Dù thỏa thuận giải phóng ngũ cốc Ukraine đã ký kết nhưng việc vận chuyển chúng từ các cảng ở Biển Đen đã gặp phải những thách thức.
Những khó khăn phải đối mặt sau khi ký kết thỏa thuận giải phóng ngũ cốc Ukraine
Thỏa thuận giải phóng ngũ cốc Ukraine đã được Ukraine và Nga ký kết vào ngày 22/7, dưới sự hậu thuẫn của Liên Hợp Quốc. Theo đó, lúa mì, ngô, hạt có dầu của Ukraine được phép chuyển ra thị trường thế giới, khi thế giới đang ôm trong mình một mối lo ngại lớn về nguy cơ xảy ra cuộc khủng hoảng lương thực. Tuy nhiên, việc tìm tàu vận tải, các đoàn thủy thủ để vận chuyển số ngũ cốc này không đơn giản.
Dù ca ngợi thỏa thuận là bước đi tích cực nhưng các công ty vận tải biển, các thương nhân ngũ cốc đã cảnh báo về một vài trở ngại, gồm có việc bảo đảm an toàn cho thủy thủ đoàn, tàu thuyền, chính sách bảo hiểm đầy đủ với mức chi phí phù hợp cho các chuyến hàng vận chuyển qua Biển Đen, một nơi tiềm ẩn vô vàn rủi ro.
Theo đó, cần rà phá thủy lôi hoặc khai thông hành lang kéo dài vài km ở các khu vực ven biển Ukraine. Quá trình phá thủy lôi theo Kiev phải mất từ 10 ngày đến vài tháng.
Để đáp ứng mục tiêu hơn 20 triệu tấn ngũ cốc đang mắc kẹt ở Ukraine càng nhanh càng tốt, cần khoảng 400 tàu chở hàng rời (tàu trọng tải lớn vận chuyển hàng hóa không đóng gói) và được thiết kế để chở tới 50.000 tấn ngũ cốc giữa các lục địa. Theo như các nhà phân tích vận tải, để các tàu có thể tới Biển Đen khả năng phải mất đến vài tuần.
Việc nhanh chậm, theo nhà phân tích trưởng của công ty phân tích thị trường vận tải hàng hóa Xeneta – Peter Sand sẽ phụ thuộc vào mức độ có sẵn của tàu thuyền ở các khu vực lân cận như Địa Trung Hải.
Kể từ khi xảy ra xung đột Nga- Ukraine, hơn 100 tàu, trong đó phần lớn là tàu chở hàng rời không thể rời cảng Ukraine. Theo tổng thư ký của Phòng Vận chuyển Quốc tế – Guy Platten cho biết, chúng không thể ra khơi ngay lập tức bởi còn phải xem xét còn khả năng đi biển không? Thủy thủ đoàn có đầy đủ không khi nhiều người đã được sơ tán.
So với khoảng 2.000 thuyền viên có mặt ở các cảng Ukraine khi xung đột mới bắt đầu thì con số hiện tại chỉ còn khoảng 450. Do vậy, không biết, Ukraine liệu có thể cung cấp đủ thuyền viên cho tàu vận chuyển ngũ cốc.
Chưa kể, sau khi đảm bảo về số lượng tàu, thủy thủ, chủ tàu cần có bảo hiểm xung đột nhằm đảm bảo an toàn cho tàu và nhân viên của mình. Vì thế, phí bảo hiểm các chuyến hàng có thể sẽ cao hơn bình thường. Dù vậy, chủ tàu nhiều khả năng còn ngần ngại khi cử nhân viên, cho tàu thuyền của mình tham gia vì rủi ro xung đột quá lớn.
Ukraine cần tăng thêm không gian chứa ngũ cốc, dù cảng biển được mở
Quá trình chuẩn bị cho hoạt động vận chuyển bằng tàu thuyền theo nhận định của các nhà phân tích là tốn nhiều thời gian. Trong khi đó, quỹ thời gian ngày càng cạn kiệt, nhất là khi ở Ukraine, người dân sắp bước vào vụ thu hoạch mới. Cần giải phóng các kho chứa trước thời điểm đó.
Quan chức chính phủ Ukraine cũng như các nhà sản xuất nông nghiệp trong thời điểm cảng của Ukraine ở Biển Đen bị phong tỏa đã cố gắng vận chuyển ngũ cốc qua đường bộ, đường sắt, đường sông. Thậm chí, xuất khẩu ngũ cốc qua các đường trên còn đạt kỷ lục vào tháng trước, ở mức 2,3 triệu tấn. Nhưng so với xuất khẩu bằng đường biển trước xung đột, con số chỉ bằng 1/3 mà thôi.
Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế (IGC) cho hay, Ukraine cần giải phóng khoảng 7 triệu tấn mỗi tháng trong vòng 3 tháng tới để đảm bảo có đủ không gian chứa ngũ cốc cho mùa vụ mới.
Trong khi đó, nhìn nhận về vấn đề này, chuyên gia kinh tế cấp cao tại IGC cho rằng, 5 triệu tấn ngũ cốc trong tháng đầu tiên là nhiệm vụ khó khăn. Do vậy, khi cảng được mở lại, việc tìm cách tăng thêm không gian chứa ngũ cốc, xây dựng nhà kho mới là việc cần thiết đối với Ukraine.