Dù nằm trong top đầu thế giới về chỉ số chấp nhận và sử dụng tiền điện tử, người Việt vẫn lẫn lộn khái niệm tiền ảo, tiền mã hóa… Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu rõ hơn về khái niệm tiền ảo và tiền mã hoá.
Khảo sát công bố hồi tháng 8 của Chainalysis về Chỉ số chấp nhận tiền điện tử toàn cầu (GCAI) trên 154 quốc gia và vùng lãnh thổ cho thấy Việt Nam đứng đầu với điểm tuyệt đối là 1, còn vị trí thứ hai và thứ ba là Ấn Độ và Pakistan lần lượt đạt 0,37 điểm và 0,36 điểm.
Một khảo sát khác của Finder được thực hiện với 42.000 người trên 27 quốc gia cũng cho thấy 41% người Việt được hỏi khẳng định đã mua tiền điện tử, 20% trong số đó mua Bitcoin. Đây là mức cao nhất trong tất cả quốc gia được khảo sát.
Tuy vậy, không ít người chưa phân biệt rõ khái niệm tiền điện tử, tiền ảo, tiền mã hóa, dẫn đến nhiều cuộc tranh cãi, thậm chí có nhiều trường hợp bị lừa vì nhầm lẫn giữa các loại tiền.
Tiền mã hóa hay tiền ảo đều được xây dựng trên một hệ thống máy tính hoặc mạng lưới của một tổ chức hoặc cá nhân. Tất cả thuật ngữ liên quan đến tiền mã hóa hay tiền ảo đều nằm trong một khái niệm chung là Digital Currency – Tiền điện tử/Tiền số.
Khái niệm tiền điện tử chia ra thành các loại khác nhau và mỗi loại có một thuộc tính riêng biệt tạo nên giá trị của đồng tiền:
Tiền ảo là gì?
Tiền ảo (Virtual Currency) là một dạng tiền kỹ thuật số (digital money) không được kiểm soát và phát hành bởi chính phủ mà được phát triển dựa trên công nghệ chuỗi khối (Blockchain) và các giải số học phân cấp. Một số nhóm, cộng đồng cụ thể chấp nhận tiền ảo làm phương tiện thanh toán và có thể chuyển nhượng, lưu trữ hoặc giao dịch.
Thuật ngữ tiền ảo ra đời vào năm 2012, khi Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) định nghĩa tiền ảo để phân loại các loại “tiền kỹ thuật số trong môi trường không được kiểm soát, do các nhà phát triển (developer) phát hành, kiểm soát và được sử dụng như một phương thức thanh toán giữa các thành viên trong một cộng đồng cụ thể.
Các Sở Thuế vụ (IRS) tại Mỹ mô tả tiền ảo là “cơ quan đại diện kỹ thuật số của một giá trị có chức năng như một đơn vị tính toán, vật lưu trữ giá trị và một phương tiện trao đổi.”
Tiền ảo cũng không thể phát triển như một phương thức thanh toán hoặc phương tiện trao đổi trong xã hội chính thống. Chúng thường được sử dụng trong các cộng đồng trò chơi hoặc một tài sản mang tính đầu cơ. Liệu chúng có nổi lên như một vật lưu trữ giá trị, như vàng, hay không vẫn còn là một câu hỏi.
Ngoài ra, tiền ảo còn chứa nhiều câu hỏi về quy định. Mặc dù tiền ảo vẫn chưa được kiểm soát trong phần lớn các khu vực tài chính, nhưng tình hình đó đang dần bắt đầu thay đổi.
Tiền mã hóa là gì?
Tiền mã hóa (Crypto Currency) là một dạng của tiền mật tính điện tử hoặc tiền kỹ thuật số, tiền ảo, là một tài sản kỹ thuật số được thiết kế để làm việc như là một trung gian trao đổi mà sử dụng mật mã để đảm bảo các giao dịch của nó, để kiểm soát việc tạo ra các đơn vị bổ sung và để xác minh việc chuyển giao tài sản.
Mật tính (Cryptographic Computation) là từ được tạm dịch từ các thuật toán mã hóa tư liệu thông tin kỹ thuật số để bảo toàn nội dung và chữ ký của những tư liệu thông tin đó. Tiền mã hóa được phân loại như là một tập con của các loại tiền kỹ thuật số và cũng được phân loại là một tập con của các loại tiền tệ thay thế (Altcoin).
Bitcoin, được tạo ra trong năm 2009, là tiền mã hoá đầu tiên. Kể từ đó, nhiều loại tiền mã hóa khác đã được tạo ra. Chúng thường được gọi là Altcoin. Bitcoin và các dẫn xuất của nó sử dụng kiểm soát phi tập trung đối lập với tiền điện tử tập trung và các hệ thống ngân hàng trung ương. Việc kiểm soát phi tập trung này có liên quan đến việc sử dụng cơ sở dữ liệu giao dịch blockchain của bitcoin trong vai trò như một sổ cái lưu trữ dạng phân tán.
Tiền mã hóa được hoạt động trong một hệ sinh thái mở và có thể được chuyển đổi sang các dạng tiền tệ khác. Tiền mã hóa được phát hành bởi tổ chức hoặc cá nhân nhưng họ không có quyền kiểm soát toàn bộ lượng tiền này mà do chính cộng đồng quản lý thông qua cơ chế mã hóa, phân quyền trong hệ thống. Các loại tiền mã hóa phổ biến được nhiều người biết đến như là Bitcoin, Ethereum,…
Tiền điện tử pháp định?
Tiền điện tử pháp định là loại tiền điện tử được sử dụng phổ biến nhất nhưng nhiều người nhầm lẫn định nghĩa của loại tiền này với tiền ảo và tiền mã hoá. Theo Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), loại tiền này tương đương với tiền tệ quốc gia, được phát hành bởi các tổ chức phát hành tiền tệ nhưng ở hình thức điện tử, kỹ thuật số.
Tiền điện tử pháp định là hình thức điện tử của tiền pháp định, dùng để chỉ các loại tiền tệ được các quốc gia, tổ chức phát hành tiền thông thường phát hành nhưng chỉ tồn tại dưới hình thức điện tử/kỹ thuật số (lưu trữ trong thẻ ATM, ví điện tử, tài khoản ngân hàng…) chứ không tồn tại dưới dạng vật lý. Thông thường, tiền điện tử pháp định có giá trị trao đổi ngang bằng 1-1 với tiền giấy pháp định thông thường.
Đại diện có tiền điện tử pháp định điển hình như tiền trong tài khoản ngân hàng được công nhận ở Việt Nam, hay tiền trong ví điện tử được công nhận như Momo, Viettel Pay,…