Chiếm chưa đến 20% dân số thế giới, Trung Quốc tích trữ hơn một nửa lượng ngô và các loại ngũ cốc khác trên toàn cầu. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Mỹ, Trung Quốc dự kiến sẽ chiếm 69% dự trữ ngô toàn cầu trong nửa đầu 2022, 60% gạo và 51% lúa mì. Tình trạng này khiến giá lương thực toàn cầu luôn leo thang, gây ra tình trạng khan hiếm và phân phối rối loạn. Nhiều nước nghèo vì thế có nguy cơ thiếu lương thực và đói kém.
Lượng nhập khẩu tăng gấp 12 lần
 Trung Quốc duy trì dự trữ lương thực ở mức cao trong lịch sử, với nhập khẩu tăng 2-12 lần trong vòng 5 năm qua. Đồ họa: Nikkei Asia |
Tập đoàn COFCO, nhà chế biến thực phẩm thuộc sở hữu nhà nước lớn của Trung Quốc, điều hành một trong những kho dự trữ lương thực lớn nhất của đại lục ở cảng Đại Liên, đông bắc Trung Quốc. Nhà kho này lưu trữ các loại đậu và ngũ cốc từ trong và ngoài nước trong 310 silo khổng lồ. Từ đó, lượng lương thực dự trữ được vận chuyển khắp Trung Quốc thông qua mạng lưới đường sắt và đường biển.
Qin Yuyun, người đứng đầu dự trữ ngũ cốc tại Cục Dự trữ Chiến lược và Lương thực Quốc gia, nói với các phóng viên vào tháng 11: “Trung Quốc đang duy trì dự trữ lương thực ở mức cao trong lịch sử. Dự trữ lúa mì của chúng tôi có thể đáp ứng nhu cầu trong một năm rưỡi. Không có vấn đề gì với nguồn cung cấp thực phẩm ”.
Các dự báo cho thấy sự gia tăng các kho dự trữ ở Trung Quốc khoảng 20 điểm phần trăm trong 10 năm qua. Các phân tích cho thấy quốc gia này sẽ tiếp tục giữ đà tích trữ trong thời gian tới.
Theo Tổng cục Hải quan Trung Quốc, nước này đã chi 98,1 tỷ USD cho nhập khẩu thực phẩm (không bao gồm đồ uống) vào năm 2020, tăng 4,6 lần so với một thập kỷ trước đó. Trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2021, Trung Quốc nhập khẩu nhiều lương thực hơn cả năm.
Trong 5 năm qua, nhập khẩu đậu tương, ngô và lúa mì của Trung Quốc đã tăng gấp 2-12 lần do nhập khẩu từ Mỹ, Brazil và các nước xuất khẩu khác tăng vọt. Nhập khẩu thịt bò, thịt lợn, sữa và hoa quả tăng gấp 2-5 lần.
Một số mặt hàng nhập khẩu của nước này đang gia tăng do nỗ lực mua lại các công ty nước ngoài của các công ty Trung Quốc. Nhà chế biến thịt hàng đầu WH đã mua lại một công ty cùng chí hướng ở châu Âu vào tháng 6, trong khi Tập đoàn công nghiệp Yili Nội Mông mua một công ty sữa hàng đầu của New Zealand vào năm 2019.
Trách nhiệm thuộc về Trung Quốc?
 Trung Quốc duy trì dự trữ lương thực ở mức cao trong lịch sử, với nhập khẩu tăng 2-12 lần trong vòng 5 năm qua. Đồ họa: Nikkei Asia |
Giá lương thực đang tăng trên khắp thế giới. Chỉ số giá lương thực của Tổ chức Nông lương Thế giới (FAO) trong tháng 11 cao hơn khoảng 30% so với một năm trước đó. Akio Shibata, chủ tịch Viện nghiên cứu tài nguyên thiên nhiên ở tỉnh Tochigi, phía bắc Tokyo, cho biết: “Sự tích trữ của Trung Quốc là một trong những lý do chính khiến giá cả ở mức cao như vậy.
Trung Quốc đang nhập khẩu nhiều ngũ cốc và các loại thực phẩm khác do sản xuất trong nước không đáp ứng được nhu cầu. Nhu cầu thức ăn cho gia súc, gia cầm ngày càng mở rộng nhờ nền kinh tế ngày càng phát triển. Bên cạnh đó, số lượng người tiêu dùng tìm kiếm các sản phẩm chất lượng cao ở nước ngoài cũng ngày càng tăng.
Sản lượng lúa mì và các nguồn cung cấp khác củaTrung Quốc cũng như việc sử dụng đất cho nông nghiệp ở mức thấp trong năm 2015. “Năng suất nông nghiệp ở Trung Quốc thấp do đất canh tác manh mún và ô nhiễm đất. Giáo sư danh dự Goro Takahashi, chuyên gia về nông nghiệp Trung Quốc, tại Đại học Aichi, nhận định: Sản lượng nông nghiệp sẽ tiếp tục đình trệ khi nông dân di cư đến các khu vực thành thị.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc tiếp tục nhấn mạnh tầm quan trọng của an ninh lương thực. Hội đồng Nhà nước Trung Quốc hồi tháng 4 đã thông qua luật cấm lãng phí thực phẩm. Vào cuối tháng 10, các nhân vật cấp cao của Đảng Cộng sản Trung Quốc và Quốc vụ viện đã đưa ra chỉ thị cho các quan chức địa phương về cách giảm lãng phí thực phẩm. Tuy nhiên, luật pháp và các quy định về an toàn thực phẩm vẫn chưa hoàn thiện.
Nhiều người Trung Quốc từ 50 tuổi trở lên đã trải qua tình trạng thiếu lương thực trong cuộc Cách mạng Văn hóa 1966-1976. Chủ tịch Tập Cận Bình từng nói: “Những người thuộc thế hệ chúng tôi nhớ về nạn đói hơn hầu hết mọi người.”
Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới hiện phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực do các yếu tố như mối quan hệ xấu đi với Mỹ và Australia, có thể làm thay đổi đáng kể lượng lương thực và thực phẩm nhập khẩu. Đây là lý do chính khiến Trung Quốc tăng tỷ trọng lương thực dự trữ.
Theo Liên hợp quốc, số người sống ở các khu vực bị đói kém sẽ lên tới 700 triệu người vào năm 2020, tăng hơn 100 triệu người so với 5 năm trước đó. “Mặc dù tất cả các nước phát triển đều phải chịu trách nhiệm về nạn đói. Nhưng trách nhiệm của Trung Quốc có phần lớn hơn. Trung Quốc cần phải chịu trách nhiệm về tình trạng phân phối lương thực trên thế giới ”, Giáo sư Takahashi nhấn mạnh.