Phương Tây đang ở thế khó khi các biện pháp trừng phạt góp phần khiến gánh nặng lạm phát tăng cao, gia tăng nguy cơ suy thoái.
Theo CNN3 tháng sau khi Nga đổ quân vào Ukraine, các quan chức phương Tây nhấn mạnh rằng họ vẫn cam kết tuân thủ các biện pháp trừng phạt chưa từng có đối với Moscow. Nhưng các lệnh cấm đã hạn chế nguồn cung cấp thực phẩm và nhiên liệu, làm tăng nguy cơ suy thoái toàn cầu.
“Liệu một cuộc suy thoái ở châu Âu có thể ảnh hưởng đến quyết định leo thang trừng phạt của châu Âu?”, Jason Furman, giáo sư tại Đại học Harvard – nhận xét.
Áp lực trừng phạt Nga
Ngày 25/5, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cho biết ông tin tưởng khối có thể đạt được thỏa thuận về lệnh cấm vận dầu mỏ của Nga trước cuộc họp tiếp theo vào ngày 30/5.
Tuy nhiên, Hungary vẫn là một trở ngại đối với kế hoạch cấm vận của EU. Nước này yêu cầu khoảng 750 triệu EUR (tương đương với 800 triệu đô la) để nâng cấp các nhà máy lọc dầu và mở rộng đường ống dẫn dầu từ Croatia để giảm sự phụ thuộc vào dầu của Nga.
Tại Mỹ, Tổng thống Mỹ Joe Biden và các nghị sĩ đảng Dân chủ đang đứng trước sức ép lớn trong việc ngăn chặn lạm phát leo thang. Đó có thể là một thách thức đối với những nỗ lực tiếp tục gây áp lực lên Nga.
Tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Davos, Thụy Sĩ, các quan chức và doanh nghiệp nhấn mạnh rằng các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Nga có thể là chưa đủ. Nền kinh tế Nga đã bị ảnh hưởng nặng nề, nhưng nó vẫn tăng trưởng tốt hơn dự kiến, một phần là do nguồn thu lớn từ dầu khí.
Điều đó cho phép Ngân hàng Trung ương Nga giảm lãi suất vào ngày 26 tháng 5.
Liên minh châu Âu có kế hoạch cấm nhập khẩu dầu từ Nga – nước xuất khẩu dầu thô lớn thứ hai thế giới – sau khi Moscow đổ quân vào Ukraine. Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, lạm phát đang khiến các nước phương Tây đau đầu. Vào tháng 4, lạm phát hàng năm ở khu vực đồng euro đã đạt mức kỷ lục 7,4%. Lạm phát lần lượt đạt 8,3% và 9% ở Mỹ và Anh.
Một yếu tố lớn thúc đẩy lạm phát tăng là giá năng lượng. Giá vốn đã tăng khi nhu cầu hồi phục sau đại dịch. Nhưng lợi nhuận đạt được được thúc đẩy bởi những nỗ lực của châu Âu nhằm cắt giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga.
Các quốc gia không giáp biển như Hungary và Cộng hòa Séc cho biết sẽ mất nhiều năm để chuyển sang các nguồn cung cấp khác. Tuy nhiên, kế hoạch cấm vận dầu mỏ của Nga có thể được thống nhất trong những tuần tới.
Lo ngại về tình trạng thiếu hụt nguồn cung đã đẩy giá lên đáng kể. Trước khi Nga đổ quân vào Ukraine, mỗi ngày châu Âu nhập khẩu khoảng 3,4 triệu thùng dầu từ Nga. Con số đó kể từ đó đã giảm mạnh.
Cùng với đó, giá lương thực cũng tăng chóng mặt do chiến tranh làm gián đoạn xuất khẩu các mặt hàng chủ lực như lúa mì và dầu hướng dương.
Gánh nặng lạm phát
Ngoài ra, các quốc gia trên hầu hết lục địa đã đưa ra các hạn chế và lệnh cấm mới đối với các sản phẩm từ lúa mì, ngô, dầu ăn đến đường để hạ nhiệt giá nội địa. Đó là một đòn giáng mạnh vào thương mại toàn cầu.
Ông Georg Thiel, Chủ tịch Văn phòng Thống kê Liên bang Đức cho biết: “Tác động của cuộc chiến ở Ukraine ngày càng trở nên rõ ràng hơn.
Tuần này, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen thừa nhận rằng các quốc gia dễ bị tổn thương và các nhóm dễ bị tổn thương là đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Giá bánh mì ở Lebanon đã tăng 70%. Các chuyến hàng thực phẩm từ cảng Odessa của Ukraine không thể đến Somalia, quốc gia đang phải chống chọi với đợt hạn hán khủng khiếp. Các cuộc biểu tình đã nổ ra ở Peru và Sri Lanka vì giá cả tăng.
Ngay cả ở Mỹ và châu Âu, ngay cả những hộ gia đình thu nhập thấp cũng phải lựa chọn giữa ăn uống và sưởi ấm. Các nhà quan sát cũng lo ngại rằng việc lao dốc trong chi tiêu có thể dẫn đến suy thoái kinh tế, đặc biệt là khi các ngân hàng trung ương đang tăng lãi suất để kiểm soát giá cá.
Gabriela Bucher, giám đốc điều hành của Oxfam International cho biết: “Rất nhiều người đang chấp nhận rủi ro thực sự. Ngay cả ở các quốc gia giàu có, nhiều người vẫn phải vật lộn để đáp ứng các nhu cầu cơ bản.
Các quan chức Mỹ, châu Âu và các công ty tin rằng chiến thắng của Ukraine là rất quan trọng. Đối với họ, cuộc chiến tàn khốc phải đi đến hồi kết.
David Rubenstein, tỷ phú sáng lập của Carlyle Group, cho biết: “Thật khó để thấy một vấn đề thu hút sự chú ý như vậy. Ông nói, điều này khó có thể thay đổi quan điểm của mọi người, mặc dù các biện pháp trừng phạt có khả năng góp phần làm tăng lạm phát.
Tuy nhiên, theo Mujtaba Rahman, giám đốc điều hành tại Eurasia Group, lo ngại sẽ tăng lên nếu áp lực trừng phạt Nga leo thang. Ví dụ, có thể có thêm lời kêu gọi cấm hoàn toàn khí đốt tự nhiên của Nga, chiếm 45% nguồn cung cấp khí đốt của châu Âu vào năm ngoái.
Các doanh nghiệp cũng lo ngại về áp lực lạm phát ngày càng gia tăng. Phát biểu với CNN, ông Herbert Diess – Giám đốc điều hành của Volkswagen – thừa nhận rằng trong 6-12 tháng tới, tác động của giá nhiên liệu và thực phẩm tăng sẽ không thể nhìn thấy hết. Ông nói: “Chúng ta cần đạt được điều gì đó từ các lệnh trừng phạt.
Cho đến nay, chúng ta đã đi từ hình thức xử phạt này sang hình thức xử phạt khác. Nhưng chuyện này sẽ kết thúc như thế nào? ” Giám đốc điều hành của Các nhà sản xuất ô tô của Đức bình luận.