Nhằm tránh nguy cơ chính phủ vỡ nợ, Thượng viện Mỹ mới đây đã phê chuẩn dự luật tạm thời nâng mức trần nợ công của chính phủ liên bang thêm 480 tỷ USD.
Lời cảnh báo vỡ nợ của Bộ trưởng Tài chính Mỹ
Tối 7/10 (theo giờ Mỹ), với 50 phiếu thuận và 48 phiếu chống, Thượng viện Mỹ đã phê chuẩn dự luật tạm thời nâng trần nợ công của chính phủ liên bang lên 28.900 tỷ USD, tức tăng 480 tỷ USD so với mức hiện tại.
Dự luật sẽ chỉ có hiệu lực đến thời điểm ngân sách cho hầu hết chương trình liên bang hết hạn theo dự luật ngân sách tạm thời được thông qua hồi đầu tháng này, tức vào ngày 3/12 tới.
Như vậy, Quốc hội Mỹ sẽ phải giải quyết thách thức kép liên quan đến việc thông qua ngân sách chi tiêu công cho đến tháng 9/2022 (bao gồm các chương trình giáo dục và đối ngoại đến quỹ để thực thi các biện pháp nhập cư và an ninh sân bay) và tìm ra biện pháp để tránh nguy cơ vỡ nợ trong 8 tuần tới.
Dự luật sẽ được Hạ viện bỏ phiếu, nơi dự kiến sẽ dễ dàng được phê chuẩn, trước khi được chuyển đến Tổng thống Joe Biden ký ban hành.
Ông Chuck Schumer (Đảng Dân chủ), phát biểu: “Điều cần thiết bây giờ là một giải pháp dài hạn, để chúng ta không phải cứ vài tháng một lần lại trải qua màn kịch rủi ro này. Chúng tôi hy vọng Đảng Cộng hòa sẽ tham gia tìm kiếm một giải pháp dài hạn cho vấn đề mức trần nợ công vào tháng 12. Chúng tôi sẵn sàng làm việc với họ”.
Trong những tuần tới, đảng Dân chủ sẽ tìm cách thông qua 2 dự luật chi tiêu khổng lồ nằm trong chính sách đối nội của Tổng thống Biden. Trong đó có một gói chính sách xã hội nhiều nghìn tỷ USD và dự luật cơ sở hạ tầng 1.000 tỷ USD.
Trước khi dự luật mới được thông qua, mức trần nợ công của Mỹ là 28.400 tỷ USD. Các nhà phân tích dự báo, với tốc độ vay nợ hiện nay, Bộ Tài chính Mỹ sẽ mất quyền phát hành trái phiếu vào trung tuần tháng 10. Điều này kéo theo nguy cơ không thanh toán được các khoản nợ tới hạn. Nếu điều này thực sự xảy ra sẽ tạo nên cú sốc cho thị trường tài chính toàn cầu.
Dự luật được Thượng viện Mỹ thông qua chưa đầy hai tuần trước ngày mà Bộ trưởng Tài chính Mỹ – Janet Yellen cảnh báo nước Mỹ sẽ vỡ nợ. Bà Yellen cho rằng nền kinh tế Mỹ sẽ rơi vào suy thoái nếu Quốc hội Mỹ không nâng trần nợ công trước ngày 18/10.
Theo bà Yellen, tại thời điểm đó, Kho bạc Mỹ sẽ chỉ còn lại nguồn lực rất hạn chế và sẽ nhanh chóng cạn kiệt.
Tăng trần nợ công – vấn đề gây tranh cãi ở Mỹ
Nợ trần là mức giới hạn tổng số tiền mà Chính phủ liên bang Mỹ được phép vay nợ. Vào năm 2019, Quốc hội Mỹ đã bỏ phiếu đình chỉ quy định về trần nợ đến hết ngày 31/7/2021. Kể từ ngày 1/8, trần nợ sẽ được tái áp đặt ở mức 22.000 tỷ USD như cũ, cộng với số nợ tích lũy suốt giai đoạn đình chỉ trần nợ.
Nhiều năm qua, nâng trần nợ công là một vấn đề gây tranh cãi trong Quốc hội Mỹ. Các nghị sĩ đảng Cộng hòa phản đối kế hoạch chi tiêu đầy tham vọng của Tổng thống Mỹ Joe Biden trong bối cảnh đại dịch COVID-19 gây ra cuộc khủng hoảng tài chính, đồng thời kêu gọi phải có nguyên tắc tài chính. Nguy cơ Chính phủ phải ngừng hoạt động đã trở thành nỗi ám ảnh trong các cuộc thương lượng về ngân sách tại Quốc hội Mỹ.
Các nghị sĩ đảng Dân chủ hiện cũng chưa đưa ra đề xuất kế hoạch nhằm giải quyết vấn đề này trong bối cảnh các nhà lập pháp Mỹ chuẩn bị rời Washington cho kỳ nghỉ thường niên, trước khi họp trở lại vào tháng 9 tới.
Thống kê cho thấy nợ công và thâm hụt ngân sách của Mỹ đã tăng vọt trong đại dịch COVID-19 sau khi nước này thông qua 3 dự luật chi tiêu khổng lồ nhằm giảm bớt tác động của dịch bệnh đối với kinh tế. Theo CBO, nợ công của nước này tính đến tháng 6/2020 là 28.500 tỷ USD và thâm hụt trong năm 2021 ước tính sẽ lên tới 3.000 tỷ USD, chỉ thấp hơn mức thâm hụt kỷ lục trong năm 2020.
Theo bà Janet Yellen, hành động nâng trần nợ công không làm gia tăng chi tiêu Chính phủ, mà mở ra cho Bộ Tài chính dư địa tài chính rộng lớn hơn để tài trợ cho các hoạt động đã được Quốc hội phê duyệt.
Cát Anh (t/h)