Đồng tiền pháp định là gì?
Đồng tiền pháp định trong tiếng Anh là Legal Tender.
Đồng tiền pháp định là tiền được luật pháp thừa nhận là phương tiện thanh toán có thế chấp nhận cho các khoản nợ đối với chủ nợ.
Thuật ngữ này có nghĩa là tiền được đưa ra thanh toán có sự bảo đảm của chính phủ và chủ nợ phải chấp nhận, trừ khi hợp đồng yêu cầu phương thức thanh toán khác.
Trong hầu hết các nước, đồng tiền quốc gia đồng thời là đồng tiền pháp định. Một chủ nợ có nghĩa vụ phải chấp nhận tiền pháp định khi được trả nợ. Đồng tiền pháp định chỉ có thể được ban hành bởi cơ quan quốc gia được ủy quyền như ngân hàng trung ương các nước hay Sở Đúc tiền Hoàng gia Canada.
Đồng tiền pháp định ở các nước
Tiền pháp định của Việt Nam là Việt Nam đồng (VND), tiền pháp định của Mỹ là USD (đô la) hay của Anh là bảng Anh (GBP)….
Tại Mỹ, đồng tiền pháp định (còn được gọi là đồng tiền hợp pháp, tiền tệ hợp pháp) là tất cả hình thức lưu chuyển tiền giấy, đa số là tiền giấy và tiền xu của Dự trữ Liên bang. Do đó, séc hoặc thẻ tín dụng không phải là đồng tiền pháp định mà chỉ là phương tiện để người giữ séc có thể nhận được tiền pháp định cho khoản nợ.
Các loại tiền tệ được chấp nhận rộng rãi như đôla Mỹ và đồng euro được chấp nhận là đồng tiền pháp định ở nhiều quốc gia, đặc biệt tại những nơi các loại tiền này bị thiếu hụt. Các quốc gia có quan hệ kinh doanh và văn hóa sâu rộng cũng có thể chấp nhận tiền tệ của nhau như là đồng tiền pháp định với số lượng hạn chế.
Ví dụ: một số nhà kinh doanh Mỹ và Canada ở gần biên giới Mỹ – Canada chấp nhận cả đôla Canada và đôla Mỹ để thanh toán cho hàng hóa và dịch vụ.
Đồng đôla Mỹ cũng được sử dụng làm đồng tiền pháp định tại các quốc gia không phát hành tiền tệ riêng hoặc thấy rằng đồng đôla Mỹ ổn định thích hợp với nền kinh tế hơn so với đồng tiền của chính nước mình.
Ví dụ, Ecuador đã sử dụng đồng đô la Mỹ làm tiền pháp định vào năm 2000 sau khi đồng sucre do nước này phát hành mất giá nhanh chóng đến mức 1 đôla Mỹ đổi được 25.000 sucres. Việc chấp nhận đồng đôla Mỹ làm tiền tệ hợp pháp thường được gọi là “đôla hóa”.
Phân biệt Fiat Money và Legal Tender
Trong nhiều trường hợp, tiền pháp định được gọi bằng tiền định danh, hay tiền fiat. Tuy nhiên, legal tender và fiat money không hẳn là một. Hãy cùng phân biệt tiền định danh và tiền pháp định:
Tiền định danh – Fiat Money là tiền tệ do chính phủ phát hành, không có giá trị nội tại được xác lập bằng tiền theo quy định của chính phủ, mà được gán giá trị nhờ quyền lực của Chính phủ. Giá trị của tiền định danh bắt nguồn từ mối quan hệ giữa cung và cầu và sự ổn định của chính phủ phát hành, thay vì giá trị của một hàng hóa dùng để đảm bảo như trường hợp của tiền tệ hàng hóa. Hầu hết các loại tiền giấy hiện đại là tiền định danh, bao gồm đồng đô la Mỹ, đồng euro và các loại tiền tệ chính khác trên toàn cầu.
Nói một cách đơn giản, tiền fiat là tiền pháp định có giá trị được xác lập bởi chính phủ hơn là một hàng hóa có đặc tính vật lý. Quyền lực của chính phủ giúp thiết lập giá trị của tiền fiat chính là chìa khóa cho loại tiền này. Hầu hết các nước trên thế giới đều sử dụng hệ thống tiền fiat để mua hàng hóa và dịch vụ, đầu tư và tiết kiệm. Tiền fiat đã thay thế bản vị vàng và các hệ thống dựa trên hàng hóa khác trong việc thiết lập giá trị của tiền pháp định.
Hầu hết các loại tiền tệ đang lưu thông là tiền pháp định
Tiền pháp định – Legal Tender, như được trình bày ở phần trên, về cơ bản là bất kỳ loại tiền tệ nào mà chính phủ tuyên bố là hợp pháp. Nhiều chính phủ phát hành một loại tiền tệ fiat, sau đó biến nó thành hợp pháp bằng cách đặt nó làm tiêu chuẩn để trả nợ.
Đồng đô la Mỹ hiện là tiền định danh ở Mỹ và cũng là tiền pháp định – Legal Tender, đồng tiền được chấp nhận cho các khoản nợ tư và công.
Đồng tiền pháp định và đồng tiền mã hóa
Ngày càng có nhiều yêu cầu đối sử dụng các loại tiền mã hóa phổ biến như Bitcoin làm tiền pháp định. Mặc dù có nhiều nền tảng trực tuyến cung cấp các sản phẩm có thể được mua bằng tiền mã hóa, nhưng chúng không phải tiền pháp định ở Mỹ cũng như ở hầu hết các quốc gia trên thế giới.
Đối mặt với siêu lạm phát năm 2008, Tổng thống Nicolas Madura của Venezuela đã ra lệnh cho tất cả các tổ chức liên bang chấp nhận một loại tiền điện tử mới, petro, làm đồng tiền pháp định. Đồng petro được đảm bảo bởi trữ lượng khí đốt, khoáng sản và dầu tự nhiên của Venezuela.
Cộng hòa Quần đảo Marshall nhỏ bé cũng tuyên bố rằng họ sẽ dùng một loại tiền điện tử mới là sovereign làm đồng tiền pháp định. Tuy nhiên, sovereign sẽ được neo giá với một thị trường tiền mã hóa ngang hàng, phi tập trung hiện có.
Và ngày 07/9/2021, El Salvador đã trở thành quốc gia đầu tiên chính thức công nhận Bitcoin trở thành tiền tệ hợp pháp, giúp Bitcoin được nâng lên một vị thế mới trong thị trường tiền tệ.