Từ công nghệ gen, trí tuệ nhân tạo đến bán dẫn, những tập đoàn công nghệ cao hàng đầu của Mỹ đang không ngừng mở rộng hiện diện tại Việt Nam.
Các tập đoàn công nghệ tăng cường sự hiện diện tại Việt Nam
Vào trung tuần tháng 4, công ty công nghệ khoa học sự sống PacBio (California, Mỹ) đã chọn Đà Nẵng để tổ chức hội nghị khoa học gen PRISM – lần đầu tiên sự kiện này diễn ra tại Việt Nam. PRISM quy tụ các chuyên gia quốc tế để trao đổi về những tiến bộ trong công nghệ giải trình tự gen – kỹ thuật giúp “đọc” bộ mã di truyền, hỗ trợ chẩn đoán bệnh, phát hiện mầm bệnh và tối ưu hóa sản xuất nông nghiệp.
Ông Jason Kang, Phó chủ tịch kiêm Tổng giám đốc khu vực châu Á – Thái Bình Dương của PacBio, nhận định Việt Nam có tiềm năng lớn trong ứng dụng công nghệ gen, đặc biệt ở lĩnh vực dược phẩm và nông nghiệp. “Với nền nông nghiệp lâu đời và thị trường dược sinh học đang mở rộng, Việt Nam cần những giải pháp công nghệ chính xác cao để phục vụ tương lai,” ông Kang nói tại hội nghị.
Không chỉ dừng ở lĩnh vực gen, những tập đoàn công nghệ lớn của Mỹ đang đẩy mạnh hoạt động gia công, đầu tư và tìm kiếm cơ hội hợp tác trong nhiều mảng công nghệ cao tại Việt Nam.
Đầu tháng 4, Qualcomm công bố thương vụ thâu tóm MovianAI – đơn vị phát triển trí tuệ nhân tạo tạo sinh (genAI) trực thuộc VinAI. Đây là thương vụ M&A lớn thứ hai trong lĩnh vực AI giữa doanh nghiệp Mỹ và Việt Nam, sau khi Nvidia mua lại VinBrain vào cuối năm 2024.
Tại buổi gặp Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, ông Jilei Hou – Phó chủ tịch cấp cao phụ trách kỹ thuật của Qualcomm – cho biết công ty mong muốn xây dựng trung tâm R&D lớn thứ ba toàn cầu tại Việt Nam, tập trung vào nghiên cứu AI. Trong khi đó, Intel cũng đang tìm thêm các nhà cung ứng linh kiện bán dẫn tại Việt Nam.
Ngay trong lĩnh vực hàng không vũ trụ, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể. Reuters cho biết cuối năm ngoái, nhà máy Wistron tại Hà Nam đã bắt đầu sản xuất linh kiện cho SpaceX, còn nhà máy KP Vina cũng đã gia công linh kiện cho Boeing tại Khu Công nghệ cao Đà Nẵng.
Chủ tịch AmCham Đà Nẵng, ông Christopher Vanloon, nhớ lại lần đầu tiên ông đến Việt Nam cách đây 27 năm – thời điểm mà hình ảnh nổi bật nhất là những chiếc ghế nhựa và quán bia ven đường. “Hôm nay, Việt Nam đã sản xuất linh kiện cho hệ thống Starlink của SpaceX. Đây thực sự là một bước tiến kỳ diệu,” ông nhận xét, đồng thời đánh giá Việt Nam đang bước vào giai đoạn bứt phá mạnh mẽ ở các lĩnh vực sinh học di truyền, AI, hàng không vũ trụ và đặc biệt là bán dẫn.
Mỹ là nhà đầu tư FDI đứng thứ 10 trong quý I/2025
Theo số liệu từ Cục Đầu tư nước ngoài, Mỹ hiện là nhà đầu tư FDI đứng thứ 10 tại Việt Nam trong quý I/2025, tăng 2 bậc so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng vốn FDI từ Mỹ đạt 148 triệu USD, tăng gần 93%. Song song đó, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ cũng tăng hơn 21%, vượt 4 tỷ USD.
