Bản hard fork Shanghai được mong chờ nhất trong năm 2023 hứa hẹn sẽ là điểm sáng trong không gian crypto.
Ethereum Hard fork Shanghai là gì?
Hard fork sẽ tạo ra 1 phiên bản hoàn toàn mới, 1 đồng coin mới tách biệt khỏi blockchain trước đó. Các nodes chạy trên phiên bản cũ sẽ không còn được chấp nhận trên phiên bản mới. Quá trình Hard fork buộc các người dùng phải cập nhật phiên bản mới nhất mới có thể sử dụng bình thường.
Ở góc độ nào đó, Hard fork là tin vui cho các nhà đầu tư, holder khi quá trình hard fork sẽ tạo ra tài sản mới nhưng không làm mất tài sản cũ trên chuỗi cũ, miễn là không vi phạm vào các quy tắc của giao thức mới. Đồng nghĩa với đó là xuất hiện 2 loại tiền mã hóa khác nhau.
Ethereum Shanghai Hard Fork (hay còn được gọi là Shapella) là một bản cập nhật quan trọng khác sau The Merge với các tính năng như giảm phí gas, tính năng đáng chú ý nhất là cho phép người dùng staking ETH từ năm 2020 trên chuỗi Beacon (đề xuất EIP-4859).
“Shapella” là sự kết hợp của “Shanghai” (phiên bản nâng cấp Execution) và “Capella hard fork” (phiên bản nâng cấp Consensus).
Trước khi tham gia trở thành validator cho PoS, người staking đã đồng ý rằng ETH và phần thưởng xác thực giao dịch của họ sẽ bị lock cho đến khi Shanghai diễn ra.
Thực tế, Ethereum đã mở hợp đồng staking ETH 2.0 từ tận tháng 12/2020. Kể từ đó đến nay, lượng ETH staking tăng đều đặn kể từ tháng 12/2020 khi Ethereum mở hợp đồng staking phục vụ sự kiện The Merge.
Tính đến ngày 2/3/2023, tổng cộng có 16.979.204 ETH được stake trên Beacon Chain tương đương 28 tỷ USD (chiếm 14% lượng ETH lưu hành). Đây là lượng thanh khoản rất lớn, chiếm hơn 50% khối lượng giao dịch của toàn thị trường (24h vol = 45,8 tỷ USD).
Bản cập nhật còn thay đổi trong việc nâng cấp máy ảo Ethereum (EVM) (bộ đề xuất “EVM Object Format (EOF) – gồm 6 đề xuất EIP-3540, EIP-3670, EIP-4200, EIP-4570 và EIP-5450) giúp Ethereum dần hoàn thành việc nâng cấp lên phiên bản 2.0.
Lịch trình nâng cấp Hard fork Shanghai
Sự kiện Hard ford Shanghai có thể sẽ mất khoảng 6 – 12 tháng để mạng lưới có thể ổn định. Ethereum đã thử nghiệm thành công hard fork Shanghai trên testnet Sepolia. Các nhà phát triển Ethereum ước tính, đến cuối tháng 3/2023, blockchain Ethereum có thể chạy bản nâng cấp mới.
Sau Shanghai, đội ngũ phát triển dự tính sẽ có thêm một hard fork nữa để thực hiện đề xuất EIP-4844, kích hoạt cơ chế proto-danksharding, nhằm giảm phí trên layer-2, tích hợp zkEVM để kết nối đến mạng lưới hợp đồng thông minh lớn nhất thế giới. Mục tiêu của nâng cấp là tăng tốc độ xử lý giao dịch lên mức 100.000 TPS/giây.
Ethereum làm cách nào để đi đến phiên bản 2.0?
Sau sự kiện The Merge chuyển đổi cơ chế đồng thuận Proof of Work (PoW) sang Proof of Stake (PoS), nhà sáng lập Ethereum đã cập nhật lộ trình phát triển với 5 giai đoạn. Sự kiện này tác động trực tiếp tới người dùng, developers, các dự án Liquid Staking Derivatives và thị trường.
The Surge
Thực hiện nâng cấp EIP-4844 (Proto-Danksharding) nhằm giảm phí trên layer-2, tích hợp zkEVM (blockchain layer-2 phát triển theo hướng zk-Rollups, sử dụng công nghệ xác minh dữ liệu zero-knowledge proof, tương thích hoàn toàn với EVM) để kết nối đến mạng lưới hợp đồng thông minh lớn nhất thế giới. Mục tiêu của nâng cấp là tăng tốc độ xử lý giao dịch lên mức 100.000 TPS/giây.
The Scourge
Đảm bảo giao dịch tập trung đáng tin cậy, công bằng trong việc lựa chọn giao dịch của validator, hạn chế rủi ro giao thức khác từ MEV (Miner Extractable Value).
MEV là minh chứng về quyền hạn của miners và những tác động xấu của nó đến mạng lưới blockchain nói chung và DeFi users nói riêng. Những giải pháp nâng cấp cho MEV hiện tại bao gồm: Đề xuất EIP 11559, Flash bots và Chainlink FSS.
The Verge
Giai đoạn nâng cấp mở rộng nhằm tối ưu hóa dung lượng lưu trữ trên mạng và giảm kích thước node. Cụ thể The Verge sẽ giới thiệu Verkle Trees – 1 bản nâng cấp mạnh mẽ cho Merkle proofs, giảm thiểu lượng dữ liệu phải lưu trữ để có thể tham gia xác minh giao dịch, xác minh thông qua công nghệ SNARK. Verkle Tree được xem như 1 cải tiến của Merkle Tree nó giúp giảm từ 6-8 lần kích thước Verkle proof so với Merkle proof.
