Cùng Vimoney tìm hiểu chi tiết về khái niệm hối phiếu là gì? Đặc điểm cũng như phân loại của hối phiếu.
Hối phiếu là khái niệm không phải ai cũng biết đến. Tuy nhiên với những người thiếu vốn, muốn được vay tiền ở các ngân hàng cũng như tổ chức tín dụng uy tín lại rất quan tâm. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn không chỉ hiểu được hối phiếu là gì mà còn có cái nhìn toàn diện về hối phiếu.
Khái niệm: Hối phiếu là gì?
Trong tiếng Anh, hối phiếu dịch là “Bill of Exchange” – loại giấy chứng nhận vay nợ ngắn hạn. Người phát hành hối phiếu sẽ phải thanh toán khoản nợ cho người hay khi thời hạn đến hoặc khi nhận được hối phiếu đòi nợ.
Hối phiếu thông thường sẽ được sử dụng trong các hoạt động kinh doanh trong và ngoài nước với thời hạn quy định không quá 6 tháng. Tuy nhiên, loại hối phiếu hiện được sử dụng phổ biến trong hoạt động giao dịch ngoại thương chính là hối phiếu nước ngoài. Do việc vay vốn trực tiếp từ ngân hàng nhiều tiện ích hơn nên việc phát hành các hối phiếu nội địa không nhiều.
Ngân hàng được phép chấp nhận và ký hậu hối phiếu để nó được bán với giá chiếu khấu, thấp hơn mệnh giá ban hành với lãi suất ngắn hạn.
Tín phiếu kho bạc được phát hành bởi Chính phủ là một loại hối phiếu đặc biệt. Mục đích của nó là trả nợ ngắn hạn.
Phân loại hối phiếu
Hối phiếu thường được phân loại dựa vào thời hạn trả tiền, tính chất chuyển nhượng hoặc chứng từ đi kèm… Cụ thể như sau:
Phân loại hối phiếu theo thời hạn trả tiền
Dựa vào thông tin về thời hạn trả tiền, chúng ta có thể xác định được hối phiếu là trả tiền, trả tiền ngay hay trả tiền chậm.
Nếu là hối phiếu trả tiền ngay, sẽ có dòng chữ “At sight…”. Loại hối phiếu này được sử dụng nếu người hưởng hối phiếu muốn được trả tiền ngay. Hình thức thanh toán là nhờ thu trả ngay (D/P) hoặc ngân hàng mở trả tiền ngay (L/C sight).
Nếu là hối phiếu trả chậm, trên hối hiếu sẽ ghi “At x days after….”. Trong đó, số ngày sẽ được ghi cụ thể. Nó được sử dụng trong trường hợp người hưởng muốn khách thanh toán sau bao nhiêu ngày. Hình thức thanh toán là nhờ thu trả chậm (D/A) hoặc ngân hàng mở trả tiền châm (L/C trả chậm).
Phân loại hối phiếu theo tính chất chuyển nhượng
Tùy thuộc vào tính chất hối phiếu mà biết nó có được phép chuyển nhượng hay không. Được phân loại thành:
Hối phiếu đích danh
Cá nhân, tổ chức được ghi tên đích danh trên Hối phiếu mới được thụ hưởng khoản tiền trên hối phiếu. Chính vì thế, hối phiếu đích danh không thể chuyển nhượng cho ai, kể cả ký hậu hay trao tay.
Trên hối phiếu đích danh, thông tin người hưởng được ghi rõ “Pay to…” hoặc “Beneficiary…” cùng với tên của người thụ hưởng.
Hối phiếu theo lệnh
Người thụ hưởng có thể yêu cầu thanh toán hoặc chuyển nhượng bằng cách ký vào mặt sau của hối phiếu. Theo đó, trên hối phiếu này sẽ có thông tin ghi “Pay to order of….” kèm theo tên người thụ hưởng.
Hối phiếu vô danh
Bất cứ ai sở hữu hối phiếu này đều có thể là người hưởng thụ vì trên hối phiếu không ghi thông tin chính xác của người thụ hưởng khoản tiền ghi trên hối phiếu. Bởi thế, nó được tự do chuyển nhượng, kể cả ký hậu hay trao tay.
