Sự phổ biến của các thị trường NFT trong thế giới tiền điện tử là một điểm nhấn nổi bật đối với mọi người. Tuy nhiên, Music NFT còn khá mới mẻ, nào hãy cùng tìm hiểu thôi.
Music NFT Là Gì?
Thật thú vị, âm nhạc đang phát triển và khiến chúng ta tò mò về “ NFT âm nhạc là gì ”. Với công nghệ Blockchain, các nhà sản xuất âm nhạc, ca sĩ, nhạc sĩ và các nghệ sĩ khác có tạo ra một phiên bản duy nhất của một bài nhạc, album hoặc bất kỳ sản phẩm âm nhạc kỹ thuật số nào khác
Các nhà sáng tạo cũng có thể cung cấp một đại diện duy nhất về quyền sở hữu các đoạn nhạc và video. Mỗi music NFT có một mã số duy nhất, giúp xác định tính duy nhất của tác phẩm.
Tại sao chúng ta cần Music NFT?
Ngược lại quá khứ khi các nghệ sĩ âm nhạc nhận được rất nhiều lời khen ngợi cho tác phẩm của mình. Ngay cả khi bạn có những nghệ sĩ âm nhạc mang tính biểu tượng ngày nay, ngành công nghiệp âm nhạc ngày nay phải đối mặt với nhiều thách thức hơn bao giờ hết.
Doanh số bán đĩa cứng đã giảm mạnh, nhường chỗ cho sự gia tăng của các dịch vụ phát trực tuyến. Giờ đây, các dịch vụ phát trực tuyến có thể giống như một kênh dễ dàng để các nghệ sĩ âm nhạc tiếp cận lượng khán giả lớn hơn với lợi ích kinh tế tốt hơn.
Tuy nhiên, các dịch vụ trực tuyến lại mang về khoản doanh thu thấp, ngay cả với các nghệ sĩ có hàng triệu người hâm mộ. Trên thực tế, nhiều nghệ sĩ đã bày tỏ sự bất đồng về việc kiếm tiền từ công việc của họ.
Trong những trường hợp như vậy, Music NFT có thể đưa ra các giải pháp khả thi để sửa đổi các mô hình bản quyền và doanh thu trong ngành công nghiệp âm nhạc. Music NFT có thể giúp các nghệ sĩ có nhiều cách giúp tăng trưởng doanh thu bằng cách tăng cường sự tham gia của người hâm mộ cùng với việc loại bỏ các trung gian như hãng thu âm.
Hoạt động của Music NFT
Sẽ tìm thấy nhiều điểm tương đồng giữa các mô hình bán hàng và sản xuất hiện có trong ngành công nghiệp âm nhạc và các nguyên tắc cơ bản của Music NFT. Nghệ sĩ sẽ quyết định loại nội dung mà họ muốn cung cấp cho khán giả của mình, từ tệp âm thanh đến vé xem buổi hòa nhạc và sự kiện đặc biệt.
Trong bước tiếp theo, các nghệ sĩ phải chọn một mạng blockchain mà họ sẽ phát triển NFT trên đó. Sau đó, các nghệ sĩ cũng phải chọn thị trường NFT âm nhạc để khởi chạy NFT của họ.
Sau khi xác định được thị trường hoặc nền tảng NFT mong muốn , các nghệ sĩ có thể thông báo cho người hâm mộ của họ về việc giảm giá NFT. Ở giai đoạn này, các nghệ sĩ có thể liệt kê các NFT âm nhạc của họ để bán đấu giá theo mức giá mong muốn. Điều gì đặc biệt về hoạt động của NFT âm nhạc?
Ưu điểm lớn nhất khi hoạt động của các NFT Music là chúng không thể bị sao chép. Các nghệ sĩ hoặc nhà sản xuất âm nhạc có thể chọn các phương thức phân phối NFT riêng biệt giữa những khán giả hâm mộ. Một trong những ví dụ phổ biến về phân phối Music NFT là bán sản phẩm một lần trong đó người trả giá cao nhất có thể mua tệp âm thanh.
Trong trường hợp bán một lần, người mua sẽ nhận được quyền sở hữu chứ không phải bản quyền. Mặt khác, các nghệ sĩ có thể chọn phân phối các NFT nhạc hay nhất thông qua các bản sao nhỏ của cùng một tệp.
Các nghệ sĩ có thể bán các bản sao nhỏ trên thị trường trong khi vẫn giữ bản quyền đối với tệp âm thanh. Như vậy cách thức hoạt động của Music NFT loại bỏ trung gian giữa nghệ sĩ và người hâm mộ của họ.
