Trong giai đoạn đi xuống của thị trường, cái tên cổ phiếu quỹ đã được nhắc đến rất nhiều. Vậy thực chất cổ phiếu quỹ là gì?
Cổ phiếu quỹ là gì?
Cố phiếu quỹ (CPQ) với tên gọi đầy đủ là cổ phiếu ngân quỹ. Theo quy định của pháp luật chứng khoán Việt Nam cũng như thông lệ quốc tế, cổ phiếu quỹ là cổ phiếu đã được công ty cổ phần đại chúng phát hành và được chính công ty phát hành đó mua lại bằng nguồn vốn hợp pháp.
Đặc điểm của cổ phiếu quỹ
Cổ phiếu quỹ là cổ phiếu của công ty, do đó, cổ phiếu quỹ là cổ phiếu chung của tất cả các cổ đông, tương ứng với mức % nhà đầu tư nắm giữ.
Cổ phiếu quỹ có những đặc điểm sau:
- CPQ không được trả cổ tức bằng tiền
- CPQ không được thưởng/trả cổ tức bằng cổ phiếu
- CPQ không có quyền biểu quyết các vấn đề trong công ty
- CPQ không có quyền mua cổ phiếu mới/ hay cổ phiếu ưu đãi
- CPQ không được tính vào thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS)
- CPQ không được nhận phần vốn khi thanh lý công ty
- Tổng số CPQ không được phép vượt quá tỷ lệ vốn hóa
- Khi công ty mua cổ phiếu quỹ xong, có thể giữ lại và bán ra lại thị trường khi cần vốn hoặc hủy CPQ
- Khi mua/bán cổ phiếu quỹ thì doanh nghiệp KHÔNG ghi nhận lãi lỗ, mà CHỈ ghi nhận việc tăng giảm nguồn vốn và thặng dự vốn cổ phần
Quy định mua/bán lại cổ phiếu quỹ
Theo Luật Chứng khoán Việt Nam, công ty đại chúng mua lại cổ phiếu của chính mình để làm cổ phiếu quỹ phải đáp ứng các điều kiện sau:
- Có Nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông thông qua đối với trường hợp mua lại trên 10% nhưng không quá 30% tổng số cổ phần đã phát hành, hoặc Nghị quyết của Hội đồng quản trị thông qua đối với trường hợp mua lại không quá 10% tổng số cổ phần đã phát hành trong mỗi 12 tháng.
- Có đủ vốn để mua lại cổ phiếu quỹ từ các nguồn sau: nguồn thặng dư vốn, lợi nhuận để lại và các nguồn khác theo quy định của pháp luật.
- Có phương án mua lại trong đó nêu rõ thời gian thực hiện, nguyên tắc xác định giá.
Tại sao các công ty lại mua cổ phiếu của chính mình?
- Khi giá cổ phiếu của công ty thấp, công ty quyết định mua lại một lượng cổ phiếu của chính mình để kích cầu tăng giá. Việc tổ chức phát hành mua cổ phiếu của chính công ty có thể tác động tới thị trường, làm cho tình hình giao dịch cổ phiếu của công ty sôi động hơn và hạn chế tốc độ giảm giá của cổ phiếu, thậm trí, còn giúp cổ phiếu tăng giá trở lại.
- Công ty mua lại cổ phiếu đã phát hành sẽ làm cho lượng cổ phiếu đang lưu hành giảm, dẫn tới thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS) tăng.
- Công ty kỳ vọng giá cổ phiếu của công ty sẽ tăng trong tương lai nên mua lại cổ phiếu của chính công ty như một cơ hội đầu tư.
- Công ty mua lại cổ phiếu quỹ còn là một giải pháp nhằm hạn chế việc một số cá nhân, tổ chức lợi dụng giá giảm để tiến hành thu gom cổ phiếu với mục đích thao túng, kiểm soát doanh nghiệp trong tương lai.
- Các công ty cũng thường thực hiện dùng số cổ phiếu quỹ để bán lại cho người lao động trong công ty với mức giá ưu đãi nhằm tạo động lực cho người lao động.
Ví dụ tiêu biểu nhất phải kể đến Apple. Các doanh nghiệp khi tới chu kỳ bão hòa, tăng trưởng doanh thu lợi nhuận chậm lại và giá cổ phiếu có thể giảm hoặc đi ngang. Tuy nhiên, Apple đã phá vỡ quy luật đó. Dù doanh thu lợi nhuận chậm lại trong giai đoạn 2015 – 2020 thì cổ phiếu của Apple vẫn tăng đều. Một trong những lý do cốt yếu là Apple đã liên tục mua vào cổ phiếu quỹ 7 năm qua khiến lượng cổ phiếu lưu hành giảm hơn 30%. Nhờ đó, EPS vẫn luôn tăng và cổ phiếu Apple thành hàng khan hiếm với ROE vượt 100%.
Doanh nghiệp nào nên mua lại cổ phiếu quỹ?
Những doanh nghiệp có dòng tiền mặt dồi dào, vượt qua nhu cầu tái đầu tư và mở rộng nên cân nhắc mua lại cổ phiếu quỹ, làm giảm lượng cổ phiếu đang lưu hành, tăng EPS và giá cổ phiếu tăng lên, mang lợi quyền lợi lớn hơn cho cổ đông của công ty. Mua cổ phiếu quỹ đang là một lựa chọn của rất nhiều doanh nghiệp top đầu thế giới hiện nay, như một trong những cách trả lại giá trị tốt nhất cho cổ đông.
Hy vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về cổ phiếu quỹ là gì, đặc điểm của cổ phiếu quỹ và các kiến thức liên quan về loại cổ phiếu này.