Bắt đầu từ đầu năm 2026, thuế khoán sẽ bị loại bỏ hoàn toàn; hộ kinh doanh sẽ được phân nhóm mới theo doanh thu, mỗi nhóm chịu cách tính thuế khác nhau. Những thay đổi này mở ra cơ hội minh bạch hơn nhưng cũng đòi hỏi người kinh doanh nhỏ nắm rõ luật.
Thuế khoán chính thức bị bãi bỏ, thay thế bằng phương thức kê khai
Theo Quyết định 3389/QĐ-BTC, từ 1/1/2026, phương thức thu thuế khoán đối với hộ kinh doanh sẽ được chấm dứt. Thay vào đó, hộ kinh doanh sẽ phải tự kê khai, tự nộp thuế theo các quy định mới trong Luật Quản lý thuế.
Để quản lý hiệu quả hơn, Bộ Tài chính chia hộ kinh doanh thành ba nhóm theo doanh thu, và áp dụng phương pháp tính thuế riêng biệt cho từng nhóm.
Nhóm 1: Doanh thu < 200 triệu đồng/năm
- Miễn thuế GTGT và thuế thu nhập cá nhân (TNCN).
- Không bắt buộc sử dụng sổ sách kế toán phức tạp, chỉ cần kê khai định kỳ.
- Có thể kê khai 2 lần/năm hoặc theo thời điểm phù hợp.
Nhóm 2: Doanh thu từ 200 triệu đến < 3 tỷ đồng/năm
- Áp dụng phương pháp thuế trực tiếp trên doanh thu (giống cách tính hiện hành).
- Thuế suất theo ngành nghề: 1% (bán hàng), 5% (dịch vụ, xây dựng không bao vật liệu), 3% (vận tải, sản xuất có gắn hàng hóa), 2% (hoạt động khác).
- Không cần kế toán phức tạp – chỉ cần lập sổ sách đơn giản theo mẫu.
- Kê khai thuế theo quý (4 lần/năm).
- Nếu doanh thu > 1 tỷ và kinh doanh bán lẻ, dịch vụ tiếp xúc trực tiếp khách hàng: bắt buộc xuất hóa đơn điện tử kết nối cơ quan thuế. Với doanh thu < 1 tỷ, hóa đơn không bắt buộc, nhưng nên ghi chép doanh thu.
Nhóm 3: Doanh thu ≥ 3 tỷ đồng/năm
- Bắt buộc áp dụng phương pháp khấu trừ thuế GTGT: thuế GTGT phải nộp = GTGT đầu ra – GTGT đầu vào.
- Thuế TNCN bằng 17% trên lợi nhuận (lợi nhuận = doanh thu – chi phí hợp lý).
- Doanh thu ≥ 50 tỷ đồng/năm: kê khai thuế theo tháng; dưới 50 tỷ: kê khai theo quý.
- Bắt buộc xuất hóa đơn (dù là hóa đơn điện tử hoặc từ máy tính tiền).
- Phải mở tài khoản ngân hàng riêng cho hoạt động kinh doanh.
Tác động & con số nền tảng
Theo thống kê năm 2024, Việt Nam có khoảng 3,6 triệu hộ, cá nhân kinh doanh, trong đó 2,2 triệu hoạt động ổn định (hộ khoán + kê khai). Khoảng 1,3 triệu hộ (59%) có doanh thu > 100 triệu/năm, là nhóm có nghĩa vụ thuế cao hơn.
Năm 2024, nguồn thu ngân sách từ hộ kinh doanh đạt xấp xỉ 26.000 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2025, dự kiến thu từ nhóm này đạt hơn 17.000 tỷ đồng.
Mộc Miên (Tổng hợp)