Những người hâm mộ mua NFT có thể sở hữu một bản nhạc đặc biệt của nghệ sĩ yêu thích của họ. Ngoài ra, người hâm mộ cũng có thể lưu trữ NFT âm nhạc trong ví tiền điện tử và bán cho những người trả giá cao nhất sau đó.
Điểm nổi bật, ngay cả khi các nghệ sĩ không thể bán thêm Music NFT đã bán, vẫn có thể nhận được khoản thanh toán tiền bản quyền khi sử dụng NFT trong bất kỳ trường hợp sử dụng nào hoặc bán Music NFT người khác.
Lợi ích của Music NFT đối với nghệ sĩ
Các nghệ sĩ có thể tận dụng các phương pháp mới để phân phối và sử dụng công nghệ trong các mô hình âm nhạc. Mặt khác, các nghệ sĩ đã và đang gặp phải nhiều vấn đề nghiêm trọng liên quan đến việc kiểm soát quyền sở hữu tác phẩm. Trên hết, các nghệ sĩ luôn gặp vấn đề trong việc kiểm soát khía cạnh kiếm tiền từ nghệ thuật.
Với sự trợ giúp của NFT, các nghệ sĩ có thể giành lại quyền kiểm soát các sáng tạo và tài chính trong công việc. Sự chú ý ngày càng tăng đối với các dự án NFT mang đến cơ hội lý tưởng cho các nghệ sĩ tạo ra những sản phẩm nhắm đến đúng tệp người hâm mộ sản phẩm của mình.
Vì sao âm nhạc được mã hoá thành NFT chứ không phải token?
Âm nhạc thường được mã hoá thành NFT chứ không phải token vì tính chất độc nhất của các bài hát. Nếu như mỗi token có giá trị có thể chia nhỏ và có thể thay thế thì một NFT là duy nhất và không thể thay thế được bằng bất kỳ phiên bản nào khác.
Do đó, việc sử dụng NFT cho các tác phẩm âm nhạc cho phép các nghệ sĩ và các nhà sản xuất kiểm soát quyền sở hữu của mình và tăng giá trị của sản phẩm. Các NFT cũng cho phép người mua sở hữu các tác phẩm âm nhạc duy nhất và độc đáo, tạo ra một trải nghiệm sở hữu cho người dùng.
Ví dụ: Một 1 BTC có thể chia nhỏ thành nhiều BTC có giá trị nhỏ hơn nhưng bản chất của chúng vẫn là BTC và có thể thay thế với nhau. Tuy nhiên, 1 bức ảnh sau khi mã hoá thành NFT thì chúng không thể thay thế với bức ảnh khác, cũng không thể chia nhỏ vì bản chất của chúng khác nhau.
Tiềm năng của thị trường âm nhạc
Công ty bản quyền âm nhạc.
Công ty streaming âm nhạc.
Qua hai mô hình trên, chúng ta sẽ thấy được tiềm năng của thị trường âm nhạc toàn cầu và cơ hội để chuyển hóa giá trị từ thị trường Web2 sang Web3.
Vốn hoá thị trường âm nhạc
Với doanh thu đạt 25.9 tỷ USD vào năm 2021 và dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng đến 90 tỷ USD trong năm 2023. Có thể nói thị trường âm nhạc hiện là ngành công nghiệp phát triển nhanh nhất trên thế giới.
Những thành tựu đáng chú ý là sự tăng trưởng đáng kể của các nền tảng streaming nhạc như Spotify hay Apple Music. Một báo cáo của IFPI 2020, doanh thu từ streaming nhạc đã đạt 13.4 tỷ USD và chiếm 62.1% tổng doanh thu từ ngành công nghiệp âm nhạc trên toàn cầu.
Doanh thu của công ty bản quyền âm nhạc
Hiện tại trên thị trường bản quyền âm nhạc có 3 ông lớn là Sony Music Publishing, Universal Music Publishing Group, Warner Chappell Music. Các công ty bản quyền âm nhạc lớn tạo doanh thu bằng nhiều cách khác nhau, trong đó có:
Thu phí từ người dùng: Các công ty bản quyền âm nhạc cũng thu phí từ người dùng thông qua các nền tảng streaming nhạc. Người dùng phải đóng phí để sử dụng dịch vụ này và các công ty bản quyền âm nhạc thu phí từ các khoản phí này.
Ví dụ: Các nền tảng streaming nhạc như Spotify, Apple Music, và Amazon Music phải trả tiền cho các công ty bản quyền âm nhạc để sử dụng các tác phẩm của các nghệ sĩ.
Thu phí từ nghệ sĩ: Các công ty bản quyền âm nhạc lớn sở hữu các bản quyền của các tác phẩm âm nhạc của nghệ sĩ và thu phí từ việc cho phép các nghệ sĩ khác sử dụng các tác phẩm này. Các khoản thu phí này bao gồm phí sử dụng quyền tác giả (mechanical royalties), phí sử dụng quyền trình diễn (performance royalties), phí sử dụng quyền tái sản xuất (reproduction royalties), và phí sử dụng quyền phát sóng (broadcast royalties).
