung. Vậy Central Bank Digital Currency là gì? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Central Bank Digital Currency là gì?
Tiền tệ kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương (CBDC) là định dạng kỹ thuật số của các loại tiền tệ pháp định (fiat) do các ngân hàng trung ương của quốc gia phát hành. Nó mang đặc điểm của cả hai loại tiền điện tử và tiền pháp định. Một mặt nó được phát hành bởi các ngân hàng trung ương, một mặt nó lại được sử dụng các thuật toán tương tự như các loại tiền điện tử.
CBDC ra đời trong bối ảnh tiền điện tử bùng nổ mạnh mẽ và các công nghệ thanh toán kỹ thuật số đa dạng. Mặc dùn CBDC được phát triển dựa trên blockchain nhưng chúng không phải tiền điện tử do chúng được kiểm soát bởi cơ quan tập trung – ngân hàng trung ương. Tiền điện tử theo định nghĩa không do bất kỳ thực thể tập trung nào kiểm soát mà do network phi tập trung của các node đạt được thỏa thuận trên số cái thông qua cơ chế đồng thuận.
Đặc điểm của CBDC
Thái độ của các NHTW trên thế giới đối với tiền kỹ thuật số đã đi từ việc bác bỏ ý tưởng chuyển sang các dự án thí điểm về tiền kỹ thuật số quốc gia (tiền kỹ thuật số của NHTW, CBDC) chỉ trong vài năm qua.
Đến giữa năm 2020, ít nhất 6 quốc gia đang thử nghiệm tiền kỹ thuật số quốc gia. Trung Quốc, Hàn Quốc, Thụy Điển là những quốc gia đầu tiên bắt đầu công việc này.
Vào đầu tháng 10/2020, NHTW châu Âu đã thông báo về khả năng phát hành một loại tiền quốc gia kỹ thuật số và bắt đầu thử nghiệm với đồng Euro kỹ thuật số. Khả năng phát hành một loại tiền kỹ thuật số được thảo luận bởi NHTW Anh. Trước đó, ngân hàng này đã xuất bản một báo cáo thảo luận về các nghiên cứu CBDC của mình.
Bên cạnh đó, Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đang nghiên cứu các công nghệ cho phép phát hành tiền mặt kỹ thuật số. Ngày 13/10/2020, NHTW Nga đã công bố một báo cáo về các khả năng và triển vọng phát hành đồng Rúp kỹ thuật số để tham khảo ý kiến của các chuyên gia và công chúng.
Trong đó, đồng nhân dân tệ kỹ thuật số yuan của Trung Quốc và Bahamas Sand Dollar là hình thức gần nhất với CBDC.
Các ngân hàng trung ương đã đề xuất mức độ khả năng tiếp cận khác nhau cho các CBDC. Ví dụ, một số ngân hàng trung ương đã xem xét việc tạo ra một CBDC phổ biến với công chúng, đặc biệt là trong trường hợp thanh toán bằng tiền mặt giảm đáng kể.
Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) cho rằng việc đưa CBDC vào sử dụng trong bối cảnh hiện nay có thể đa dạng hóa các hệ thống thanh toán bán lẻ và tăng cường khả năng phục hồi nếu các vấn đề công nghệ “đụng chạm” đến cơ sở hạ tầng thanh toán tư nhân.
Các ngân hàng trung ương cũng đã đề xuất hạn chế quyền tiếp cận của CBDC đối với các tổ chức tài chính nắm giữ dự trữ. CBDC sẽ được thiết kế để cải thiện hệ thống thanh toán, thanh toán bù trừ và hệ thống giải quyết giữa các ngân hàng.
Một số NHTW không muốn sử dụng blockchain vì lo ngại về các vấn đề bảo mật và khả năng mở rộng của blockchain. Thay vào đó, họ xem xét xây dựng CBDC trên DLT – một loại kiến trúc mạng rộng hơn, blockchain chỉ là một trong số đó.
DLT bao gồm các mạng riêng và được cấp phép, được chia sẻ với một số nút (là một thiết bị mạng vật lý, có thể được dùng với các mục đích riêng biệt, hoạt động như một điểm phân phối lại hoặc là điểm cuối giao tiếp) được định danh và đáng tin cậy.
Lợi ích và rủi ro của CBDC
Các đồng tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương sẽ được hưởng lợi từ công nghệ tương tự như các đồng tiền điện tử tư nhân. Chúng bao gồm cho phép người dùng thanh toán ngay lập tức, giải quyết giao dịch nhanh hơn và chi phí thấp hơn, đặc biệt là đối với các thanh toán xuyên biên giới.
CBDC cũng có thể trở thành một phương tiện để đảm bảo khả năng tiếp cận tài chính cho những nhóm không có tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, trái ngược với tiền điện tử tư nhân, CBDC sẽ được tập trung hóa và một đơn vị tiền tệ kỹ thuật số sẽ có cùng giá trị với một đơn vị tiền mặt.
Một trong những lo ngại về CBCD là chúng có thể vô tình gây ra tình trạng rút tiền hàng loạt nếu người dùng quyết định dừng tiền gửi ngân hàng (vốn là khoản nợ phải trả của các ngân hàng thương mại) để chuyển sang đồng tiền do ngân hàng trung ương phát hành, vốn mang tính an toàn tương đối hơn.