Dù vẫn đứng đầu bảng trong số những đồng tiền quyền lực nhất hành tinh nhưng vị thế của đồng bạc xanh đang dần bị xói mòn.
Những yếu tố quyết định vị thế của một đồng tiền
Vị thế, sức mạnh của một đồng tiền sẽ được quyết định bởi cả yếu tố bên trong và bên ngoài. Trong đó, có thể kể đến như dự trữ ngoại hối của ngân hàng trung ương, cán cân thương mại của một quốc gia, vai trò của các lực lượng cung – cầu trên thị trường ngoại hối, tốc độ tăng trưởng kinh tế, tỷ lệ lạm phát.
Một số yếu tố quan trọng khác cũng quyết định vị thế của tiền, đó là khả năng chấp nhận một loại tiền tệ trong thương mại quốc tế hay sức mua của nó trên thị trường hối đoái.
Để thực hiện những giao dịch tài chính như trong thương mại quốc tế, các ngân hàng trung ương sẽ giữ một lượng ngoại hối đáng kể, được gọi là tiền tệ dự trữ.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) từng công bố một báo cáo vào năm ngoái về 5 loại tiền tệ chiếm tới 94% tổng dự trữ ngoại hối trên thế giới. Đặc biệt, đồng USD chiếm tới 59%.
Vị thế của đồng USD
Khối lượng giao dịch ngoại hối là một chỉ số quan trọng đo lường sức mạnh của một loại tiền tệ. Hay được hiểu là việc mua – bán tiền tệ của hai quốc gia khác nhau. Theo đó, giá trị của đồng tiền sẽ được đo lường bằng một loại tiền tệ khác.
Các ngân hàng trung ương quản lý lượng ngoại hối dự trữ. Còn ngân hàng thương mại lại đóng góp nhiều nhất cho các giao dịch ngoại hối.
Forbes cho hay, USD và euro là cặp tiền tệ được giao dịch nhiều nhất trên thế giới nếu xét về mặt khối lượng.
Theo Insider Mokey, 5 loại tiền tệ được xếp vào vị trí quyền lực nhất thế giới. Trong đó, đồng bạc xanh đứng ở vị trí đầu bảng. Trong các khoản nợ và tín dụng quốc tế, gần một nửa được tính bằng USD.
Gần 50% hoạt động thương mại toàn cầu sử dụng đồng bạc xanh. Tuy vậy, IMF công bố một báo cáo cho thấy, trong những thập kỷ qua, tỷ lệ dự trữ của đồng tiền này đã lao dốc.
Tỷ lệ dự trữ ngoại hối bằng USD của các ngân hàng trung ương trên toàn cầu đã giảm từ 71% xuống 59% sau khi euro được ra mắt vào năm 1999.
Những thay đổi của kinh tế – chính trị trên toàn cầu đang đe dọa vị trí thống trị của đồng USD. Trong đó, Bắc Kinh mong muốn thúc đẩy sử dụng đồng nhân dân tệ trong các giao dịch trên thế giới.
Chưa kể, để đạt được những mục tiêu chính sách đối ngoại, Washington đã dùng các biện pháp trừng phạt tài chính. Tuy nhiên cũng chính điều này đã đe dọa vai trò trung tâm của hệ thống tài chính Mỹ. Do đó, các chính phủ nước ngoài cũng đang tìm cách để giảm phụ thuộc vào đồng bạc xanh.
Trong năm 2019, tỷ lệ USD được dùng trong xuất khẩu của Nga sang các nước thành viên BRICS (PV: khối nền kinh tế mới nổi lớn bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi) đã giảm từ 85% xuống 36% vào năm 2022.
USD cũng còn mối đe dọa khác khi mà các đồng tiền điện tử xuất hiện trên thế giới.
Euro và yen Nhật
Euro được đánh giá là đồng tiền mạnh thứ hai thế giới khi chiếm 21% trong tổng số tiền dự trữ của các ngân hàng trung ương, đồng thời chiếm hơn 2.300 tỷ USD giao dịch ngoại hối mỗi ngày.
Euro là tiền tệ chính thức của Liên minh Châu Âu (ECB), được Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) quản lý. 19 thành viên của EU khi sử dụng đồng tiền này có thể tránh chi phí chuyển đổi tiền tệ trong thương mại quốc tế.
Yen Nhật đã vượt qua Anh để trở thành đồng tiền quyền lực thứ 3 thế giới khi chiếm 6% trong tổng dự trữ ngoại hối.
Yen cũng là loại tiền tệ được giao dịch nhiều thứ 3 trên thế giới với
Khối lượng giao dịch hàng ngày của đồng Yen là 1.200 tỷ USD, được giao dịch nhiều thứ 3 trên thế giới. Các nhà đầu tư ưa chuộng đồng tiền này bởi Nhật là quốc gia dân số già, vì thế, tỷ lệ lạm phát và lãi suất thấp.
Theo Goldman Sachs Group tuyên bố, yen Nhật là tài sản rẻ và an toàn nhất để đầu tư.
Bảng Anh và nhân dân tệ
Đồng tiền của Anh thuộc top những đồng tiền tệ quyền lực nhất với khoảng 968 tỷ USD giao dịch ngoại hối hàng ngày, chiếm 5% dự trữ ngoại hối của các ngân hàng trung ương trên khắp thế giới.
Trước đây, trong thế kỷ IXX và nửa đầu thế kỷ XX, bảng Anh là đồng tiền dự trữ toàn cầu, sau đó thì đánh mất vị thế vào đồng USD.
Còn đồng nhân dân tệ chiếm khoảng 3% dự trữ ngoại hối toàn cầu. Khối lượng giao dịch bằng đồng tiền Trung Quốc trên thế giới mỗi ngày đạt hơn 520 tỷ USD.
Vị thế của nước này đang ngày càng gia tăng trong nền kinh tế toàn cầu. Trung Quốc cũng vì thế đang tìm cách quốc tế hóa đồng nhân dân tệ bằng cách thúc đẩy sử dụng đồng tiền này trong thương mại và đầu tư.
Được biết, có khoảng 8 quốc gia đang cân nhắc giao dịch với Trung Quốc bằng đồng nhân dân tệ thay vì sử dụng đồng USD.