Thời gian gần đây, một hình thức tổ chức mới đang gây sức hút và làm chao đảo toàn cầu. Bằng chứng là hình thức này có mặt ở khắp các lĩnh vực, từ đầu tư mà cho đến kinh doanh và công nghiệp sáng tạo. DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung) chính hình thức kể trên. Bạn đã biết đến DAO chưa? Trong bài viết dưới đây, hãy cùng tìm hiểu DAO là gì và cách thức hoạt động của hình thức này.
DAO là gì?
DAO là viết tắt của cụm từ “Decentralized Autonomous Organization” có nghĩa là tổ chức tự trị phi tập trung. Cái tên cũng tiết lộ phần nào khái niệm của nó. DAO là một tổ chức không có trụ sở công ty, tại tổ chức này, quyền kiểm soát sẽ không được phân cấp, thay vào đó, chúng được trải rộng cho những người tham gia.
Với cơ cấu tổ chức tại DAO, quyền lực sẽ được đặt trong tay chủ sở hữu tiền điện tử. Bên cạnh đó, DAO được xây dựng dựa trên các luật lệ được thi hành tự động trên blockchain.
Nói một cách dễ hiểu, một tổ chức tự trị phi tập trung hay DAO vận hành tương tự như một cỗ máy, trong đó, các hợp đồng thông minh được viết sẵn có vai trò hướng dẫn cho cỗ máy này thực hiện công việc.
DAO hoạt động như thế nào?
Mỗi cộng đồng có thể xây dựng và phát triển DAO theo mục tiêu mà nhóm đề ra. DAO hoạt động trên cách thức chung như sau:
- Các hợp đồng thông minh sẽ được viết bằng mã (code), từ đó, một số loại cơ cấu quản trị sẽ được cung cấp.
- Thông thường, để đưa ra một quyết định chung cho DAO, các thành viên trong tổ chức sẽ bỏ phiếu bằng cách sử dụng token quản trị.
- Nếu có nhiều DAO, tùy thuộc vào số tiền một thành viên bỏ phiếu đóng góp trong dự án, dọ có thể tăng sức ảnh hưởng của mình.
- Kết quả bỏ phiếu sẽ căn cứ vào mức độ đóng góp cũng như phiếu ưu tiên
Ưu điểm của DAO là gì?
Những người tán thành DAO nhận định rằng, tổ chức này mang đến một cách thức vận hành mới cho các doanh nghiệp. DAO sở hữu một số ưu điểm khiến việc vận hành tổ chức hiệu quả hơn:
- Tính minh bạch: Với DAO, không có bất cứ hành vi gian lận nào có thể diễn ra. Vì mọi người đều có thể theo dõi việc bỏ phiếu, quyết định cấp vốn hay các hoạt động của tổ chức.
- Dễ dàng tham gia: Các thành viên, dù là ở bất cứ đâu trên thế giới, đều có thể là một phần của DAO. So với các công ty, tổ chức tự trị phi tập trung có ít rào cản khi tham gia hơn.
- Chi phí rẻ hơn: Trong DeFi và một số công cụ tương tự, khái niệm về DAO đã tồn tại và được sử dụng rất phổ biến. Mà các công cụ này được dùng như lego, do đó, sẽ ít khi phải mất chi phí xây dựng lại từ đầu.
- Hợp tác: Mọi người đều có thể lên tiếng đóng góp vào tin tức chung cho một đề xuất. Đồng thời, DAO cho phép các chuyên gia đầu tư vào hệ sinh thái mà họ đang xây dựng.
Nhược điểm của DAO là gì?
Mặc dù sở hữu rất nhiều lợi thế nhưng DAO vẫn có những nhược điểm nhất định như:
- Cấu trúc phẳng: Một nhược điểm dễ nhận thấy nhất của DAO, do không có sự phân cấp quyền lực và bên nắm quyền nhất định nên thời gian để thống nhất và đưa ra quyết định chung cho tổ chức sẽ lâu hơn so với một công ty.
