Phi tập trung là một trong những lợi thế của tiền điện tử và blockchain. Không có cơ quan trung ương nào sẽ giám sát hoặc kiểm soát bất kỳ giao dịch nào mà người dùng thực hiện với Bitcoin và các altcoin khác. Đó là nơi các hợp đồng thông minh Bitcoin (Bitcoin Smart Contract) phát huy tác dụng. Vậy Bitcoin Smart Contract là gì?
Bitcoin Smart Contract là gì?
Hợp đồng thông minh là nền tảng của thế giới phi tập trung. Không gian tiền điện tử xử lý hàng triệu giao dịch mà không có bất kỳ đối tượng trung gian nào, vậy làm thế nào để các công ty tiền điện tử quản lý giải quyết vấn đề này? Câu trả lời chính là hợp đồng thông minh.
Hợp đồng thông minh Bitcoin (Bitcoin Smart Contract) là một loạt các mã code dựa trên ngôn ngữ kịch bản hay Script, thiết lập các tiêu chí để giao dịch Bitcoin, chuyển nhượng hoặc sử dụng dưới mọi hình thức. Như vậy, hợp đồng thông minh Bitcoin chỉ có thể được thực hiện thành công như được xác định trước trong mã Script. Do đó, các hợp đồng thông minh Bitcoin sẽ tự động được thực thi khi các điều khoản và điều kiện được xác định trước khóa trong Script được đáp ứng.
Smart Contract nói ngắn gọn là các chương trình chạy trên blockchain. Hợp đồng thông minh cũng giống như một hợp đồng kỹ thuật số bị bắt buộc thực hiện bởi một bộ quy tắc cụ thể. Các quy tắc này do bộ mã máy tính xác định trước mà tất cả các nút (node) trong mạng đều phải sao chép và thực thi các quy tắc đó.
Giống như mọi hợp đồng thông minh khác, hợp đồng thông minh Bitcoin phân tích các quy tắc mà hai bên tham gia giao dịch sẽ đồng ý và là một thỏa thuận kỹ thuật số bao trùm tất cả các blockchain node và loại bỏ trung gian.
Vì Bitcoin sử dụng blockchain làm sổ cái để ghi lại tất cả các giao dịch, nên một khi nó sao chép hợp đồng thông minh Bitcoin thì dữ liệu không thể thay đổi được. Điều này là do các mã code chạy trên blockchain không thể bị thay đổi hoặc giả mạo. Giống như các hợp đồng thông minh khác, hợp đồng thông minh blockchain đưa ra các quy tắc và điều kiện để thực hiện mà không cần sự can thiệp nhất của con người.
Các loại hợp đồng thông minh Bitcoin
Các hợp đồng thông minh khác nhau xử lý các nhiệm vụ và nhu cầu kinh doanh đa dạng trong không gian tiền điện tử. Do đó, có nhiều loại hợp đồng thông minh Bitcoin khác nhau.
1. Pay-to-Public-Key-Hash (P2PKH)
Hợp đồng thông minh script P2PKH đảm bảo rằng chỉ người có khóa riêng tư tương ứng mới chi tiêu một lượng Bitcoin cụ thể được chỉ định cho địa chỉ đó. Về mặt tích cực, để chi tiêu Bitcoin, script P2PKH yêu cầu bạn cung cấp chữ ký ECDSA cụ thể giống với khóa công khai có hàm băm do script cung cấp.
Không ai khác có thể tạo ra một chữ ký hợp lệ có hàm băm khớp với hàm băm của khóa chung, nên người nắm giữ khóa riêng tư là người có quyền hợp pháp đối với bitcoin. Đây là hợp đồng nổi tiếng nhất nhờ tính tiện ích và đơn giản.
2. Multi-Signature Scripts
Loại hợp đồng thông minh Bitcoin M-of-N mutisign yêu cầu nhiều chữ ký và có thể được chọn ngẫu nhiên. Một số chữ ký M có thể nhỏ hơn hoặc bằng số lượng chủ sở hữu N. Chỉ khi nhiều chữ ký được cung cấp với các chủ sở hữu tương ứng thì Bitcoin trong script này mới được sử dụng.
Dưới đây là một ví dụ điển hình về tập lệnh đa chữ ký 2/3, chấp nhận hai chữ ký từ một nhóm ba khóa chung. Các dịch vụ p2p phi tập trung được hưởng lợi từ mutisign 2 trên 3 để ủy thác tối thiểu hóa độ tin cậy.
3. Giao dịch Bitcoin bị khóa thời gian
Các giao dịch được thực hiện bằng Bitcoin có thể chỉ có hiệu lực sau một khoảng thời gian cụ thể. Time lock có thể được sử dụng để thay đổi yêu cầu tiêu dùng Bitcoin.
4. Pay-to-Script-Hash (P2SH)
Thông qua các hợp đồng thông minh P2SH và P2WSH, Bitcoin có thể được gửi đến hàm băm của bất kỳ script nào liên quan đến lịch sử trước đó. Thiết kế này làm giảm chi phí gửi Bitcoin bằng cách sử dụng hợp đồng thông minh phức tạp và bảo vệ quyền riêng tư trước khi Bitcoin được sử dụng.
