Thị trường chứng khoán toàn cầu tháng 12/2022 giảm đồng pha khi S&P 500 giảm 5,9%, Euro Stoxx 50 giảm 4,32%, Shanghai Composite giảm 1,97%. SGI Capital tiếp tục duy trì quan điểm được nhấn mạnh trong báo cáo tháng trước “tâm điểm của thị trường chứng khoán toàn cầu trong ba tháng tới sẽ chuyển dần từ kỳ vọng đỉnh lạm phát, FED ngưng tăng lãi suất, và đồng USD giảm giá, sang mối lo về suy giảm tăng trưởng và suy thoái toàn cầu”.
2022 là năm hiếm hoi hầu hết các tài sản rủi ro đều giảm mạnh, đánh dấu sự kết thúc của một chu kỳ 40 năm lãi suất giảm và duy trì ở mặt bằng siêu thấp. Theo SGI Capital, tâm điểm trong năm 2023 sẽ xoay quanh chủ đề tác động của lãi suất cao lên kinh tế toàn cầu, trong đó các câu hỏi về khả năng xảy ra suy thoái, thời điểm và mức độ suy thoái sẽ quyết định đối sách hành động của các Chính phủ và NHTW, qua đó sẽ tác động lên diễn biến các kênh tài sản.
Nhiều chỉ báo sớm đang cho thấy xác suất xảy ra suy thoái kinh tế Mỹ và toàn cầu trong năm 2023 đang tăng cao. Cùng với các chỉ báo theo đường cong lợi suất (Yield Curves), Conference Board Leading Economics Indicators cũng đang cho thấy thời điểm xảy ra suy thoái có thể không còn xa.
Lịch sử các lần suy thoái kinh tế, thị trường chứng khoán thường không tạo đáy lớn trước khi suy thoái xảy ra, giảm mạnh khi suy thoái bắt đầu, và tạo đáy trước khi suy thoái kết thúc. Các dự báo về triển vọng kinh doanh 2023 của doanh nghiệp toàn cầu đang được điều chỉnh giảm. Dù vậy, hầu hết các dự báo vẫn sẽ trễ hơn suy giảm lợi nhuận thực tế khi bước vào suy thoái.
Mặt khác, SGI Capital cho rằng kinh tế Trung Quốc phục hồi hậu Covid và khả năng các NHTW nới lỏng trở lại sẽ giúp giảm ảnh hưởng tiêu cực khi suy thoái toàn cầu xảy ra và cũng là điều kiện cần cho sự bắt đầu của một chu kỳ tăng trưởng mới.
Nửa đầu 2023 sẽ là giai đoạn tăng tốc của chu kỳ suy giảm lợi nhuận
Đồng pha cùng thế giới, TTCK Việt Nam cũng giảm 3,94% trong tháng 12 nhưng nhẹ hơn nhờ dòng vốn ngoại duy trì và dư nợ margin sau pha giải chấp tháng 10/2022 đã giảm mạnh. Dòng tiền nước ngoài xuất phát từ nhiều quỹ khác nhau, giải ngân mạnh ở vùng VN-Index 1.000 điểm tiếp tục hỗ trợ thị trường cả về điểm số lẫn tâm lý.
Với sức hấp dẫn về định giá thấp sau đợt giảm mạnh quý 4, TTCK Việt Nam vẫn đang thu hút dòng tiền ngoại. Tuy nhiên, SGI Capital đánh giá mức độ mua ròng có thể giảm dần khi VN-Index tiệm cận 1.100 hoặc diễn biến các thị trường thế giới và khu vực xấu đi cùng mối lo về suy thoái toàn cầu.
TTCK tăng và giảm theo 2 động lực lớn nhất là lãi suất và triển vọng tăng trưởng lợi nhuận. Theo SGI Capital, giai đoạn căng thẳng nhất của thị trường tiền tệ đã qua khi lãi suất liên ngân hàng từ mức đỉnh 8% đã giảm về vùng thấp của nhiều năm (dưới 3%). Tuy nhiên, lãi suất tiết kiệm và lãi suất trái phiếu cũng đã giảm nhẹ nhưng chưa đồng đều do LDR của hệ thống ngân hàng vẫn ở mức cao.
Việc tỷ giá giảm sâu về gần giá chào mua mở ra cơ hội cho SBV có thể mua vào dự trữ ngoại hối, qua đó hỗ trợ thanh khoản cho hệ thống ngân hàng. Điều này giúp giảm bớt sự căng thẳng và ổn định tâm lý nhưng chưa đủ để tạo nên giao dịch sôi động hơn trên TTCK. Sự thận trọng vẫn bao trùm trong giai đoạn mặt bằng lãi suất thực đang tăng cao, ảnh hưởng tới hoạt động kinh tế nói chung và gần nhất là kết quả kinh doanh quý 4, cũng như triển vọng năm 2023.
Theo nhận định của SGI Capital, nửa đầu 2023 sẽ là đoạn cuối của chu kỳ tăng lãi suất nhưng lại là giai đoạn tăng tốc của chu kỳ suy giảm lợi nhuận do ảnh hưởng của chính sách tiền tệ thắt chặt. Đỉnh điểm của chu kỳ suy giảm lợi nhuận sẽ là khi suy thoái toàn cầu xảy ra với nhiều tin xấu của doanh nghiệp và thị trường tài chính, tín dụng.
Mặt khác, SGI Capital cũng nhấn mạnh suy thoái nếu xảy ra sẽ khiến chính sách đảo chiều và mang lại những cơ hội đầu tư tốt nhất. Lịch sử cho thấy, TTCK thường tạo đáy trước kinh tế thực trung bình 6 tháng.