Sàn giao dịch phi tập trung (DEX) là nền tảng ngang hàng, nơi người dùng được phép giao dịch tiền điện tử mà không cần bất cứ bên trung gian nào. Trong bài viết dưới đây, hãy cùng tìm hiểu định nghĩa về sàn giao dịch phi tập trung (DEX) và điểm khác biệt của nó với sàn giao dịch tập trung (CEX).
Sàn giao dịch phi tập trung là gì (DEX)?
Sàn giao dịch phi tập trung còn được gọi là DEX (Decentralized Exchange) – đây là nơi người dùng có thể giao dịch tiền điện tử mà không phụ thuộc vào bên thứ ba.
Thay vì dựa vào một trao đổi tập trung, các sàn DEX đã tận dụng công nghệ chuỗi khối, từ đó các giao dịch sẽ được hoàn thành thông qua một mạng máy tính.
Cũng nhờ công nghệ chuỗi khối mà người dùng trên sàn giao dịch phi tập trung có quyền giám sát đối với các khóa và tiền điện tử của họ. Đặc biệt, sàn DEX thực sự cung cấp tính ngang hàng, khi giao dịch giữa người mua và người bán được khớp lệnh trực tiếp thông qua hợp đồng thông minh.
Sàn giao dịch phi tập trung (DEX) khác sàn giao dịch tập trung (CEX) ở điểm nào?
Nếu sàn giao dịch tập trung truyền thống (CEX) tồn tại nhiều hạn chế liên quan đến việc lưu trữ tiền điện tử, vi phạm danh tính người dùng, thời gian máy chủ ngừng hoạt động, chi phí và thậm chí cả giao dịch nội gián.
Sàn giao dịch phi tập trung sinh ra nhằm giải quyết những lỗ hổng của sàn truyền thống, đặc biệt là trong thời gian gần đây, các nhà phát triển liên tục đổi mới và cải thiện những hạn chế này.
Giao dịch trên sàn DEX sẽ không cần sự cho phép của bất cứ đơn vị nào để trao đổi tiền điện tử. Nói một cách dễ hiểu, DEX cung cấp khả năng giao dịch an toàn, tự do và cởi mở cho người dùng.
Đối với sàn giao dịch tập trung (CEX), thông thường, sau khi đăng ký tài khoản, người dùng sẽ phải trải qua quy định nhận biết khách hàng (KYC). Bên cạnh đó, sàn truyền thống đòi hỏi người dùng cần tin tưởng và giao quyền giám sát cũng như thông tin giao dịch cho họ.
Trái ngược với CEX, thao tác trên DEX rất đơn giản và gọn nhẹ, chỉ cần có sẵn ví điện tử, bạn đã có thể bắt đầu giao dịch ngay lập tức.
Ưu điểm của DEX so với sàn truyền thống
Tính ẩn danh
Vì nắm quyền giám sát tài sản nên các sàn giao dịch tập trung đòi hỏi người dùng phải cung cấp thông tin cá nhân (họ tên, địa chỉ, mã số công dân,…) Trong khi đó, các sàn giao dịch phi tập trung không có quy định như vậy, từ đó, thông tin về người dùng cũng được đảm bảo an toàn hơn.
Cung cấp nhiều tùy chọn
Các sàn giao dịch phi tập trung, tiêu biểu là Uniswap, có cung cấp tùy chọn tạo cặp token cho người dùng. Từ đó, bạn có thể đúc token mới hay trao đổi nó lấy token của bạn bè một cách nhanh chóng.
Với tùy chọn này, mọi người trên sàn DEX được phép sở hữu mã thông báo để sử dụng trong tài chính phi tập trung (DeFi) và các dịch vụ khác. Từ đó, người dùng có thể tiết kiệm, vay, cho vay hoặc giao dịch trực tiếp mà không cần thông qua tổ chức tài chính hay ngân hàng nào.
Ít rủi ro hơn
Với DEX, tiền của bạn sẽ không “dừng chân” tại sàn giao dịch tập trung mà nằm trực tiếp trong ví có khóa cá nhân do bạn quản lý. Chính vì vậy, khả năng xảy ra hack sàn là cực kỳ thấp. Ngoài, ra, các sàn CEX khi bảo trì sẽ phải ngừng hoạt động, còn trên DEX, bạn vẫn có thể tiếp tục giao dịch.
Nhược điểm của DEX
Không có liên kết với thẻ ngân hàng
Hiện các sàn giao dịch phi tập trung chỉ giao dịch với tài sản tiền điện tử, không có tùy chọn với tiền pháp định. Do đó, nếu bạn muốn chuyển đổi từ tiền điện tử sang tiền pháp định, vẫn cần có ngân hàng là bên trung gian để thực hiện giao dịch. Đương nhiên, các giao dịch tiền pháp định không thể được thực hiện ngay lập tức như giao dịch trên blockchain.
Chính vì vậy, để bắt đầu sử dụng một sàn giao dịch phi tập trung, bạn cần có sẵn ví và tài sản tiền điện tử.
Sự phức tạp
Uniswap cũng như nhiều sàn DEX khác được phát triển trên nền tảng blockchain Ethereum. Do đó, bất kỳ token nào được giao dịch trên sàn DEX cũng phải có trên blockchain Ethereum.
Điều đó có nghĩa là sẽ không có Bitcoin và rất nhiều token nổi bật khác từ các blockchain cạnh tranh. Trên thực tế, về mặt kỹ thuật, điều đó có nghĩa là không có ETH. Để có thể giao dịch, người dùng sẽ phải thực hiện thêm thao tác chuyển đổi ETH thành WETH có giá tương đương với ETH.
Không có dịch vụ khách hàng
Các sàn giao dịch tập trung (CEX) có cơ chế hoạt động tương tự ngân hàng, nên chúng cũng được cung cấp dịch vụ chăm sóc khách hàng. Trái lại, đối với sàn giao dịch phi tập trung, sẽ không có dịch vụ khách hàng nào cho người dùng. Mặc dù vẫn có cộng đồng những người sử dụng DEX, nhưng bạn phải tự chịu trách nhiệm với tài sản của mình.
Tiềm năng của DEX trong tương lai
Sàn giao dịch phi tập trung đang ngày càng gia tăng vị thế trên thị trường tiền điện tử. Khi không gian Crypto tiếp tục đổi mới, công nghệ và sàn DEX cũng sẽ theo sát bước đi này.
Nhìn chung, trong tương lai, chúng ta có thể hoàn toàn kỳ vọng các sàn DEX sẽ sở hữu lượng lớn người dùng.
Trên đây là những thông tin cơ bản về sàn giao dịch phi tập trung (DEX) cũng như ưu và nhược điểm của chúng so với sàn truyền thống. Hy vọng bạn đã có thêm kiến thức để đưa ra những lựa chọn đúng đắn trên con đường đầu tư vào thị trường tiền ảo.