Tiếp đà phát triển của năm 2021, năm 2022, ngành Công Thương đặt mục tiêu xuất khẩu tăng 6-8%, duy trì trạng thái thặng dư của cán cân thương mại.
Điểm sáng của xuất khẩu và nhập khẩu năm 2021
Theo như lời phát biểu của Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2021, triển khai nhiệm vụ năm 2022 của ngành công thương vào sáng 9/1, ngành công thương đã nỗ lực trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong sản xuất, đảm bảo lưu thông, cung ứng hàng hóa thiết yếu kịp thời, đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu và đạt được kết quả tích cực cho toàn ngành.
Trong đó, sản xuất công nghiệp cao hơn năm trước, duy trì tăng trưởng ở mức gần 5%; công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là động lực cho tăng trưởng toàn ngành khi tăng trưởng 6,37%, đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội và giải quyết việc làm.
Với ngành điện, 8 dự án nguồn điện đã được đưa vào vận hành, tổng công suất là gần 4.350 MW. Ngành này vẫn đảm bảo cân đối tốt giữa điện phục vụ để phát triển kinh tế – xã hội với điện sinh hoạt của người dân. Đặc biệt, ngành điện còn giảm giá 5 đợt, gần 17.000 tỷ đồng cho nhiều khách hàng.
Ngành dầu khí không chỉ về đích trước kế hoạch (vượt 21% kế hoạch) mà còn đóng góp 75,4 nghìn tỷ đồng (cao nhất) vào ngân sách nhà nước. Ngành than vượt khó và hoàn thành cơ bản mục tiêu kế hoạch của năm 2021.
Xuất, nhập khẩu của năm 2021 đạt gần 670 tỷ USD, so với năm trước tăng gần 23%, đưa Việt Nam vào nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế. Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, xuất khẩu bứt phá ngoạn mục khi vượt 15% kế hoạch, tăng trên 19%, duy trì xuất siêu năm thứ 6 liên tiếp, mức thặng dư trên 4 tỷ USD.
Năm 2021, chuỗi cung ứng hàng hoá có những thời điểm bị đứt gãy vì dịch bệnh. Tuy nhiên, Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp… đảm bảo cung – cầu hàng hóa, cơ bản giữ vững chuỗi cung ứng trong và ngoài nước phục vụ sản xuất cũng như đời sống người dân với giá cả được giữ tương đối ổn định.
Năm qua, thương mại điện tử cũng trở thành động lực tăng trưởng mới, góp phần quan trọng vào việc chống đứt gãy chuỗi cung ứng hàng hóa, thúc đẩy hoạt động xuất khẩu.
Vấn đề cạnh tranh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; quản lý thị trường và phòng vệ thương mại được các cơ quan quản lý quan tâm, thực hiện toàn diện và hiệu quả. Điều này đã góp phần không nhỏ vào việc bảo vệ, hỗ trợ thị trường trong nước phát triển lành mạnh cũng như bảo vệ quyền, lợi ích của quốc gia, dân tộc trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế
Tăng cường công tác hội nhập kinh tế quốc tế; các hiệp định thương mại tự do phát huy hiệu quả trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19. Hiệp định RCEP được đưa vào thực thi từ tháng 01/2022 tạo lập một khu vực thị trường mới, lớn, ổn định và lâu dài cho các doanh nghiệp. Ngoài ra, công tác xúc tiến thương mại được cải thiện. Đặc biệt, các hoạt động xúc tiến thương mại trên môi trường số được đẩy mạnh.
Mặt trái của ngành xuất nhập khẩu
Trong năm qua, Bộ Công Thương đã nhận thấy một số hạn chế có thể kể đến như:
Năng lực sản xuất công nghiệp cải thiện chậm, đặc biệt tại các ngành công nghiệp mang tính nền tảng và then chốt. Giữa các doanh nghiệp cùng ngành và giữa các ngành, mức độ liên kết và hợp tác kinh doanh hạn chế; liên kết giữa các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước cũng còn yếu.
So với những năm gần đây, xuất khẩu dù tăng mạnh nhưng phụ thuộc nhiều hơn vào khu vực FDI. Giá trị gia tăng trong xuất khẩu cũng chưa được như mong muốn.
Một số sản phẩm như rau quả, tốc độ đa dạng hóa thị trường chậm, chưa đáp ứng tốt yêu cầu về các tiêu chuẩn cũng như chất lượng của các thị trường, cũng chưa tận dụng một cách tốt nhất các ưu đãi thuế quan từ các FTA đã ký kết. Một số loại nông sản luôn tiềm ẩn khả năng gây ách tắc kéo dài tại cửa khẩu vì dựa vào hình thức trao đổi cư dân.
Các doanh nghiệp 100% vốn Việt Nam, trong đó, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa có năng lực xuất khẩu chưa cao.
Vẫn còn hạn chế trong công tác theo dõi, đánh giá, triển khai thực thi các cam kết hội nhập. Các doanh nghiệp trong nước, trong đó doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa chủ động tham gia hội nhập.
Còn chậm đổi mới trong công tác cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh. Ngoài ra, công tác nghiên cứu khoa học – công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao chưa đáp ứng được yêu cầu tái cơ cấu và phát triển ngành theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh.
Để góp phần đẩy GDP của cả nước năm 2022 tăng trưởng ở mức 6-6,5%, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, ngành công thương cần phấn đấu tăng một số chỉ số như: Chỉ số sản xuất công nghiệp 7-8%; kim ngạch xuất khẩu 6-8%; duy trì cán cân thương mại ở trạng thái thặng dư; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 7-8%; tổng điện năng sản xuất và nhập khẩu 7,88%; điện thương phẩm 7,1-9,1%.
Quốc hội và Chính Phủ đã giao Bộ Công Thương tập trung vào 8 nhóm giải pháp để thực hiện mục tiêu của năm 2022.
Cát Anh (T/h)