Phân loại hối phiếu theo chứng từ đi kèm
Hối phiếu được phân biệt dựa vào chứng từ đi kèm chia thành hồi phiếu trơn và hối phiếu kèm chứng từ. Cụ thể:
Hối phiếu trơn (Clean Bill of Exchange)
Người xuất khẩu thường sử dụng hối phiếu trơn để đòi tiền khi toàn bộ các chứng từ liên quan đến lô hàng đã được gửi trực tiếp cho người nhập khẩu.
Thông qua hối phiếu trơn, người hưởng có thể đòi tiền bằng 2 cách:
+ Clean Collection: Hối phiếu trơn được gửi cho ngân hàng của nhà xuất khẩu đến bên nhập khẩu.
+ Clean Credit: Hối phiếu trơn sẽ được gửi cho ngân hàng của nhà xuất khẩu đến ngân hàng của bên nhập khẩu (ngân hàng mở).
Hối phiếu kèm chứng từ (Documentary Bill of Exchange)
Theo đó, người xuất khẩu sẽ gửi hối phiếu cùng với bộ chứng từ liên quan đến lô hàng xuất trình cho ngân hàng, lựa chọn 1 trong 2 hình thức thanh toán là tín dụng chứng từ hoặc nhờ thu chứng từ.
Những cách phân loại hối phiếu khác
Phía trên là 3 cách chính để phân loại hối phiếu. Tuy nhiên, vẫn còn một số cách khác để phân loại hối phiếu có thể kể đến như: Phân loại theo hình thức thanh toán; phân loại theo pháp nhân phát hành (Hối phiếu doanh nghiệp và hối phiếu ngân hàng); Phân loại theo nghiệp vụ chấp nhận (đã được ký chấp nhận hoặc chưa); Phân theo loại tiền tệ (Nội tệ và ngoại tệ).
Đặc điểm của hối phiếu
Như vậy, để xác định một chứng nhận vay nợ ngắn hạn có phải là hối phiếu hay không, các bạn hãy check các đặc điểm trên.
Tính bắt buộc
Đây là đặc điểm quan trọng nhất của hối phiếu. Theo đó, người phát hành hối phiếu phải thanh toán khoản nợ cho người hưởng hối phiếu khi đến hạn hoặc nhận được hối phiếu đòi nợ. Người phát hành hối phiếu không được phép từ chối thanh toán nợ dù bất cứ lý do nào.
Tính trừu tượng
Hối phiếu không ghi rõ mục đích của việc vay vốn hay sinh ra tờ hối phiếu này. Theo đó, các thông tin xuất hiện trên tờ hối phiếu chỉ biểu đạt khoản tiền vay cũng như nội dung liên quan đến việc thanh toán khoản nợ như kỳ hạn trả nợ, người trả tiền hối phiếu hay người ký phát hối phiếu…
Tính lưu thông
Hối phiếu bản chất là một loại giấy đòi nợ. Điểm đặc biệt của nó là trong suốt thời hạn có giá trị, hối phiếu có thể được chuyển nhượng từ người này sang người khác.
Các bên tham gia hối phiếu
Để phát hành hối phiếu trong một hoạt động kinh doanh, thương mại, đặc biệt là thương mại quốc tế, cần có rất nhiều các bên cùng tham gia, cụ thể:
Drawer – người ký phát hối phiếu: Người nhận tiền. Đây có thể là người xuất khẩu, các bên cung ứng dịch vụ, người bán…
Drawee – người bị ký phát: Người trả tiền. Là người nhập khẩu hàng hóa.
Beneficiary – người hưởng lợi: Là người được nhận khoản tiền thanh toán.
Acceptor – người chấp nhận: khi drawee chấp nhận thì acceptor có trách nhiệm thanh toán hối phiếu đó khi tới hạn.
Endorser – người chuyển nhượng: người có khả năng chuyển quyền hưởng lợi từ hối phiếu sang cho người khác bằng thủ tục ký hậu hoặc trao tay
Holder or Bearer – người cầm phiếu: người có quyền nhận hối phiếu khi hối phiếu được thanh toán.
Cát Anh (T/h)