Nền kinh tế châu Âu, chiếm gần 1/5 sản lượng kinh tế thế giới, đang phải đối mặt với thử thách khó khăn nhất kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát hơn hai năm trước. Giống như Hoa Kỳ và các nền kinh tế tiên tiến khác, châu Âu đang phải đối mặt với lạm phát cao, điều này gây tổn hại cho người tiêu dùng và có khả năng đẩy nhanh sự kết thúc của bùng nổ chi tiêu. Ngoài ra, “lục địa già” cũng đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng năng lượng, nắng nóng kỷ lục và nguy cơ bất ổn chính trị mới.
Các nhà kinh tế cảnh báo châu Âu có thể rơi vào suy thoái vào cuối năm nay hoặc đầu năm sau khi rủi ro chồng chất.
Toàn cảnh giếng khí Bovanenkovo ở bán đảo Yamal ở Bắc Cực. (Ảnh: AFP / TTXVN)
Khủng hoảng năng lượng
Mối quan tâm lớn nhất đối với nền kinh tế châu Âu lúc này là khả năng tiếp cận năng lượng, trong bối cảnh Nga có thể phong tỏa nguồn cung cấp khí đốt để trả đũa các lệnh trừng phạt sau xung đột với Ukraine.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho rằng, nếu Nga cắt nguồn cung cấp khí đốt, các nước dễ bị tổn thương bao gồm Slovakia, Cộng hòa Séc và Hungary có thể rơi vào suy thoái kinh tế trầm trọng.
Các nhà dự báo hàng đầu của Đức ước tính nền kinh tế lớn nhất châu Âu sẽ mất 220 tỷ euro (225 tỷ USD) trong hai năm tới.
Nguồn cung cấp khí đốt Nord Stream 1 cho Đức đã giảm mạnh trước khi đường ống bắt đầu được bảo trì, với mức giảm tới 60% vào tháng trước, buộc chính phủ phải tuyên bố khủng hoảng khí đốt.
Mới đây, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng tập đoàn khí đốt Gazprom sẽ thực hiện mọi nghĩa vụ của mình, nhưng ông cảnh báo rằng tranh cãi về các tua-bin sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung.
Lạm phát
Lạm phát hàng năm ở Liên minh châu Âu (EU) đã tăng lên 9,6% trong tháng 6 và ở Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) là 8,6%.
Để kiểm soát lạm phát, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) dự kiến sẽ bắt đầu tăng lãi suất vào ngày 21/7, đánh dấu lần tăng đầu tiên kể từ năm 2011.
Người dân mua hàng trong một siêu thị ở Milan, Ý. (Ảnh: AFP / TTXVN)
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo ngân hàng này sẽ phải đối mặt với một cuộc chiến khó khăn để kiểm soát tình hình.
ECB đã đi sau các ngân hàng trung ương khác như Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), đã bắt đầu tăng lãi suất từ nhiều tháng trước. Và nếu tình trạng thiếu hụt năng lượng khiến châu Âu rơi vào suy thoái, ECB có thể buộc phải đột ngột ngừng tăng lãi suất và cản trở khả năng chống lạm phát.
Trong khi đó, một số chuyên gia cho rằng nếu suy thoái xảy ra, lạm phát có thể giảm nếu không có sự can thiệp sâu hơn từ ngân hàng trung ương.
Biến đổi khí hậu
Cháy rừng ở Tây Ban Nha và Pháp cũng có tác động tiêu cực đến hoạt động kinh tế. Các nhà nghiên cứu tại Ủy ban châu Âu (EC) cho biết gần một nửa châu Âu, bao gồm cả Anh, đang “có nguy cơ” hạn hán.
Đức đang phải vật lộn với sự sụt giảm mực nước dọc theo sông Rhine, một trong những huyết mạch thương mại của nước này.
Trong một nghiên cứu, Ngân hàng Berenberg cho biết mực nước thấp có nghĩa là các sà lan trên sông sẽ phải di chuyển với lưu lượng ít hơn hoặc thậm chí ngừng hoạt động hoàn toàn. Theo đó, lượng hàng hóa vận chuyển giảm và giá cước tăng. Vấn đề này có thể đè nặng lên lĩnh vực sản xuất quan trọng của Đức.
Các nhà nghiên cứu tại Viện Kinh tế Thế giới Kiel ước tính rằng trong 30 ngày mực nước giảm, sản lượng công nghiệp của nước này giảm khoảng 1%.
Lính cứu hỏa cố gắng kiểm soát cháy rừng ở Louchats, miền Tây nước Pháp, ngày 19/7/2022. (Ảnh: AFP / TTXVN)
Nguy cơ suy thoái
Một dự báo kinh tế do EC đưa ra vào tuần trước cho rằng nền kinh tế EU sẽ tăng trưởng 2,7% vào năm 2022 và 1,5% vào năm 2023. Lạm phát trung bình hàng năm sẽ đạt mức cao kỷ lục 8,3% trong năm nay trước khi giảm xuống 4,6%.
Theo Sylvain Broyer, nhà kinh tế tại S&P Global Ratings, tài chính hộ gia đình vẫn mạnh và đầu tư công tăng lên. Mùa hè này cũng được kỳ vọng sẽ tạo ra một mùa du lịch bận rộn bất chấp sự hỗn loạn tại các sân bay, qua đó giúp thúc đẩy hoạt động kinh tế.
Broyer nói rằng mặc dù nền kinh tế có nguy cơ suy giảm mạnh, nhưng khả năng xảy ra suy thoái toàn diện là thấp hơn – từ 30% đến 43%.
Tuy nhiên, một cuộc khảo sát do Bank of America công bố trong tuần này cho thấy 86% người được hỏi dự báo suy thoái trong năm tới, tăng so với mức 54% vào tháng Sáu.
Erik Nielsen, Trưởng nhóm tư vấn kinh tế tại ngân hàng Ý UniCredit, dự đoán châu Âu có thể rơi vào suy thoái vào mùa đông.