Được hỗ trợ bởi cha đẻ Ethereum, Vitalik Buterin, Soulbound Tokens là những token không thể chuyển nhượng, phi tài chính cho một Xã hội Phi tập trung (Decentralized Society). Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu Soulbound token là gì trong bài viết dưới đây và liệu chúng có thể trở thành nền móng cho Decentralized Society.
“Soul” không phải là một thuật ngữ có liên kết nhiều đến không gian tài chính và tiền điện tử. Do đó, cụm từ “Soulbound token” đối với cộng đồng yêu thích tiền mã hóa nghe khá kỳ lạ. Tuy nhiên, Soulbound Tokens lại định hình con đường phía trước của Web3. Soulbound hình thành nên các block có thể tái xây dựng cách con người giao tiếp với nhau, xây dựng và quản lý cộng đồng, truyền thông danh tiếng,…Những ý tưởng đó ngày hôm nay có thể trở thành một phần của cuộc sống chúng ta trong tương lai không xa.
Soulbound Tokens là gì?
Soulbound Tokens (SBTs) được đề xuất từ tháng 5/2022 do nhà kinh tế học và công nghệ xã hội E. Glen Weyl, luật sư Puja Ohlhaver, và tỷ phú thiên tài của Ethereum – Vitalik Buterin. SBT là block cơ sở trong xu hướng Web3 mới nổi – Xã hội phi tập trung hay Decentralized Society.
DeSoc là giao điểm của cả chính trị và thị trường, dựa trên các nguyên tắc về khả năng tổng hợp, cộng đồng, hợp tác và network mới nổi do người dùng mạng sở hữu và quản lý. DeSoc hướng đến mở rộng phạm vi của Web3 hướng tới siêu tài chính hóa thành bao trùm hơn, dân chủ và phi tập trung hơn.
SBT là đặc trưng nổi bật của DeSoc. Tương tự vớihồ sơ bệnh án hay sơ yếu lí lịch trong thế giới không phải Web-3, SBT là token không thể chuyển đổi đại diện cho “cam kết, ủy nhiệm, và liên kết” – những yếu tố hình thành lên quan hệ xã hội trong mạng lưới Web3.
Nói cách khác, SBT là đại diện được token hóa của vô số đặc điểm, tính năng và thành tích tạo nên một con người hoặc một thực thể.
Một đặc điểm quan trọng là một Soul có thể phát hành và chứng thực SBT đến một Soul khác. Cụ thể như một trường đại học có thể cấp cho sinh viên tốt nghiệp chứng chỉ ở dạng SBT. Nếu bằng cấp, chứng chỉ đó là một NFT tiêu chuẩn thì về mặt lý thuyết, sinh viên đó có thể bán nó nhưng nếu đó là token Soulbound SBT thì họ không thể làm điều đó.
Soulbound hoạt động thế nào?
Đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có thông số kỹ thuật về token Soulbound.
Đặc điểm nổi bật nhất của SBT là không thể chuyển nhượng. Không giống như các tiêu chuẩn token phổ biến nhất hiện nay như token ERC-20 có thể thay thế (NFT ETH và ERC-721), SBT không có giá trị thị trường và không thể chuyển từ ví này sang ví khác.
Trong bối cảnh của DeSoc, SBT được phải hành và nắm giữ bởi các tài khoản Soul. Về cơ bản, Soul là ví chứa SBT và được sử dụng để thiết lập nguồn gốc và danh tiếng của thực thể nào đó. Soul có thể được liên kết với cá nhân, tổ chức hoặc các thực thể khác. Một người có thể nắm giữ nhiều Soul trong DeSoc.
Token này đóng vai trò định danh, khẳng định quyền sở hữu, là bằng chứng chứng tỏ holder có được token này thông qua một hoạt động được công nhận, chứ không phải mua “sang tay” từ người khác.
Use case của Soulbound
- Quản lý hồ sơ y tế: Việc thay đổi bác sĩ hay nhà cung cấp bảo hiểm có thể không phải là trải nghiệm dễ chịu với nhiều người. Quá trình này yêu cầu thủ tục rườm rà và mất rất nhiều thời gian. SBT có thể khiến quá trình cồng kềnh trên nhẹ nhàng hơn khi Soul hồ sơ ý tế đã bao gồm mọi thông tin bệnh lý của bạn.
- Cho vay on-chain dưới chuẩn thế chấp: các thị trường tài chính truyền thống được xây dựng dựa trên tín dụng. Đến ngày nay, các dự án tiền mã hóa vẫn phải vật vã giải quyết vẫn đề tín dụng trên do hạn chế về kỹ thuật có thể tính toán khả năng trả nợ của các cá nhân thực thể. SBT có thể là chìa khóa cho bài toán trên thông qua đặc điểm chứng minh danh tiếng của một người.
- Bảo vệ cuộc tấn công mạo nhận đến DAO: một trong những thách thức lớn nhất với tổ chức tài chính phi tập trung DAO là các cuộc tấn công mạo nhận (Sybil attack) trong đó một cá nhân hoặc một nhóm cá nhân phối hợp tích lũy một khối lượng lớn token quản trị và thao túng biểu quyết đề xuất có lợi cho họ. SBT có thể giúp DAO có cơ chế giảm thiểu rủi ro như kiểm tra hệ số tương quan giữa SBT nắm giữ bởi SOul ủng hộ quyết định vote nào đó và chiết khấu tương đương.
Soulbound token tuy mang đến lợi ích trong việc quản trị hơn là mô hình token quản trị như hiện tại, nhưng token loại này cũng có nhược điểm. Thử hình dung nếu ví nắm giữ soulbound token bị hack, thì chiếc “chứng minh nhân dân số” này cũng phải đổi chủ.
Bên cạnh đó, vì chưa có nhiều ứng dụng thực tế của soulbound token, nên một số nhược điểm tiềm tàng cũng có thể chưa được phát hiện ra.