Gần đây, cụm từ vỡ nợ được nhắc đến rất nhiều trong cuộc chiến trừng phạt kinh tế -tài chính Nga từ phương Tây và Mỹ. Vậy vợ nỡ là gì? Hậu quả của vỡ nợ là gì?
Vỡ nợ là gì?
Vỡ nợ (Default) là việc cá nhân, doanh nghiệp hay quốc gia không trả được nợ bao gồm cả lãi hoặc gốc của một khoản vay hay chứng khoán.
Vỡ nợ có thể xảy ra khi người vay không thể thực hiện thanh toán kịp thời, bỏ lỡ thời gian thanh toán hoặc tránh hoặc ngừng thanh toán.
Vỡ nợ có thể xảy ra đối với các khoản nợ có bảo đảm, chẳng hạn như khoản vay thế chấp được bảo đảm bằng nhà hoặc khoản vay kinh doanh được bảo đảm bằng tài sản của công ty.
Nếu người vay không thanh toán thế chấp kịp thời, khoản vay có thể bị vỡ nợ. Tương tự, nếu một công ty phát hành trái phiếu, vay mượn từ các nhà đầu tư nhưng không thể thực hiện thanh toán trả nợ cho các trái chủ thì công ty sẽ rơi vào cảnh vỡ nợ.
Vỡ nợ cũng có thể xảy ra với các khoản vay không có đảm bảo chẳng hạn như nợ thẻ tín dụng. Vỡ nợ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tín dụng và khả năng vay mượn trong tương lai.
Các trường hợp vỡ nợ
Vỡ nợ trên khoản nợ có bảo đảm
Đối với công cụ nợ có bảo đảm, trong trường hợp vỡ nợ, tài sản của các chủ thể là những người đi vay được sử dụng nhằm mục đích chính đó là để hoàn trả nghĩa vụ nợ.
Các khoản nợ có bảo đảm thông thường là các khoản vay thế chấp và vay mua xe. Khi một cá nhân hoặc một doanh nghiệp nhận được khoản vay thế chấp, tài sản được đề cập sẽ được sử dụng làm tài sản bảo đảm. Nếu cá nhân hoặc doanh nghiệp không thể hoàn trả khoản thế chấp theo thoả thuận, ngân hàng có quyền tịch thu tài sản.
Vỡ nợ trên khoản nợ không có bảo đảm
Vỡ nợ cũng có thể xảy ra đối với khoản nợ không có bảo đảm, chẳng hạn như hóa đơn y tế và các khoản nợ thẻ tín dụng. Với khoản nợ không có bảo đảm, không có tài sản đảm bảo cho khoản nợ, nhưng người cho vay vẫn có quyền truy đòi hợp pháp trong trường hợp vỡ nợ.
Vỡ nợ trên khoản vay sinh viên
Vỡ nợ trên khoản vay sinh viên cũng là một khoản vay không đảm bảo. Vỡ nợ cho một khoản vay sinh viên có hậu quả tương tự như việc không trả hết thẻ tín dụng. Tuy nhiên, vụ vỡ nợ này có thể tồi tệ hơn nhiều. Vỡ nợ trên khoản vay cho sinh viên sẽ mang lại hậu quả tương tự như khi bạn vay tín chấp mà bị vỡ nợ, mất khả năng thanh toán.
Vỡ nợ quốc gia
Trường hợp này xảy ra khi một quốc gia không có khả năng trả nợ. Trái phiếu chính phủ được phát hành thông qua chính phủ để huy động tiền cho các dự án hoặc phí duy trì hoạt động thường ngày. Trái phiếu chính phủ thường uy tín hơn trái phiếu khác do có sự đảm bảo của chính phủ. Tuy nhiên, khoản nợ do chính phủ phát hành chỉ an toàn khi chính phủ có tiềm lực tài chính và đủ khả năng hoàn trả.
Nếu một quốc gia bị vỡ nợ trái phiếu hoặc vỡ nợ nợ gia, thị trường tài chính của quốc gia đó sẽ bị phân nhánh nghiêm trọng và có nguy cơ sụp đổ, nền kinh tế suy thoái và đồng tiền nội tệ mất giá.
Năm 2015, Hy Lạp vỡ nợ quy mô 1,73 tỷ USD cho Quỹ Tiền tệ Quốc Tế IMF do bội chi chính phủ và tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại, gây ra làn sóng chấn động cho Liên minh châu Âu.
Gần đây, khả năng Nga vỡ nợ lại một lần nữa xuất hiện và gây lo lắng cho giới đầu tư toàn cầu, trong bối cảnh các biện pháp trừng phạt của Mỹ chặn việc Nga thanh toán các khoản nợ trái phiếu bằng đồng USD thông qua các ngân hàng Mỹ. Sự trừng phạt mà phương Tây đưa ra đối với Nga liên quan tới xung đột vũ trang Nga-Ukraine đã đóng băng toàn bộ dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Trung ương Nga (CBR) cất tại các ngân hàng Mỹ.
Vỡ nợ trên hợp đồng tương lai
Vỡ nợ trên hợp đồng tương lai xảy ra khi một bên không thực hiện nghĩa vụ quy định trong hợp đồng theo thỏa thuận. Vụ vỡ nợ này liên quan đến việc không thể giải quyết vấn đề trước ngày yêu cầu trong hợp đồng.
Hậu quả của vỡ nợ
- Vết nhơ về khả năng tín dụng của người đi vay và bị hạ thấp điểm tín dụng – thước đo mức độ tín nhiệm của người đi vay.
- Giảm cơ hội nhận được tín dụng trong tương lai
- Lãi suất cao hơn đối với khoản nợ hiện có cũng như bất kỳ khoản nợ mới nào
- Khấu trừ lương và các hình phạt khác.
Nếu một đơn vị phát hành trái phiếu vỡ nợ hoặc phát tín hiệu quản lý tín dụng yếu kém, cơ quan xếp hạng tín dụng sẽ hạ điểm xếp hạng tín dụng của đơn vị này. Các cơ quan xếp hạng tín dụng đo lường mức độ tín nhiệm của trái phiếu doanh nghiệp và trái phiếu chính phủ để cung cấp cho các nhà đầu tư cái nhìn tổng thể về những rủi ro liên quan đến việc đầu tư vào trái phiếu.
Xếp hạng tín dụng của một công ty và xếp hạng tín dụng của trái phiếu ảnh hưởng đến lãi suất mà các nhà đầu tư sẽ nhận được. Xếp hạng thấp gây khó khăn cho một công ty phát hành trái phiếu mới và huy động vốn cho hoạt động kinh doanh.