Bán quyền sử dụng: Các công ty bản quyền âm nhạc cũng bán quyền sử dụng các tác phẩm âm nhạc cho các bên thứ ba. Ví dụ, một công ty sản xuất phim có thể mua quyền sử dụng một bài hát của một nghệ sĩ để sử dụng trong phim của mình.
Bán sản phẩm liên quan đến âm nhạc: Các công ty bản quyền âm nhạc cũng bán các sản phẩm liên quan đến âm nhạc như album, đĩa đơn, và sản phẩm phụ trợ khác. Doanh thu từ các sản phẩm này đóng góp một phần không nhỏ cho doanh thu tổng của các công ty bản quyền âm nhạc.
Doanh thu của công ty streaming âm nhạc
Streaming âm nhạc là một ngành mới nổi nhưng đã sớm chiếm lấy thị phần cao nhất trong tổng doanh thu của ngành âm nhạc kể từ năm 2017. Trong đó có những ông lớn như Spotify, Apple Music, Amazon Music, Tencent, Google… Bài viết này sẽ lấy ví dụ cách Spotify tạo ra doanh thu.
Spotify là một trong những nền tảng streaming nhạc lớn nhất thế giới và cũng là một trong những công ty bản quyền âm nhạc lớn nhất. Dưới đây là một số con số liên quan đến doanh thu và phương thức thu phí của Spotify (mỗi quốc gia sẽ có con số khác nhau, đây là dữ liệu tham khảo tại Mỹ):
Thu phí từ người dùng: Người dùng Spotify phải đóng một khoản phí để sử dụng dịch vụ này. Hiện tại, giá cước hàng tháng của Spotify ở Mỹ là khoảng 10 USD.
Phí sử dụng quyền tác giả: Spotify phải trả phí sử dụng quyền tác giả (mechanical royalties) cho các nghệ sĩ và các chủ sở hữu bản quyền âm nhạc khác. Theo The Verge 2019, Spotify trả khoảng 0.0035-0.0044 USD cho mỗi lượt phát cho các nghệ sĩ độc lập.
Phí sử dụng quyền trình diễn: Spotify cũng phải trả phí sử dụng quyền trình diễn (performance royalties) cho các chủ sở hữu bản quyền âm nhạc.
Doanh thu: Theo báo cáo tài chính quý 2/2021 của Spotify, doanh thu của công ty đạt 2.4 tỷ USD, tăng 23% so với cùng kỳ năm trước. Trong số đó, doanh thu từ dịch vụ Premium (tức là thu phí từ người dùng) chiếm 91% tổng doanh thu của Spotify.
Tóm lại, Spotify tạo doanh thu chủ yếu từ phí thuê bao của người dùng và phí sử dụng quyền tác giả và quyền trình diễn Các nghệ sĩ và các chủ sở hữu bản quyền âm nhạc khác sẽ được trả tiền theo số lượt phát bài hát của họ trên nền tảng Spotify.
Hạn chế của thị trường âm nhạc truyền thống
Tuy nhiên, chúng vẫn còn khá nhiều hạn chế chưa được khắc phục. Dưới đây là một số hạn chế của thị trường âm nhạc truyền thống:
Quá trình sản xuất và phân phối tác phẩm âm nhạc là khá phức tạp và tốn kém chi phí.
Các nghệ sĩ và nhà sản xuất âm nhạc phải chịu mức độ kiểm soát và giám sát cao từ các hãng thu âm, nhà phân phối và các đài phát thanh/truyền hình.
Các nghệ sĩ và nhà sản xuất âm nhạc thường chỉ nhận được một phần nhỏ của doanh thu thu được từ bán đĩa và streaming nhạc.
Các nghệ sĩ và nhà sản xuất âm nhạc không có quyền sở hữu trực tiếp các tác phẩm của họ, mà thường chỉ có quyền sử dụng và cấp phép sử dụng các tác phẩm đó.
Các định giá của các tác phẩm âm nhạc thường khá phức tạp và không minh bạch, gây khó khăn cho các nghệ sĩ và nhà sản xuất âm nhạc trong việc đàm phán và thương lượng giá cả.
Các nghệ sĩ và nhà sản xuất âm nhạc có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận với đối tác và công chúng một cách hiệu quả, đặc biệt là những người mới vào nghề.
Các hạn chế này đã khiến cho các nghệ sĩ và nhà sản xuất âm nhạc cần tìm kiếm các giải pháp mới, như sử dụng công nghệ blockchain và NFT để bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của họ và kiếm tiền trực tiếp từ các tác phẩm âm nhạc của mình.
