Thuật ngữ de-peg được dùng để chỉ giá của stablecoin tăng hoặc giảm quá mức so với đồng tiền pháp định nó gắn liền. UST de-peg liên tục trong những ngày qua, giữa giai đoạn biến động mạnh từ thị trường. Vì sao lại có hiện tượng này trong khi UST là một stablecoin?
Stablecoin UST là gì?
Đồng stablecoin thuật toán lớn nhất thế giới đang chiếm spotlight nhiều nhất trong thế giới tiền điện tử. Với TerraUSD, Terra hy vọng tạo ra giá trị cho cộng đồng Terra và cung cấp lựa chọn thay thế mở rộng đến các vấn đề mở rộng mà nhiều stablecoin khác như DAI phải đối mặt. Bên cạnh việc hứa hẹn tính mở rộng cao, TerraUSD còn hứa hẹn tính chính xác cao trong lãi suất và sử dụng xuyên chuỗi (cross-chain).
UST là đồng stablecoin trên blockchain Terra. Mục đích của UST nhằm giữ giá trị của nó neo đậu với đồng đô la thông qua quá trình là kinh doanh chênh lệch giá (Arbitrage). Token UST không có hỗ trợ kỹ thuật. Thay vào đó, UST sẽ tạo điều kiện thuận lợi để đốt các token LUNA.
Mối quan hệ giữa LUNA và UST
Giữa LUNA và UST có một “mối quan hệ đặc biệt” để giữ giá cho cả hai đồng coin. Về nguyên tắc hoạt động, TerraUSD là nguyên liệu để tạo ra LUNA, token quản trị dự án. Ngược lại, LUNA cũng cần thiết để đúc UST. Tương quan giữa nguồn cung LUNA/UST sẽ duy trì tỉ giá UST sát với USD, duy trì quanh mức 1 USD, song bị điều chỉnh nhờ vào việc tạo/đốt LUNA.
Do nguồn cung biến động, nhà đầu tư có thể thu lời từ chênh lệch giá. Khi UST giảm, người dùng mua chúng ở giá thấp hơn 1 USD và đổi ra LUNA để kiếm lời. Điều này là giảm cung stablecoin, tăng độ khan hiếm, đưa giá của nó về mức 1 USD. Ngược lại, khi giá UST cao, nhà đầu tư đổi 1 USD LUNA thành 1 UST , hưởng khoảng chênh lệch.
UST mất peg như thế nào?
Ngày 8/5, BTC “bốc hơi” 2,000 USD, dẫn đến giá về đến khoảng 33,700 USD. Giá LUNA cũng chịu ảnh hưởng khi mất đi khoảng 17% giá trị. Nhưng điều quan trọng không nằm ở đó. Rạng sáng cùng ngày, UST đột nhiên mất peg, chỉ còn 0.98 USD/UST.
Trong công bố mới nhất trên Twitter, Do Kwon, đồng sáng lập TerraForm Labs thừa nhận đã thất bại trong việc giữ giá UST ở mức 1 USD. Đồng thời, quỹ cứu trợ bằng Bitcoin cũng không đủ để cứu vớt giá đồng stablecoin của hệ sinh thái. Trong những ngày qua, có 8 tỷ UST bị bán tháo, nhưng TerraForm Labs chỉ đốt được 1 tỷ UST. Hệ lụy của việc tăng tốc độ đốt UST là sẽ tạo ra rất nhiều LUNA.
Nếu việc tăng tốc độ đốt xảy ra, lượng LUNA bơm ra thị trường càng nhiều, dẫn đến pha loãng và kéo giá đồng tiền số này xuống sâu hơn nữa. Động thái này của Terra ngầm xác nhận việc “hy sinh” LUNA để cứu mốc 1 USD cho UST.
UST de-peg là gì?
Trong ngành tiền số, thuật ngữ de-peg được dùng để chỉ giá của stablecoin tăng hoặc giảm quá mức so với đồng tiền pháp định nó gắn liền. UST của Terra phải liên tục rơi khỏi mức neo 1 đô la trong những ngày qua, giữa giai đoạn biến động mạnh từ thị trường. Vì sao lại có hiện tượng này trong khi UST là một stablecoin?
Việc giữ peg luôn ổn định là nhờ vào các hoạt động sau:
Bỏ phiếu dịch vụ Oracle phi tập trung
Mục tiêu chính của Terra Protocol là giữ giá trị UST ở mức 1 USD. Do nhiều vấn đề nguy hiểm, Terra Protocol dựa trên cơ chế bỏ phiếu oracle phi tập trung, theo đó một nhóm người tham gia không đáng tin cậy bỏ phiếu về dữ liệu giá Terra.
Tương tự như quy trình cơ chế PoS, người tham gia khóa một lượng tài sản đáng kể để tham gia bỏ phiếu và nhận phần thưởng cho việc bỏ phiếu chính xác.
Sự chênh lệch giá trên thị trường giao dịch
Khi hệ thống xác định vùng giá “mục tiêu”, thuật toán so sánh giá UST trong hệ thống với giá mục tiêu này và điều chỉnh chính sách tiền tệ của nó cho phù hợp.
Những điều cơ bản về cung và cầu cũng áp dụng cho stablecoin UST. Khi có nhiều nhu cầu mua nhưng nguồn cung hạn chế của UST (nhu cầu > cung), UST trở nên có giá trị hơn 1 đô la.
Để giữ peg, giao thức tạo ra nhiều UST hơn và bất kỳ người dùng nào gửi 1 đô la LUNA sẽ nhận được 1 UST (trị giá 1,05 đô la vào thời điểm đó).