- Bất đồng ý kiến: Cũng vì không có cơ quan quyền lực rõ ràng, nên đôi khi, tổ chức sẽ xảy ra tình huống các thành viên chia làm nhiều phe do bất đồng ý kiến.
- Tính hợp pháp: Sự không chắc chắn về mặt pháp lý đang là trở ngại lớn đối với DAO. Có không ít mỏ đào liên quan đến các dự án token có thể được coi như chứng khoán.
DAO có những hình thức nào?
DAO có rất nhiều hình thức khác nhau, dựa trên chức năng hoạt động của tổ chức. Dưới đây là một số hình thức của DAO bạn có thể hay gặp:
- Các dự án về tiền điện tử: Các dự án tiền điện tử sẽ được coi là DAO, nếu quyền lực của chúng được vận hành theo quản trị phi tập trung. Khi đó, phương hướng của dự án sẽ được quyết định thông qua hình thức bỏ phiếu bởi những người nắm giữ token của dự án.
- Tài trợ: DAO có thể được dùng để tài trợ cho các quỹ phát triển doanh nghiệp tự động, dựa trên các tiêu chuẩn đã đặt ra.
- Đầu tư: DAO dùng để đầu tư và DAO tài trợ đều có chung một cách thức là phân bổ nguồn vốn. Tuy nhiên, với DAO dùng để đầu tư, sẽ có nhiều quy định pháp lý nghiêm ngặt hơn.
- Sưu tầm: Cùng với sự phát triển của các NFT, DAO sưu tầm cũng đang dần phổ biến. Đây là động lực sáng tạo cho nhiều nghệ sĩ và cũng góp phần nâng cao giá trị cho các NFT.
Tiềm năng phát triển của DAO
Trong những năm trở lại đây, sự quan tâm của nhà đầu tư đối với các DAO ngày càng tăng. Cùng với đó, hàng trăm nhà phát triển đã làm việc rất chăm chỉ để cải tiến hoạt động DAO về mặt kỹ thuật, cơ chế quản trị cũng như cách thức bỏ phiếu.
Đặc biệt, sự bùng nổ của các tổ chức tự trị phi tập trung diễn ra tại các ngành công nghiệp sáng tạo rất lớn. Các DAO trong lĩnh vực này được xây dựng để tạo ra các thương hiệu thời trang , nước hoa, thậm chí là để làm phim.
Hiện tại, các tổ chức tự trị phi tập trung đang hướng tới việc đạt được sự công nhận chính thức.
Trước đó, vào tháng 4 năm 2021, một sự kiện mang tính bước ngoặt về pháp lý cho DAO đã xảy ra. Theo đó, một tiểu bang phía Tây Hoa Kỳ – Wyoming đã công nhận DAO là loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn mới. Chỉ vài tháng sau, DAO đầu tiên được chấp thuận.
Tuy nhiên, đường đi của DAO không hoàn toàn thuận lợi, khi vào tháng 11 năm 2021, Ủy ban chứng khoán và sàn giao dịch Mỹ (SEC) tuyên bố tạm dừng đăng ký token cho DAO hợp pháp đầu tiên.
Bất chấp những điều không tích cực đó, những người ủng hộ vẫn tin rằng, trong tương lai DAO sẽ có nhiều cải tiến tốt hơn, thu hút nhiều người tham gia.
Trên đây là những thông tin trả lời cho câu hỏi “DAO là gì”. Hình thức tổ chức này còn tương đối sơ khai, tuy nhiên, dựa vào những ưu điểm nổi bật, nhiều khả năng DAO sẽ là xu hướng bùng nổ trong thời gian tới. Vì vậy, các nhà đầu tư nên tìm hiểu về hình thức này ngay từ bây giờ, để tránh bỏ lỡ cơ hội đầu tư.