The Purge
Loại bỏ các dữ liệu lịch sử cũ mà không cần thiết qua đề xuất EIP-4444 (thêm bớt lịch sử data khách hàng Ethereum) để tối ưu hóa lưu trữ, giảm nghẽn mạng. Có thể một vài chứng năng như data và tổng hợp hành vi người dùng sẽ không được hiển thị trên lịch sử dữ liệu.
The Splurge
Đây là giai đoạn “chốt” với hàng loạt nâng cấp nhằm đảm bảo vấn đề bảo mật. Ethereum sẽ phát triển công nghệ mật mã ZKP (ZKP (Zero-knowledge proof), cơ chế burn token (đề xuất EIP-1559).
Khả năng ETH bán xả có xảy ra?
Khi Ethereum bị lock gần 3 năm (từ tháng 12/2022), ngay cả khi có sự xuất hiện của The Merge, các nhà phát triển sẽ có khả năng yên tâm về mức độ bảo mật an ninh mạng, sẽ có những thay đổi nhỏ nhưng không làm các hoạt động giao dịch bị ảnh hưởng trên blockchain ETH.
Song, điều đáng nói là thực sự có thể xảy ra áp lực bán tháo đối với Ethereum.
Ngay cả khi các nhà đầu tư tin tưởng vào nền tảng hợp đồng thông minh đang giữ ETH của họ, nhưng các trader không nghĩ như vậy.
Về tâm lý, các nhà đầu tư có thể hoảng sợ, tin rằng việc unlock Ethereum khỏi hợp đồng staking sẽ là chất xúc tác để bán ETH. Khi Beacon Chain ra mắt vào đầu tháng 12/2020, ETH đã được giao dịch ở mức 610 USD. Tại thời điểm viết bài, ETH đang giao dịch ở mức 1.644 USD. Mặc dù nhìn tổng thể là mức tăng 94%, nhưng nhiều người staking ETH trên Beacon Chain đã hưởng lợi từ đồng Altcoin này với mức giá trung bình khi nhận về sau 3 năm là 4.891 USD.
Với các nguyên tắc rằng tiền điện tử đang hồi phục và sự xuất hiện của Ethereum 2.0 khả quan, khả năng ETH quay trở lại mức giá ATH là rất cao. Do đó, các nhà đầu tư dài hạn không nên bán ồ ạt.
Cập nhật các giải pháp mở rộng layer-2 cho vấn đề “nghẽn” của Ethereum
Ethereum là blockchain được sử dụng phổ biến nhất với hơn 35.000 giao dịch mỗi ngày, số dApp được phát triển trên nền tảng này lên đến 3.000 ứng dụng. Điều khiến Ethereum “mất điểm” chính là tốc độ giao dịch quá chậm (30 TPS/giây), phí gas cao ảnh hưởng tới khả năng mở rộng (Scalability) của blockchain này.
Để đáp ứng điều đó, các giải pháp mở rộng layer-2 được ra đời với sứ mệnh giúp giảm bớt gánh nặng cho Ethereum, nổi bật là Optimistic Rollups và ZK-Rollups.
Thư viện crypto: Arbitrum là gì?
Rollups là gì? ZK Rollup và Optimistic Rollup, giải pháp nào tốt hơn?
Optimism hiểu nhanh gọn là một giải pháp khả năng mở rộng nhưng vẫn đảm bảo được tính bảo mật cho Ethereum. Optimistic Rollups không thực hiện xác minh giao dịch, vì vậy cần có một cơ chế để đảm bảo tính hợp pháp của các giao dịch đó, và fraud proof (bằng chứng gian lận) là bộ phận quản lý sự xác minh này. Ngoài ra, giao thức này sẽ giúp giảm phí giao dịch và đồng thời có khả năng tương thích mượt mà với Máy ảo Ethereum (EVM).
Bedrock ban đầu dự kiến diễn ra vào ngày 15/03/2023, tuy nhiên sau đó các nhà phát triển đã thông báo trì hoãn đến 05/04/2023 do phát hiện một số lỗi trong hệ thống.
zk-Rollups hay còn được biết đến với thuật ngữ Zero-Knowledge Rollups hỗ trợ nhiều nhất cho tính riêng tư của một giao dịch, cho phép giao dịch ẩn danh ở một cấp độ nào đó. Nó còn có khả năng “Rollups” hàng trăm giao dịch ra off-chain và tạo ra các bằng chứng mật mã SNARK. Đây được coi là bằng chứng hợp lệ và được lưu trên Ethereum layer-1.
Cha đẻ Ethereum là Vitalik Buterin từng nhận định zk-Rollups sẽ là “kẻ thay đổi cuộc chơi”, đồng thời nhấn mạnh đây sẽ là giải pháp tiềm năng dài hạn cho các blockchain.
Polygon đã áp dụng công nghệ zk-Rollups, công bố ra mắt phiên bản beta Polygon zkEVMvào ngày 27/03/2023. Matter Labs cũng thông báo đổi thương hiệu mã nguồn mở zk-Rollups của họ là zkSync 2.0 thành zkSync Era, song không cho biết khi nào toàn bộ mạng sẽ đi vào hoạt động.
Các đơn vị khác đang phát triển giải pháp mở rộng layer-2 zkEVM gồm có ConsenSy và StarkNetnhưng chưa ấn định thời điểm triển khai lên mainnet.
Trader_Z
Các quan điểm và ý kiến được thể hiện bởi tác giả, hoặc bất kỳ người nào được đề cập trong bài viết này, chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và chúng không cấu thành lời khuyên về tài chính, đầu tư hoặc các lời khuyên khác