Thủ tướng Sri Lanka thừa nhận rằng nền kinh tế Sri Lanka đang hoàn toàn sụp đổ và nói rằng một gói cứu trợ của IMF là lựa chọn duy nhất để ngăn chặn thảm họa kinh tế.
Người dân Sri Lanka đã trải qua nhiều tháng lạm phát ở mức hai con số, mất điện liên tục và thiếu lương thực và thuốc men trầm trọng. Thủ tướng Ranil Wickremesinghe cho biết một gói cứu trợ của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) là lựa chọn duy nhất để ngăn chặn thảm họa kinh tế đang rình rập.
Ông nói vào ngày 22 tháng 6. “Chúng tôi đang đối mặt với một tình huống nghiêm trọng hơn nhiều, không chỉ thiếu nhiên liệu, khí đốt, điện và lương thực”.
“Nếu chúng tôi đã hành động ngay từ đầu để làm chậm lại sự sụp đổ của nền kinh tế, chúng tôi sẽ không rơi vào tình trạng khó khăn như bây giờ. Nhưng chúng tôi đã đánh mất cơ hội ”, Thủ tướng Ranil Wickremesinghe nói.
Sri Lanka đang ở giữa cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất từ trước đến nay sau khi cạn kiệt dự trữ ngoại hối để tài trợ cho các mặt hàng nhập khẩu thiết yếu. Đây là một tín hiệu cảnh báo về những rắc rối tài chính tiềm ẩn ở các nước đang phát triển trong bối cảnh tăng trưởng chậm lại và lãi suất tăng.
Khi Fed tăng lãi suất, căng thẳng ở nhiều quốc gia thị trường mới nổi nợ nần chồng chất, với lợi suất trái phiếu tăng cao hơn bao giờ hết và một số đồng tiền chạm mức thấp nhất trong nhiều năm. Bất chấp sức ép đó, các nhà kinh tế cho rằng nguy cơ xảy ra khủng hoảng dây chuyền dường như đã được kiểm soát ở thời điểm này.
Sri Lanka vỡ nợ lần đầu tiên trong lịch sử vào tháng trước và một phái đoàn của IMF đã đến nước này để thảo luận về gói cứu trợ vào ngày 20 tháng 6. Trong tuần này, chính quyền Sri Lanka đã áp đặt việc đóng cửa hai tuần đối với các trường học và các trường hợp không thiết yếu. Các dịch vụ của chính phủ để tiết kiệm nhiên liệu.
Sự giận dữ của công chúng tiếp tục leo thang sau khi các cuộc biểu tình trên toàn quốc đã đẩy cựu Thủ tướng Mahinda Rajapaksa từ chức vào ngày 9 tháng 5. Lạm phát lương thực đã tăng lên 57,4% trong tháng 5 và giá nhiên liệu cũng tăng vọt. Trên khắp cả nước, người dân kéo dài hàng km để mua xăng, thậm chí nhiều người phải đợi nhiều ngày.
Sulakshana Chalith (25 tuổi), một nhân viên IT ở thành phố Ambalantota, cho biết anh đã đậu xe máy và xếp hàng chờ 3 ngày trước khi được đổ xăng. Các trang truyền thông trong nước ước tính đã có 11 trường hợp tử vong khi chờ mua nhiên liệu hoặc khí đốt kể từ cuối tháng 4 năm 2022.
“Mọi thứ ngày càng trở nên tồi tệ hơn. Một số người phải ngủ trên đường phố, ”Chalith nói.
Tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa đổ lỗi cho dịch bệnh và cuộc chiến ở Ukraine, cho rằng đây là nhân tố chính khiến tình hình tài chính của đất nước xấu đi. Tuy nhiên, các nhà kinh tế cho rằng những rắc rối tài chính của Sri Lanka có nguồn gốc từ quá khứ, đến từ việc vay nợ để đầu tư cơ sở hạ tầng và giảm thuế.
Để đạt được thỏa thuận với IMF, Sri Lanka cần nhanh chóng cơ cấu lại nợ nước ngoài, với khoảng 35 tỷ USD từ trái phiếu và các chủ nợ song phương như Trung Quốc và Nhật Bản.
Làm tổn thương tầng lớp trung lưu
Cuộc khủng hoảng đã bắt đầu ảnh hưởng đến tầng lớp trung lưu của Sri Lanka, vốn được ước tính chiếm từ 15% đến 20% dân số thành thị của đất nước. Tầng lớp trung lưu của Sri Lanka bắt đầu mở rộng vào những năm 1970 sau khi quốc gia này mở cửa nền kinh tế.
Tầng lớp trung lưu ở Sri Lanka thường là những người không phải suy nghĩ nhiều về giá nhiên liệu hay thực phẩm. Giờ đây, những người dân này đang phải vật lộn với bữa ăn hàng ngày.
Bhavani Fonseka, thành viên cấp cao tại Trung tâm Lựa chọn Chính sách ở Colombo, thủ đô Sri Lanka cho biết: “Họ thực sự đã rơi vào tình trạng hỗn loạn chưa từng thấy trong ba thập kỷ.
“Nếu tầng lớp trung lưu đang gặp khó khăn như thế này, hãy tưởng tượng những người dễ bị tổn thương hơn sẽ bị ảnh hưởng nặng nề như thế nào,” bà Fonseka nói thêm.
Vũ Hảo (Theo WSJ)