Với siêu bong bóng, mọi thứ chỉ là vấn đề thời gian.
Người sáng lập quỹ đầu cơ GMO, nhà đầu tư giá trị nổi tiếng Jeremy Grantham đã nhiều lần thoát nạn thành công trước bong bóng đầu tư lớn trong 50 năm sự nghiệp của mình. Grantham từng dự báo rất chính xác về sự sụp đổ của bong bóng tài sản tại Nhật cuối thập niên 1980, bong bóng dotcom năm 2000 và cuộc khủng hoảng nhà đất năm 2008.
Trở lại đầu năm 2021, Grantham đã đưa ra một cảnh báo rất rõ ràng: “Sự bùng nổ của một bong bóng khổng lồ, hoành tráng sẽ là thất bại đầu tư lớn nhất trong cuộc đời của nhiều người.”
Tuy nhiên, vào năm 2021, nhờ nỗ lực phối hợp của Cục Dự trữ Liên bang và nhiều ngân hàng trung ương để ổn định thị trường, thị trường tài sản rủi ro không những không sụp đổ mà còn khiến giá của nhiều loại tài sản đạt mức cao kỷ lục trong năm đó, trong khi GMO chịu tổn thất lớn. Đối với Grantham, đó là một điều đáng tiếc.
Nhưng điều đó không làm thay đổi quan điểm bong bóng thị trường phình to của Grantham và ông trùm đầu tư 83 tuổi một lần nữa khẳng định quan điểm của mình: “Chúng ta hiện đang ở trong một siêu bong bóng, như cuộc Đại khủng hoảng năm 1929, vụ vỡ nợ dot-com năm 2000 và cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, và tôi gần như chắc chắn rằng bong bóng đã bắt đầu.”
Chỉ là vấn đề thời gian trước khi bong bóng vỡ
Grantham từng nói trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg,
“Cách đây một năm, khả năng nắm bắt bong bóng thị trường hiện tại của tôi không chính xác lắm, không thể so với khả năng dự đoán thị trường chứng khoán Nhật Bản, bong bóng công nghệ năm 2000 hay bong bóng bất động sản năm 2007. Tuy nhiên, ngày nay tôi gần như chắc chắn rằng chúng ta đang ở giữa siêu phẩm bong bóng thứ tư trong vòng 100 năm.”
Grantham cũng trực tiếp chỉ ra rằng chỉ số S&P 500 sẽ giảm gần 50% xuống còn 2.500 điểm từ mức cao nhất mọi thời đại là 4.800 điểm cách đây vài tuần. Vào phiên giao dịch 19/1, Nasdaq đã giảm 10% so với mức cao nhất mọi thời đại trong tháng 11 và có khả năng sẽ chứng kiến sự sụt giảm mạnh hơn.
Grantham thậm chí còn lập luận: “Việc bong bóng vỡ chỉ còn là vấn đề thời gian. Sự sụp đổ sắp xảy ra có thể so sánh với sự sụp đổ kép của thị trường chứng khoán và bất động sản Nhật Bản vào cuối những năm 1980.”
Lần bùng nổ đầu tiên của “siêu bong bóng” là vào tháng Hai năm ngoái, khi hàng chục cổ phiếu đầu cơ mạnh nhất bắt đầu giảm và các tài sản rủi ro nhất bắt đầu lao dốc. Quỹ ETF ARK Innovation của Cathie Wood đã giảm hơn 52%. Russell 2000, một chỉ số vốn hóa đo lường hiệu suất của khoảng 2000 công ty vốn hóa nhỏ nhất của Mỹ hoạt động tốt hơn trong các thị trường tăng giá, cũng tụt giảm.
Ngoài ra, Grantham nhấn mạnh “hành vi của nhà đầu tư điên rồ” sẽ xuất hiện trong giai đoạn sau của bong bóng nổ: điên cuồng mua cổ phiếu ô tô điện, sự gia tăng của các loại tiền điện tử vô nghĩa như Dogecoin và NFT,…
Grantham cũng cho rằng không chỉ thị trường cổ phiếu mới có siêu bong bóng mà thị trường hàng hóa cũng đang ở trong tình trạng “bong bóng sớm”, và cả thị trường trái phiếu, đây sẽ sẽ là bong bóng “cực đoan nhất” trong lịch sử toàn cầu. Ông tính toán rằng chỉ riêng ở Mỹ, thiệt hại có thể lên tới 35 nghìn tỷ USD.
Fed phải chịu trách nhiệm
Grantham kết luận rằng tất cả các sự kiện bong bóng trong 25 năm qua có thể là do chính sách tiền tệ yếu kém của Cục Dự trữ Liên bang.
Kể từ khi Alan Greenspan nhậm chức Chủ tịch Fed, thị trường liên tục rơi vào tình trạng bong bóng với việc Fed “tiếp tay, giúp sức” bằng cách kiếm tiền dễ dàng và sau đó vội vàng giải cứu thị trường khi các đợt điều chỉnh xảy ra sau đó.
“Chúng tôi lên án những người khổng lồ và phẫn nộ với Fed và các cơ quan tài chính khác vì đã tạo điều kiện cho bong bóng. Sự xuất hiện của bong bóng khiến khối tài sản của chúng ta bị thổi phồng một cách vô lý, và chúng ta bắt đầu chi tiêu một cách mù quáng. Nhưng khi bong bóng vỡ, hầu hết những giấc mơ của chúng ta đều tan vỡ, và nền kinh tế bắt đầu đối mặt với áp lực đi xuống ngày càng nhanh.”
Và hiện nay, lạm phát đang tăng với tốc độ nhanh nhất trong 4 thập kỷ, nó đang “hạn chế” rất nhiều vai trò của Fed, khiến họ khó có thể cắt giảm lãi suất hoặc mua tài sản để kích thích nền kinh tế.
Nhắm mục tiêu các thị trường mới nổi
Với bong bóng bên bờ vực “vỡ tung”, Grantham đề xuất, “Bây giờ là lúc để bán cổ phiếu của Mỹ và thay vào đó mua các cổ phiếu có giá trị thấp hơn ở Nhật Bản và cổ phiếu thị trường mới nổi, đồng thời giữ một số vàng và bạc để chống lại lạm phát, và sau đó đợi cho đến khi giá cổ phiếu của Mỹ trở nên hấp dẫn trở lại.”