Các nền kinh tế thị trường mới nổi phải đối mặt với những khoản nợ khổng lồ khi chu kỳ tăng lãi suất sắp đến và gói viện trợ đại dịch kết thúc.
Theo Ngân hàng Thế giới, 74 quốc gia thu nhập thấp sẽ phải hoàn trả khoảng 35 tỷ USD cho các tổ chức cho vay song phương và khu vực tư nhân vào năm 2022, tăng 45% so với năm 2020.
Các nền kinh tế mới nổi đã phải gánh nhiều nợ hơn trong đại dịch Covid-19, nhưng các khoản vay bị đình chỉ do đại dịch sắp được tiếp tục và chi phí tái cấp vốn đang tăng lên.
Một trong những quốc gia đáng quan ngại nhất là Sri Lanka, cơ quan xếp hạng S&P Global tuần trước đã cảnh báo về khả năng vỡ nợ trong năm nay của Sri Lanka khi xếp hạng trái phiếu chính phủ của quốc gia này bị tụt hạng. Các nhà đầu tư cũng lo ngại về các quốc gia như Ghana, El Salvador và Tunisia.
Trong các dự báo kinh tế được công bố vào tuần trước, Ngân hàng Thế giới cảnh báo rằng khoảng 60% các nước thu nhập thấp cần phải cơ cấu lại nợ của họ hoặc có nguy cơ cần phải tái cơ cấu và một cuộc khủng hoảng nợ mới có thể xuất hiện.
Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass cho biết việc “khai thác tài nguyên của các chủ nợ” có nghĩa là “nguy cơ vỡ nợ mất trật tự đang gia tăng”. “Các quốc gia đang phải đối mặt với việc nối lại các khoản thanh toán nợ vào đúng thời điểm mà họ không có đủ nguồn lực để thực hiện chúng”, ông cho biết.
Theo Viện Tài chính Quốc tế, vào năm 2020 và 2021, các chính phủ và tập đoàn ở các nước có thu nhập thấp và trung bình sẽ phát hành khoảng 300 tỷ USD trái phiếu mỗi năm, cao hơn 1/3 so với mức trước đại dịch.
Vào tháng 4/2020, G20 đã khởi động Sáng kiến Hoãn Thanh toán Nợ (DSSI) nhằm kéo dài khoản nợ 20 tỷ USD của 73 quốc gia. DSSI cho phép các nước có thu nhập thấp (LIC) tạm thời hoãn thanh toán nợ song phương chính thức giữa các chính phủ đến tháng 12/2020 và hiện đã được gia hạn đến tháng 12/2021. Dự tính ban đầu DSSI có thể giúp hơn 70 nước được giãn nợ, với tổng trị giá 12 tỷ USD. Các quốc gia này phải tiếp tục trả nợ trong năm nay.
Đồng thời, chi phí đi vay đang tăng cao.
Việc cắt giảm lãi suất ngân hàng trung ương rộng rãi trong hai năm đầu của đại dịch cho phép các chính phủ vay với mức phí tương đối rẻ, nhưng khi các ngân hàng trên thế giới rục rịch thắt chặt lãi suất trong năm nay, việc tái cấp vốn cho các khoản nợ hiện có đang trở nên đắt đỏ hơn.
Các nền kinh tế đang phát triển dẫn đầu bởi Brazil và Nga đã tăng lãi suất mạnh mẽ trong nhiều tháng để ngăn chặn sự gia tăng lạm phát. Nhưng ở nhiều nước, lãi suất vẫn thấp hơn tốc độ lạm phát, và dòng vốn xuyên biên giới đang chảy ra khỏi thị trường cổ phiếu và trái phiếu của các quốc gia đang phát triển.
Rebecca Grynspan, Tổng thư ký của Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển, cho biết: “Vấn đề nợ đang gia tăng và không gian tài khóa ở các nước đang phát triển sẽ tiếp tục bị thu hẹp.”