Khi một tổ chức lớn như sàn giao dịch tiền điện tử FTX sụp đổ, nó sẽ kéo những tổ chức khác xuống theo. Trong tài chính, mô hình này được nhận định là sự lây nhiễm, hoặc xu hướng khủng hoảng tài chính lan sang các tổ chức, thị trường và khu vực khác.
Crypto Contagion là gì?
Kể từ khi FTX nộp đơn xin phá sản vào ngày 11/11, ngày càng nhiều công ty khác phải tiết lộ mức độ liên quan với FTX và các công ty liên quan FTX US và Alameda Research. Những công ty, tổ chức này đã cho FTX vay tiền, đầu tư vào công ty hoặc gửi tiền vào đây.
Genesis Trading thừa nhận bị kẹt đến 175 triệu USD trên sàn FTX tại thời điểm nền tảng này phá sản, buộc phải xin công ty mẹ bơm khẩn cấp 140 triệu USD để duy trì khả năng giao dịch. Trong cuộc gọi với khách hàng vào tối ngày 16/11, CEO Derar Islim của công ty cho vay Genesis Trading cho biết sẽ tạm ngừng hoạt động rút tiền và cung cấp khoản vay của Genesis Global vì bị ảnh hưởng từ sự sụp đổ của sàn giao dịch tiền mã hóa FTX.
Cùng ngày, ứng dụng gửi tiền Gemini Earn cũng phải thông báo dừng việc rút tiền từ sản phẩm Earn do chịu tác động dây chuyền của Genesis, đối tác cho vay đối với Gemini Earn. Trước đó 1 ngày, Gemini nói rằng họ không tiếp xúc với FTX, tuy nhiên đối tác lớn Genesis của Gemini Earn lại tiếp xúc sâu sắc với FTX.
Với thông tin tiêu cực trên, các nhà giao dịch trên giao thức cho vay tài chính phi tập trung Aave đang xếp hàng để bán khống Gemini Dollar, GUSD, với dự đoán rằng công ty có thể trở thành nạn nhân tiếp theo trong mô hình lây nhiễm của FTX.
Giờ đây, dữ liệu on-chain cho thấy các sự kiện dẫn đến sự sụp đổ của FTX ban đầu bắt nguồn từ sự sụp đổ của Terraform Labs, sự kiện gây chấn động tiền điện tử xảy ra vào tháng 5/2022.
Điều này cho thấy nguồn lây nhiễm tài chính FTX đã liên kết trở lại với một tâm điểm lây lan khác là Terrra. Sau khi TerraUSD sụp đổ, sự lây nhiễm này đã tràn sang quỹ đầu cơ Three Arrows Capital, công ty cho vay Celsius Network và nhà môi giới tiền điện tử Voyager Digital, cả ba đều phải nộp đơn xin phá sản.
Ngay cả trước Terra và FTX, những đợt lây nhiễm đã bùng nổ trong thị trường tiền điện tử.
Vào năm 2011, nước Mỹ chao đảo vì sự xuất hiện của một trang web buôn hàng cấm khét tiếng có tên là Silk Road, hay Con đường Tơ lụa. Ross William Ulbricht đã sử dụng Tor, phần mềm giúp người dùng ẩn danh và che giấu lịch sử giao dịch, cùng với Bitcoin, loại tiền ảo có độ bảo mật và ẩn danh cao để tạo ra Silk Road. Trong chiến dịch càn quét Silk Road, FBI đã thu giữ được 144.336 đồng Bitcoin. Số tiền này được đem đấu giá và thu về 48 triệu USD cho chính phủ.
Theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu Mosaic cho thấy, Silk Road bị càn quét trước một vụ hack 96.000 Bitcoin từ một thị trường darknet khác, Sheep Marketplace. Ngân hàng Trung ương Trung Quốc cấm các tổ chức xử lý các giao dịch BTC. Giám đốc điều hành BitInstant Charlie Shrem đã bị kết án tù vì điều hành một sàn giao dịch; và cuối cùng, vào tháng 2/2014, 850.000 BTC đã bị đánh cắp từ sàn giao dịch tiền điện tử Mt.Gox.
Sự sụp đổ của Mt. Gox, sàn giao dịch Bitcoin hàng đầu thế giới thời kỳ 2014, được coi là cuộc khủng hoảng lớn nhất trong lịch sử tài chính Bitcoin. Sàn này được thành lập từ 2010 bởi giám đốc điều hành người Pháp, trụ sở chính ở Nhật Bản.
Trước vụ hack, giá Bitcoin đã đạt mức cao nhất mọi thời đại là 1.000 USD vào tháng 11/2013 — vào khoảng thời gian người sáng lập Silk Road Ulbricht bị bắt. Nhưng hai tháng sau khi Mt. Gox đóng cửa, giá BTC đã giảm mạnh xuống còn 360 USD và đẩy thị trường tiền điện tử vào mùa đông lạnh giá.
Nguồn gốc của sự lây nhiễm
Lây nhiễm không chỉ là một thuật ngữ xuất hiện lần đầu ngành công nghiệp tiền điện tử mà nó đã được sử dụng rất nhiều trong thị trường downtrend.
Trong bối cảnh rộng hơn của kinh tế học, sự lây nhiễm mô tả cách thức một cuộc khủng hoảng bắt đầu tại một tổ chức, thị trường hoặc khu vực rồi lan sang các tổ chức, thị trường hoặc khu vực khác.
Bản thân từ này xuất phát từ dịch tễ học, ngành y học tập trung vào sự lây lan của dịch bệnh. Ví dụ, các chuyên gia y tế công cộng đã tập trung vào việc ngăn chặn sự lây lan của COVID-19 kể từ khi bắt đầu đại dịch vào năm 2020.
Các nhà kinh tế bắt đầu sử dụng từ “lây nhiễm” sau khi đồng tiền của Thái Lan, đồng baht, sụp đổ vào tháng 7/1997 trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997. Hậu quả là cuộc khủng hoảng tài chính lan rộng khắp Đông Á đến Nga và cuối cùng là Nam Mỹ.