Do những lo ngại tiếp tục về lạm phát tăng vọt và chính sách tiền tệ “không chính thống” của Thổ Nhĩ Kỳ, mức giảm của đồng lira trong tuần này đã tăng lên 15%.
Trong phiên giao dịch ngày 29/12, đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm 5,6% so với đô la Mỹ, giảm trong ba ngày liên tiếp, xóa bỏ nỗ lực giải cứu của chính phủ vào tuần trước.
Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ (CBRT) đã công bố trong báo cáo khung chính sách năm 2022 rằng họ sẽ theo dõi những rủi ro liên quan đến thị trường ngoại hối và thực hiện các biện pháp cần thiết để đảm bảo sự vận hành trơn tru của tỷ giá hối đoái, làm cho đồng lira trở nên hấp dẫn hơn so với ngoại tệ. Đồng thời, tài liệu từ CBRT cũng đề cập rằng các nhà hoạch định chính sách cũng sẽ tuân thủ mục tiêu lạm phát trung hạn là 5%.
Tuy nhiên, dưới góc độ xu hướng tỷ giá chung, thị trường không mấy hào hứng với khung báo cáo chính sách của Ngân hàng Trung ương. Ngược lại, những lo ngại về lạm phát tăng vọt và chính sách tiền tệ không chính thống của Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tiếp diễn. Tính đến thời điểm báo chí, đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm hơn nữa so với đô la Mỹ, ở mức 12,67 và mức giảm của tuần này đã mở rộng lên 15%.
Một số nhà phân tích đã chỉ ra rằng đồng lira đã tăng 50% trong tuần trước, mức hiệu suất hàng tuần tốt nhất trong lịch sử, có thể liên quan đến việc các nhà đầu cơ đóng các vị thế bán trước kỳ nghỉ lễ dài cuối năm. Tuy nhiên, những con gấu đã tập hợp lại để đàn áp đồng lira.
Chính sách táo bạo để giải cứu thị trường
Để ổn định tỷ giá hối đoái, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã áp dụng chính sách chưa từng có để hỗ trợ đồng lira. Cụ thể, chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ phải bồi thường cho tất cả những người gửi tiền ngân hàng bằng đồng nội tệ trong trường hợp đồng Lira tiếp tục mất giá. Đồng thời, ông cũng tăng mức lương tối thiểu hàng tháng lên khoảng 50%; chính phủ cung cấp các công cụ phái sinh ngoại hối kỳ hạn không thể chuyển nhượng (NDF); chính phủ cung cấp lương hưu tùy chọn từ 25% đến 30%.
Chính sách này đã mang đến kết quả thần kỳ trong thời gian ngắn, đồng lira đã tăng 50% vào tuần trước, thiết lập thành tích tuần tốt nhất trong lịch sử và nhanh chóng lấy lại vị thế đã mất trong những tháng trước.
Tuy nhiên, động thái này cũng khiến nguồn dự trữ ngoại hối của Thổ Nhĩ Kỳ cạn kiệt đáng kể. Dữ liệu chính thức cho thấy sau khi chương trình trợ cấp tiền gửi được công bố, ngân hàng trung ương mất ít nhất 5,5 tỷ USD dự trữ ngoại hối. Một phân tích thị trường khác tin rằng sau sự can thiệp liên tục trong năm nay, dự trữ ngoại hối của Ngân hàng Trung ương Thổ Nhĩ Kỳ đã giảm 100 tỷ USD.
Trong bối cảnh đó, Erik Meyersson, nhà kinh tế học cấp cao tại Thụy Điển Handelsbanken, tin rằng động lực thúc đẩy đồng lira tăng vọt vào tuần trước là sự can thiệp trực tiếp của chính phủ vào thị trường ngoại hối, chứ không phải sự gia tăng tiền gửi bằng đồng lira. Trong khi đó, Ugras Ulku, Giám đốc Nghiên cứu Thị trường Mới nổi Châu Âu của IIF, tin rằng sự tăng giá của đồng lira là không bền vững. Về lâu dài, những nỗ lực của ông Erdogan có thể vô ích.
Áp lực lạm phát cao
Tổng thống Erdogan là một người không ưa gì lãi suất cao.
Theo quan điểm của ông, không có lợi gì khi tăng lãi suất. Trong một thời gian dài, ông tin rằng việc tăng lãi suất đã dẫn đến chi phí đi vay cao hơn, điều này sẽ buộc các nhà sản xuất phải chuyển chi phí sang cho người tiêu dùng, do đó sẽ đẩy lạm phát lên cao hơn; chỉ bằng cách cắt giảm lãi suất thì nền kinh tế mới có thể trở lại bình thường. Do đó, Erdogan đã chế giễu lý thuyết truyền thống “tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát”.
Ngày 24/12, trước khi tham dự cuộc họp kín của các nhà kinh tế ở Istanbul, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan tuyên bố rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã từ bỏ việc tăng lãi suất như một công cụ để kiểm soát lạm phát. “Chúng tôi đã gác lại lý thuyết kinh tế cổ điển về việc kiểm soát lạm phát với lãi suất cao.”
Trong bối cảnh đó, niềm tin của thị trường vào đồng tiền Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục suy yếu và người ta lo ngại rằng việc tiếp tục cắt giảm lãi suất sẽ khiến lạm phát trong nước của Thổ Nhĩ Kỳ tăng theo chiều xoáy ốc. Kể từ tháng 10, Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tục trải qua một môi trường kinh tế đặc trưng bởi lạm phát quá mức và tỷ giá hối đoái mất giá. Theo Bloomberg, trước khi công bố dữ liệu lạm phát của Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 3/1, thị trường dự đoán tỷ lệ lạm phát sẽ tăng tốc lên khoảng 27%.
