Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) cảnh báo rằng sự “bùng nổ” ngày càng tăng của thị trường nhà đất, trái phiếu rác và tài sản tiền điện tử đã tạo ra một số lỗ hổng, lạm phát cao hơn dự kiến dẫn đến lãi suất tăng mạnh sẽ làm bộc lộ những lỗ hổng này.
Rủi ro điều chỉnh giá nhà trong trung hạn tăng mạnh
Trong Báo cáo Ổn định Tài chính (FSR) nửa năm được công bố hôm thứ Tư (17/11), Ngân hàng Trung ương Châu Âu cho biết mặc dù hoạt động xây dựng khu dân cư phục hồi, tình trạng thiếu lao động, tắc nghẽn chuỗi cung ứng toàn cầu và giá đầu vào tăng đang kìm hãm khả năng tăng nguồn cung nhà ở của ngành xây dựng dẫn đến áp lực tăng giá.
Bị ảnh hưởng bởi việc nới lỏng các tiêu chuẩn cho vay thế chấp, giá bất động sản ở Liên minh châu Âu và Khu vực đồng tiền chung châu Âu đã tăng lần lượt 7,3% và 6,8% so với cùng kỳ năm ngoái trong quý 2 năm nay, tốc độ tăng nhanh nhất kể từ năm 2005.
Mặc dù sự phục hồi kinh tế cũng đã hỗ trợ cho các yếu tố cơ bản gần đây của thị trường bất động sản, nhưng sự tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ của giá nhà nói chung trong Khu vực đồng tiền chung châu Âu vẫn là điều đáng lo ngại. Khi định giá nhà đất tiếp tục tăng, rủi ro điều chỉnh giá nhà đất trong trung hạn càng tăng cao.
Ngân hàng Trung ương châu Âu cảnh báo rằng các gia đình có các khoản thế chấp lãi suất thay đổi hoặc các khoản thế chấp có lãi suất cố định ngắn hơn sẽ phải đối mặt với nguy cơ lãi suất tăng bất ngờ, có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng trả nợ của họ.
Về bất động sản thương mại, Ngân hàng Trung ương Châu Âu cho biết mặc dù thị trường bất động sản thương mại hiện đang phục hồi, nhưng sự suy giảm, lo ngại về sức khỏe và sự gia tăng của bất động sản thân thiện với môi trường đang thúc đẩy nhu cầu thị trường hướng tới bất động sản thương mại chất lượng cao, sự phục hồi của bất động sản thương mại chất lượng thấp là “đặc biệt tồi tệ”.
Thị trường tài chính hiện đang được định giá quá cao
Về thị trường tài chính, Ngân hàng Trung ương châu Âu cho rằng, với sự sụt giảm của lợi suất thực tế, sự “khởi sắc” trên một số lĩnh vực thị trường tài chính ngày càng trở nên rõ ràng.
Với dấu hiệu phục hồi kinh tế chậm lại và áp lực lạm phát gia tăng, lợi suất thực tế đã giảm xuống mức thấp trong lịch sử, kích thích các nhà đầu tư chấp nhận rủi ro cao hơn trên thị trường tài chính.
Kể từ khi công bố báo cáo ổn định tài chính cuối cùng, khu vực đồng euro và thị trường chứng khoán toàn cầu tiếp tục tăng. Việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp có lợi suất cao (trái phiếu rác) đạt mức cao mới vào năm 2021. Mặc dù phát hành lớn, chênh lệch trái phiếu liên quan vẫn ở mức thấp trong lịch sử, cho thấy các nhà đầu tư quan tâm nhiều đến các tài sản rủi ro đặc biệt là tiền điện tử.
Ngân hàng Trung ương châu Âu cảnh báo, việc giá tài sản tài chính tiếp tục tăng đã làm dấy lên lo ngại về việc định giá thị trường quá cao, làm tăng khả năng thị trường điều chỉnh.
Trong lịch sử, lợi suất thực tế thấp hơn và định giá thị trường cao hơn có thể dễ dàng khiến thị trường tài chính biến động khi đối mặt với dữ liệu tăng trưởng và lãi suất bất lợi; và áp lực lạm phát kéo dài hơn dự kiến hiện tại có thể đẩy lãi suất danh nghĩa lên, điều này sẽ gây thêm áp lực lên định giá thị trường.
Về các yếu tố tác động, Ngân hàng Trung ương Châu Âu cho rằng tác động lan tỏa của dữ liệu bất lợi ở các thị trường mới nổi, rủi ro trả nợ của khu vực doanh nghiệp phi tài chính và sự điều chỉnh đột ngột của thị trường đối với thay đổi của chính sách tiền tệ có thể kích hoạt một đợt điều chỉnh thị trường.
Nợ công tạm thời không phải vấn đề lớn
Về nợ chính phủ, Ngân hàng Trung ương châu Âu tuyên bố rằng kể từ năm 2019, mức nợ chính phủ trong khu vực đồng euro đã tăng mạnh và hiện gần bằng 100% tổng GDP của khu vực đồng euro.
Mặc dù quy mô nợ trong khu vực đang ở mức cao trong lịch sử, nhưng khoản nợ liên quan vẫn được hưởng lợi từ các điều kiện tài chính thuận lợi.
Sự phục hồi kinh tế tiếp tục ở Khu vực đồng tiền chung châu Âu cũng đã giúp ổn định tỷ lệ nợ trên GDP. Tuy nhiên, nếu chi phí tài chính tăng và tăng trưởng kinh tế thấp hơn dự kiến, nó có thể khiến các động thái nợ chính phủ đi theo quỹ đạo bất lợi, đặc biệt là ở các quốc gia có nợ cao.
Sự phục hồi của các công ty khu vực chậu Âu cũng tương đối lạc quan
Ngân hàng Trung ương châu Âu cho biết mặc dù thực tế là một số công ty tương đối nhạy cảm với dịch bệnh, tình hình kinh tế vẫn còn yếu. Tuy nhiên, những lo ngại về sự phá sản của các công ty trong Khu vực đồng tiền chung châu Âu đã giảm xuống gần đây.
Trong bối cảnh chi phí tài chính thấp, thu nhập tăng và các biện pháp hỗ trợ công khai liên tục, khả năng thanh toán của doanh nghiệp cũng được cải thiện. Với việc mở rộng hoạt động kinh tế, lợi nhuận của công ty đã có sự phục hồi trên diện rộng vào năm 2021.