Người dùng có thể kiếm được 0,05 đô la bằng cách bán 1 UST với giá 1,05 đô la trên thị trường trao đổi (USDT, BUSD, v.v.)
Mặt khác, nếu nhu cầu mua cho UST quá thấp so với nguồn cung của nó (nhu cầu < cung), UST sẽ có giá trị dưới 1 đô la.
Để giữ peg, giao thức tạo ra nhiều LUNA hơn và 1 đô la giá trị của đồng tiền LUNA sẽ được chuyển đổi thành 1 UST có nghĩa là người dùng có thể làm điều này và kiếm thêm 0,05 đô la bằng cách bán LUNA trị giá 1 đô la trên thị trường.
Do đó, bất kể giá của UST và LUNA trong thị trường “thứ cấp”, nếu người dùng gửi 1 UST vào giao thức, họ sẽ luôn nhận được LUNA trị giá 1 đô la và ngược lại.
Phần thường Staking
Bằng cách tham gia vào cơ chế PoS, người xác nhận và người ủy thác đều phải chịu các chi phí như số lượng và cả chi phí liên quan đến thời gian.
Ngoài ra, người xác nhận và ủy thác đang phải trả giá bằng nền kinh tế Terra đang thu hẹp bởi vì, khi nhu cầu về UST giảm, giao thức tạo ra nhiều LUNAs hơn để hấp thụ biến động UST (giá LUNA sẽ đi xuống).
Hoạt động đốt token Luna
Khi nền kinh tế của Terra đang thu hẹp, giao thức tạo ra LUNA để mua vào UST từ thị trường (cầu < cung của UST), làm tăng nguồn cung của LUNA.
Trong ngắn hạn, điều này có thể sẽ có tác động tiêu cực đến một số chủ sở hữu LUNA, vì nó có khả năng làm giảm giá LUNA và ăn vào tài sản của họ.
Để bù đắp tác động của việc tạo ra LUNA đối với sự thu hẹp của nền kinh tế Terra trong giai đoạn mở rộng, Terra Protocol sẽ mua lại và đốt luna, giảm nguồn cung của LUNA và tăng giá của nó.
Luna Foundation Guard (LFG)
Terra từ lâu đã thấy được rủi ro de-peg của UST và đã đi đến quyết định lập một quỹ dự trữ dưới dạng các đồng tiền mã hóa khác, mang tên Luna Foundation Guard (LFG), một quỹ do nhà sáng lập Terra Do Kwon lập nên. Quỹ này đã gom được một lượng Bitcoin trị giá hàng tỷ USD để giúp hỗ trợ UST trong thời kỳ khủng hoảng. Điều đáng sợ là Luna Foundation Guard đã bán ra một lượng lớn Bitcoin để củng cố đồng Stablecoin ốm yếu của mình. Tuy nhiên, trong thị trường downtrend, đồng tiền nào cũng sẽ giảm, bao gồm cả Bitcoin.
Vì sao UST de-peg lại xảy ra?
Nhiều người cho rằng mô hình của UST là ponzi, nên sớm muộn cũng sẽ đến trường hợp mọi người bán tháo. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia phân tích thị trường, sụ sụp đổ của Terra do 2 nguyên nhân”
- Nguyên tắc của Terra có lỗ hổng
- Do Kwon quá kêu ngạo.
Theo nguyên tắc, nhà đầu tư có thể thu lời từ chênh lệch giá. Tuy nhiên, nguyên tắc của Terra đưa ra có thể bị phá hỏng khi thị trường sụt giảm. Theo Curve Finance, một lượng lớn UST đã bị bán tháo trên nền tảng vào ngày 7/5. Điều này gây dư nguồn cung UST. Theo đúng nguyên tắc của giao thức, giá UST sẽ giảm, nhà đầu tư có thể đổi stablecoin này sang LUNA để kiếm lời.
Tuy nhiên, vì thị trường tiền điện tử vẫn trong đà giảm, LUNA mất hơn 50% giá trị so với đỉnh lập được cách đây một tháng. Do đó, việc đổi UST sang LUNA không còn đảm bảo được khả năng thu lợi.
Sau đó, “chuỗi domino” tiếp tục đổ sập khi một lượng lớn UST, trị giá khoảng 2 tỷ USD được gửi trên Anchor nhằm thu lãi gần 20% bị rút khỏi nền tảng. Lượng tiền này được đưa ra lưu hành khiến nguồn cung UST càng dồi dào, tạo ra sự chênh lệch. Do đó, giá của stablecoin này tiếp tục giảm mạnh, rơi xuống mốc 0,985 USD và nằm dưới 1 USD trong thời gian dài.
Bên cạnh đó, nhà sáng lập Terra Do Kwon quá tự tin vào bản thân. Trước đây không lâu, Do Kwon có một vụ cá cược với Algod về giá LUNA sau một năm lớn hay nhỏ hơn $88, chỉ vì đơn giản Algod nói không tốt về LUNA. Ngoài ra, Do Kwon luôn thể hiện bảo vệ sản phẩm của mình một cách thái quá. Bất cứ ai tweet cái gì không tốt về Terra, Do Kwon đều phản biện lại.
Nour – Founder của Inverse Finance cho rằng vụ việc UST mất peg một phần là do Do Kwon chê những ai không tôn trọng Terra, thậm chí cho rằng DAI sẽ chết, hay tự cho mình là “master of stablecoins”.