Giới quan sát lo ngại với kế hoạch tăng lãi suất của Fed, kinh tế Mỹ sẽ suy thoái kép giống như những năm 1980. Fed cần hành động quyết liệt để tránh lặp lại kịch bản này.
Theo CNN, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) dường như đã sẵn sàng bước vào cuộc chiến chống lạm phát. Tuy nhiên, vào đầu những năm 1980, Fed cũng đã tăng lãi suất để đáp ứng với việc giá cả tăng vọt. Kết quả là kinh tế Mỹ trải qua nhiều đợt suy thoái liên tiếp.
Câu hỏi đặt ra là liệu kịch bản này có lặp lại được không. Ngày 4/5, Fed thông báo tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm. Đây là mức tăng mạnh nhất trong 22 năm.
Trong cuộc họp báo sau đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết việc nâng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm sẽ vẫn được xem xét trong một vài cuộc họp tới. Họ không muốn nâng nhiều hơn thế này.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ vừa thông báo tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm. Đây là mức tăng mạnh nhất trong 22 năm. Ảnh: Reuters.
Kịch bản suy thoái kép
Nhưng giá cổ phiếu giảm mạnh trong phiên giao dịch ngày 5/5, quét sạch đà tăng của phiên trước đó. Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones mất hơn 1.000 điểm, tương đương 3,12%, xuống 32,997. Chỉ số NASDAQ giảm mạnh nhất (tính theo tỷ lệ phần trăm) với 4,99% xuống 12,317. Chỉ số S&P 500 thu hẹp 3,56% xuống 4.146.
Một số nhà kinh tế và chiến lược gia lo ngại rằng với việc Fed tăng lãi suất, một cuộc suy thoái ngắn hạn là không thể tránh khỏi. Nhưng nếu Fed làm chậm các đợt tăng lãi suất trong tương lai, rủi ro lạm phát có thể quay trở lại và dẫn đến một cuộc suy thoái dài hơn, sâu hơn.
CNN cho rằng đó là một kịch bản suy thoái kép đáng lo ngại. Năm 1980, nền kinh tế lớn nhất thế giới bị suy thoái kéo dài 6 tháng. Nhưng sau đó là một cuộc suy thoái kéo dài 16 tháng từ mùa hè năm 1981 đến mùa thu năm 1982.
Seema Shah, trưởng chiến lược gia toàn cầu tại Chief Global Investors, cho biết: “Một cuộc suy thoái kép có thể xảy ra nếu Fed chần chừ trong việc kiểm soát lạm phát.
“Fed cần phải hành động một cách quyết đoán. Nếu họ dừng lại quá sớm, lạm phát có thể sẽ bùng phát trở lại. Đầu những năm 1980 là một ví dụ rõ ràng”, bà nói thêm.
Johan Grahn, phó chủ tịch tại AllianzIM, cho biết: “Fed lẽ ra nên chớp lấy cơ hội để tăng lãi suất sớm. Họ muốn làm rất nhiều điều vào thời điểm này, nhưng gần như đã quá muộn”.
“Họ đã không thể đón đầu làn sóng tăng giá. Vì vậy, bây giờ, họ phải hành động mạnh mẽ trong việc tăng lãi suất”, ông nói thêm.
Phát biểu trước báo giới ngày 4/5, Chủ tịch Fed Powell khẳng định ngân hàng trung ương Mỹ có thể giúp nền kinh tế “hạ cánh an toàn”. Điều đó có nghĩa là việc tăng lãi suất có thể sẽ làm chậm lại, nhưng không làm chệch hướng tăng trưởng kinh tế.
Nhưng giới quan sát nghi ngờ điều này. Ông Daniel Dolan – người sáng lập Dolan McEniry – cho rằng mọi người nên chuẩn bị cho việc hạ cánh khẩn cấp. Ông cảnh báo: “Một cuộc suy thoái kép có khả năng xảy ra.
Khó “hạ cánh an toàn”
Fed cũng cần trấn an các nhà đầu tư và người tiêu dùng. Sẽ mất vài tháng để việc tăng lãi suất của Fed bắt đầu có tác động đến giá cả và chi tiêu của người tiêu dùng.
Nếu Fed liều lĩnh và tiếp tục tăng lãi suất trong thời gian dài, nền kinh tế có thể tăng trưởng chậm lại. Tuy nhiên, sự sụt giảm sẽ chỉ diễn ra trong ngắn hạn. Trong khi đó, lãi suất tăng có thể giúp Fed đạt mục tiêu.
Đó là đưa giá cả trở lại bình thường và kiểm soát lạm phát ở mức 2-3% hàng năm.
Tuy nhiên, giới quan sát vẫn lo ngại Fed sẽ sớm ngừng tăng lãi suất. Bởi họ cho rằng chỉ cần giảm tỷ lệ lạm phát xuống khoảng 3 – 4% là đủ để giữ cho nền kinh tế phát triển. Đáng nói, theo một số chuyên gia, điều đó có thể dẫn đến suy thoái sâu hơn.
Fed tăng lãi suất sau khi chỉ số giá tiêu dùng tại Mỹ tăng lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Ảnh: Reuters.
Dean Smith, chiến lược gia trưởng tại FolioBeyond, một công ty đầu tư quản lý Rising Rates ETF, cho biết: “Chúng tôi thấy suy thoái kép là một kịch bản tiềm năng. Không có nghi ngờ gì về điều đó”. .
Ông nói: “Dựa trên các hành động chống lạm phát của Fed, không có bằng chứng nào cho thấy cơ quan này có thể xử lý mọi việc một cách thỏa đáng.
“Không có cách nào để kiểm soát lạm phát. Cách duy nhất để khắc phục vấn đề là tăng lãi suất cho đến khi điều đó gây tổn hại cho nền kinh tế”, chuyên gia giải thích.
Nhưng Fed muốn “hạ cánh an toàn”, có nghĩa là nó có thể làm chậm tốc độ tăng lãi suất. Trong những năm qua, ông Powell thường nói rõ ràng về những gì ngân hàng trung ương Hoa Kỳ sẽ và sẽ không làm. Vì vậy, những động thái tiếp theo của cơ quan này không còn là điều bí ẩn.