Hạn chế của Music NFT
Mặc dù mã hoá âm nhạc thành NFT có nhiều lợi ích, nhưng cũng tồn tại một số hạn chế và thách thức. Dưới đây là một số hạn chế của NFT âm nhạc:
Vì thị trường Music NFT còn nhỏ và thanh khoản thấp, vì vậy giá trị của chúng khó có thể đo lường và mua bán như các đồng coin có vốn hoá cao. Cụ thể hơn, volume giao dịch của Music NFT trên các sàn như Sound.xyz, Catalog… từ trước đến đây chỉ đạt mốc 12 triệu USD trong khi volume giao dịch của Uniswap trong 24h lên đến 540 triệu USD.
Việc mã hoá âm nhạc thành NFT có thể giúp chúng được giao dịch tự do với nhau. Tuy nhiên, điều này cũng có thể dẫn đến việc thiếu sự kiểm soát và quản lý của các bên trung gian.
Music NFT vẫn còn là mảng khá mới và chưa tiếp cận được tệp nghệ sĩ và các nhà sáng tác. Vì vậy, khả năng tiếp cận của chúng đến người tiêu dùng sẽ còn nhiều rào cản.
Hiện tại thị trường Web3 đã có một số dự án Music NFT. Tuy nhiên chúng không có người dùng thực, đa số là nhà đầu cơ muốn săn airdrop hoặc mua bán token chờ trend.
Các dự án dành cho Music vẫn chưa đa dạng, đa số các dự án đều là nền tảng hỗ trợ phát hành hoặc giao dịch.
Tóm lại, mặc dù mã hoá âm nhạc thành NFT có nhiều lợi ích, nhưng cũng có một số hạn chế và thách thức liên quan đến giá trị định giá, độ tin cậy của công nghệ blockchain, tính chất phi tập trung và khó khăn trong việc tiếp cận thị trường.
Một số hoạt động nổi bật của Music NFT
Các nghệ sĩ tham gia vào Music NFT
Dưới đây là một số cột mốc nổi bật của nghệ sĩ đối với Music NFT:
- Snoop Dogg: Rapper Snoop Dogg đã phát hành một phiên bản đặc biệt của album “NFT” dưới dạng NFT, với giá bán 12.3 ETH.
- The Weeknd: Nghệ sĩ The Weeknd đã phát hành một phiên bản đặc biệt của album “After Hours” dưới dạng NFT, với giá bán 2.29 triệu usd.
- 3LAU: Nghệ sĩ EDM 3LAU đã phát hành một album độc đáo với 33 bản remix, mỗi bản remix được phát hành dưới dạng NFT và bán với giá từ 1 đến 20 ETH.
- 88rising: Hãng thu âm 88rising đã phát hành một phiên bản đặc biệt của album “Head in the Clouds II” dưới dạng NFT, với giá bán 888.88 usd.
- Grimes x Mac: Nghệ sĩ Grimes và rapper Mac đã phát hành một phiên bản đặc biệt của bài hát “Tragedy” dưới dạng NFT, với giá bán 389 ETH.
Ngoài ra, còn một số nghệ sĩ khác cũng tham gia vào thị trường Music NFT như Kings of Leon, Steve Aoki, Mike Shinoda, RAC, Grateful Dead, Deadmau5… Những cột mốc này cho thấy tiềm năng của NFT trong lĩnh vực âm nhạc và khả năng tạo ra giá trị đáng kể cho các nghệ sĩ cũng như các bên sản xuất âm nhạc.
Các ông lớn Crypto có hành động gì?
Một loại hình còn khá mới mẻ nhưng dạng NFT Music cũng đã nhận được sự quan tâm của nhiều ông lớn trong ngành Crypto. Đơn cử Ceo của Binance đã tweet lại thôn gtin Spotify đang thử nghiệm tính năng phép NFT holder được truy cập vào một số playlist âm nhạc đặc biệt vào ngày 25/2/2023
- OpenSea hỗ trợ người dùng mua bán các Music NFT trên nền tảng của mình.
- Stani Kulechov, Founder của Aave và Lens Protocol bày tỏ sự quan tâm đến Oohlala – dự án Music NFT trên hệ sinh thái Lens.
- Sound.xyz – nền tảng phát hành và giao dịch Music NFT lớn của thị trường Crypto đã cán mốc 71,000 bài hát được tạo và 12 triệu USD volume giao dịch.
Ngoài ra, sự phát triển của thị trường Music NFT còn tạo tiền đề cho nhiều dự án khác ra đời xoay quanh Music NFT, đặc biệt là mảng Finance như thế chấp để vay,…
JM