Doanh nghiệp thực hiện phát hành cổ phiếu để huy động vốn, phục vụ hoạt động kinh doanh. Bên cạnh đó, các công ty quy mô lớn cũng phát hành loại cổ phiếu ESOP đặc biệt dành cho nhân viên. Vậy cổ phiếu ESOP là gì?
ESOP là gì?
ESOP (tiếng Anh: Employee Stock Ownership Plan) là một kế hoạch khen thưởng cho nhân viên khi các doanh nghiệp lớn phát hành cổ phiếu dành cho người lao động hoạt động lâu năm hoặc có thành tích tốt. Nhân viên đủ tiêu chuẩn để hưởng ưu đãi sẽ được thưởng hoặc mua cổ phiếu của công ty với giá ưu đãi.
Ví dụ về phát hành cổ phiếu ESOP: ngày 24/5, công ty cổ phần chứng khoán SSI thông báo phát hành 7,5 triệu cổ phiếu ESOP cho người lao động công ty, tỷ lệ phát hành 1,16% trong tổng số cổ phiếu đang lưu hành. Giá phát hành 10.000 đồng/cổ phiếu, thời hạn chuyển nhượng trong vòng 2 năm. Thời gian thực hiện từ ngày 28/5 đến 10/6.
Lợi ích của cổ phiếu ESOP
Đối với nhân viên
Cổ phiếu ESOP được xem như một phần thưởng cho nhân viên làm việc năng suất và hiệu quả, đóng góp nhiều cho công ty. Cổ phiếu này sẽ khiến nhân viên làm việc tích cực hơn trong tương lai và gắn bó lâu dài với công ty. ESOP có thể giúp nhân viên cảm thấy hào hứng hơn với công việc nhờ quyền sở hữu của họ trong công ty.
Khoản thưởng bằng cổ phiếu giúp nhân viên tránh phải trả thuế. Nhân viên không phải trả bất cứ khoản nào để tích lũy cổ phiếu của công ty. Người lao động giữ cổ phiếu esop sẽ được hưởng lợi từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, nhận cổ tức và lợi nhuận từ giá cổ phiếu hiện hành.
Đối với doanh nghiệp
Phát hành cổ phiếu ESOP giúp cho doanh nghiệp giữ chân được người lao động có năng lực và sẽ nhận được đóng góp nhiều hơn từ những thành viên nòng cốt của công ty.
Thông qua cổ phiếu ESOP như phần thưởng, công ty không cần phải chi thưởng bằng tiền mặt. Số lượng tiền mặt giữ được sẽ giúp doanh nghiệp gia tăng vốn điều lệ, phục vụ hoạt động kinh doanh hoặc mở rộng của công ty.
Rủi ro khi phát hành cổ phiếu ESOP
Rủi ro pha loãng cổ phiếu: Pha loãng cổ phiếu xảy ra khi một công ty phát hành cổ phiếu mới khiến cho tỉ lệ sở hữu công ty của các cổ đông hiện tại bị giảm xuống. Khi số lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên, mỗi cổ đông hiện sẽ sở hữu một phần nhỏ hơn của công ty, làm cho mỗi cổ phiếu bị giảm giá trị. Điều này sẽ làm ảnh hưởng đến tâm lý của các nhà đầu tư.
Rủi ro quản trị doanh nghiệp: Phát hành cổ phiếu ESOP sẽ trở thành ngòi nổ xung đột trong quản trị, mâu thuẫn giữa các cổ đông hay ban lãnh đạo công ty nếu quá trình phát hành cổ phiếu ESOP không minh bạch và có dấu hiệu trục lợi. Ban lãnh đạo công ty có thể nâng tỷ lệ sở hữu cổ phần của bản thân trong công ty lên đồng thời làm giảm tỷ lệ sở hữu của các cổ đông khác. Thực tế cho thấy, các chương trình ESOP của một số ngân hàng thường tập trung vào nhóm cán bộ cấp cao.
Điều kiện để phát hành ESOP
Để được phát hành cổ phiếu ESOP, các doanh nghiệp là công ty cổ phần phải đáp ứng được các điều kiện theo quy định tại Điều 35 Thông tư 162/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính
1. Công ty là công ty đại chúng, có chương trình lựa chọn và kế hoạch phát hành cổ phiếu được Đại hội đồng cổ đông thông qua.
2. Tổng số cổ phiếu phát hành theo chương trình trong mỗi 12 tháng không được vượt quá 5% số cổ phần đang lưu hành của công ty.
3. Hội đồng quản trị phải minh bạch về giá bán, nguyên tắc xác định cổ phiếu, xem xét danh sách người lao động được tham gia và thời gian thực hiện.
4. Công ty phải đáp ứng điều kiện về vốn dựa trên báo cáo tài chính gần nhất.
Bên cạnh đó, công ty cũng phải tuân thủ theo những quy định phát hành cổ phiếu trong những trường hợp khác theo đúng quy định của pháp luật.
Hy vọng bài viết trên đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ về cổ phiếu esop là gì và những đặc trưng của loại cổ phiếu đặc biệt này.