Ông Travis Mitchell, CEO AmCham Việt Nam, chỉ ra ba cơ hội lớn tại Việt Nam: tiềm năng tiêu dùng nội địa, tiến trình cải cách kinh tế và sự gia tăng tầng lớp trung lưu.
Một báo cáo từ Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) phối hợp cùng Tập đoàn BCG cũng nhấn mạnh Việt Nam đang trở thành điểm đến chiến lược của dòng vốn công nghệ cao nhờ định hướng xuất khẩu và nhu cầu tiêu dùng trong nước tăng trưởng mạnh.
Ông Vanloon nhận xét thêm: “Nếu thế hệ 40–50 tuổi còn tiết kiệm, thì lớp trẻ hôm nay đã chi tiêu hiện đại và sành điệu không thua gì người tiêu dùng Malaysia hay Thái Lan. Họ chú trọng sức khỏe và chất lượng sống.”
Chính phủ Việt Nam cũng đang chủ động xây dựng môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững – yếu tố then chốt để thu hút dòng vốn đầu tư quốc tế, theo báo cáo của NIC và BCG.
Ông Jason Kang tin tưởng vào tương lai công nghệ tại Việt Nam: “TP HCM, Hà Nội và Đà Nẵng đang bùng nổ về khoa học và công nghệ, thu hút nhiều doanh nghiệp quốc tế. Tôi tin Việt Nam sẽ là ngôi sao mới trong bản đồ công nghệ toàn cầu.”
Trong lĩnh vực giải trình tự gen – mảng kinh doanh chủ lực của PacBio – Việt Nam đạt tốc độ tăng trưởng 21–22% mỗi năm giai đoạn 2019–2023, theo số liệu từ DKSH (Thụy Sĩ), đối tác phân phối của PacBio.
DKSH đánh giá, với sự hậu thuẫn chính sách và hạ tầng ngày càng hoàn thiện, Việt Nam sẽ trở thành điểm kết nối tri thức khu vực, thúc đẩy hợp tác khoa học và công nghệ sinh học.
Ở mảng kinh tế số và AI, NIC và BCG nhận định Việt Nam đang dẫn đầu trong khu vực với quy mô nền kinh tế số đạt 36 tỷ USD và dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng ở mức hai chữ số.
Những thách thức
Ông Kenneth Tse, Phó chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Intel Products Việt Nam, cho rằng khi thế giới cần một chuỗi cung ứng đa dạng và ổn định, Việt Nam với lợi thế về lao động trẻ, tay nghề cao và môi trường chính trị ổn định đã trở thành điểm đến hấp dẫn.
Tuy nhiên, một số thách thức vẫn cần giải quyết. Theo khảo sát cuối năm 2024 của AmCham, ba vấn đề lớn nhất mà doanh nghiệp Mỹ đối mặt tại Việt Nam là thủ tục hành chính phức tạp, phát triển nguồn nhân lực và hạ tầng chưa đáp ứng kịp đà tăng trưởng.
Ông Kenneth Tse cho biết, việc các tập đoàn công nghệ cao đổ vào Việt Nam sẽ tạo ra cuộc cạnh tranh khốc liệt về nhân tài. Đồng thời, để phát triển ngành công nghiệp cao, hạ tầng như sản xuất điện và giao thông cũng cần được đầu tư mạnh mẽ hơn.
Cộng đồng doanh nghiệp Mỹ cũng mong chờ những cải cách như cơ chế “một cửa” để đơn giản hóa thủ tục, hỗ trợ thuế và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các nhà đầu tư mới.
“Chỉ cần những cải thiện đó, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành tâm điểm mới của ngành công nghệ cao toàn cầu,” ông Kenneth Tse nhấn mạnh.
Mộc Miên (Tổng hợp)
