Tối giản tài chính – xu hướng cắt giảm chi tiêu vô nghĩa và ưu tiên giá trị cốt lõi đang thành lựa chọn phổ biến của các gia đình trẻ hiện nay trong bối cảnh chi phí sinh hoạt tăng cao trên toàn cầu.
Bối cảnh kinh tế: Chi phí leo thang và áp lực chung của thế hệ trẻ
Những năm gần đây, thế giới chứng kiến tình trạng lạm phát kéo dài và chi phí sinh hoạt tăng mạnh. Nhiều báo cáo quốc tế mô tả đây là “khủng hoảng chi phí sinh hoạt”, khi tiền nhà, thực phẩm, xăng dầu, dịch vụ đều tăng, khiến thế hệ trẻ gặp khó khăn trong việc đạt được những cột mốc tài chính quan trọng như mua nhà hay lập gia đình.
Đối với nhiều quốc gia phát triển, mức sống không còn tăng như trước, trong khi thu nhập thực tế của người lao động trẻ không theo kịp tốc độ tăng giá.
Tại Việt Nam, xu hướng này cũng diễn biến rõ rệt. Chỉ số giá tiêu dùng những tháng gần đây ghi nhận mức tăng đáng kể, đặc biệt ở nhóm nhà ở, điện nước và giáo dục. Nhiều khảo sát cho thấy giới trẻ Việt Nam đang chi tiêu thận trọng hơn, cắt giảm các khoản mua sắm tùy hứng và cân nhắc kỹ lưỡng trước mỗi quyết định tài chính.
Thu nhập không đổi nhưng chi phí ngày một tăng buộc họ phải tìm kiếm một lối sống bền vững hơn, nơi tiền không chỉ được tiêu mà được sử dụng có chủ đích.
Bối cảnh này tạo ra một mặt bằng tâm lý chung, người trẻ muốn sống cân bằng hơn, tránh áp lực tài chính đè nặng, và đặc biệt là muốn thoát khỏi vòng xoay “làm – tiêu – nợ – làm tiếp” từng bào mòn thế hệ trước. Đây chính là nền tảng khiến trào lưu tối giản tài chính trỗi dậy mạnh mẽ.
Trào lưu tối giản tài chính: Giới trẻ chọn sống dưới mức thu nhập để sống tốt hơn
Tối giản tài chính không phải là xu hướng nhất thời mà là phản ứng tự nhiên của giới trẻ trước biến động kinh tế. Khái niệm này không đồng nghĩa với sống kham khổ hay cắt hết mọi khoản chi, mà là ưu tiên điều quan trọng và loại bỏ phần lãng phí.
Những người theo lối sống này chọn sống dưới mức thu nhập, tiêu ít hơn cho những điều phù phiếm nhưng đầu tư nhiều hơn cho những giá trị họ xem trọng.
Nhiều gia đình trẻ bắt đầu hành trình tối giản bằng việc nhìn lại những khoản chi xuất phát từ thói quen: Ăn hàng theo hứng, mua sắm theo cảm xúc, chi cho các dịch vụ hiếm khi dùng đến.
Khi những khoản này được cắt giảm, họ dễ dàng thiết lập ngân sách rõ ràng hơn, kiểm soát dòng tiền hiệu quả hơn và tránh được tình trạng “tiền vừa vào đã hết”.
Tối giản tài chính cũng thay đổi tư duy mua sắm. Thay vì chạy theo số lượng hay xu hướng, người trẻ ưu tiên những sản phẩm chất lượng, có tính bền vững cao. Một chiếc quạt tốt, một đôi giày dùng lâu năm hay những món đồ phục vụ lâu dài được đánh giá cao hơn các món mua cho vui nhưng nhanh lỗi thời.
Điểm quan trọng nữa của lối sống này là tự động hóa tài chính. Nhiều người trẻ chọn trích một phần lương để tiết kiệm hoặc đầu tư ngay khi nhận thu nhập, tạo ra thói quen đảm bảo tương lai trước khi nghĩ đến tiêu dùng.
Việc giảm nợ tiêu dùng, đặc biệt là nợ từ thẻ tín dụng cũng giúp họ duy trì sự chủ động thay vì bị cuốn vào vòng xoáy trả nợ.
Đối với các cặp vợ chồng, sau một thời gian thực hiện, áp lực tài chính giảm xuống, khoản tiết kiệm tăng lên, mối quan hệ vợ chồng cũng bớt căng thẳng nhờ sự minh bạch và thống nhất trong chi tiêu.
Một hiểu lầm phổ biến là tối giản tài chính đồng nghĩa với sống nghèo hơn. Thực tế lại hoàn toàn ngược lại, tối giản là chọn điều quan trọng nhất. Có người bỏ mua đồ hiệu để dành tiền đi du lịch; có người không chạy theo các trào lưu thời trang nhưng mạnh tay đầu tư cho giáo dục con cái. Mỗi gia đình có ưu tiên riêng, và tối giản tài chính giúp họ bảo vệ những ưu tiên đó.
Giữa bối cảnh chi phí tăng cao và biến động kinh tế liên tục, trào lưu tối giản tài chính không chỉ là cách tiết kiệm mà còn là triết lý sống của thế hệ trẻ: sống có chủ đích, chi tiêu thông minh và hướng đến sự tự do tài chính lâu dài. Khi biết loại bỏ những điều không cần thiết, giới trẻ đang tìm lại được sự cân bằng cả trong ví tiền lẫn trong cuộc sống.
Mộc Miên (Tổng hợp)