Bất chấp chiến sự kéo dài, giá dầu giảm và các lệnh trừng phạt từ phương Tây, đồng ruble Nga vẫn vươn lên trở thành đồng tiền tăng giá mạnh nhất toàn cầu trong năm nay, vượt hơn 40% so với đôla Mỹ.
Ruble Nga ngược dòng, tăng hơn 40% so với USD giữa bối cảnh đầy biến động
Theo dữ liệu mới công bố từ Bank of America, ruble Nga hiện là đồng tiền có diễn biến tốt nhất thế giới tính từ đầu năm. Tỷ giá hiện tại cho thấy mỗi USD chỉ đổi được khoảng 78,4 ruble, so với mức 113 RUB/USD hồi đầu năm, tương đương mức tăng hơn 40% cho đồng tiền Nga.
Diễn biến này đặc biệt gây chú ý bởi chỉ hai năm trước, đồng ruble từng liên tục lao dốc do chiến sự Nga – Ukraine và làn sóng trừng phạt quốc tế. Tuy nhiên, năm nay, ruble đảo chiều mạnh mẽ – không phải nhờ dòng vốn đầu tư đổ vào, mà chủ yếu xuất phát từ những chính sách mang tính nội bộ.
Các chuyên gia trên CNBC cho rằng việc ruble tăng giá phần lớn đến từ chính sách kiểm soát dòng tiền và thắt chặt tiền tệ mạnh tay của Nga. Brendan McKenna – chiến lược gia ngoại hối tại Wells Fargo – chỉ ra ba yếu tố chính: lãi suất nội địa duy trì ở mức cao, kiểm soát chặt dòng vốn ra vào và kỳ vọng hòa đàm Nga – Ukraine có tiến triển.
Hiện ngân hàng trung ương Nga (CBR) đang giữ lãi suất ở mức 20% – một trong những mức cao nhất thế giới – nhằm kiềm chế lạm phát. Lãi suất cao làm giảm nhu cầu nhập khẩu và nhu cầu mua ngoại tệ, từ đó đỡ áp lực lên đồng nội tệ.
Ngoài ra, nhu cầu tiêu dùng yếu đi cũng khiến các doanh nghiệp trong nước giảm lượng ngoại tệ cần thiết để nhập khẩu. Theo chuyên gia Andrei Melaschenko (Renaissance Capital), điều này giúp hạn chế tình trạng bán ruble lấy USD hoặc nhân dân tệ.
Một biện pháp hỗ trợ khác là yêu cầu bắt buộc đối với các tập đoàn xuất khẩu lớn – đặc biệt trong ngành dầu khí – phải chuyển doanh thu ngoại tệ về Nga và đổi sang ruble. Trong 4 tháng đầu năm, các tập đoàn này đã bán ra tổng cộng 42,5 tỷ USD, tăng gần 6% so với kỳ trước.
Giới đầu tư cũng kỳ vọng vào triển vọng hòa bình sau các tín hiệu tích cực từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, khiến dòng vốn chảy vào tài sản định giá bằng ruble tăng trở lại.
Rủi ro tiềm ẩn: Ruble đã “gần đỉnh”?
Dù đà tăng hiện tại gây ấn tượng, nhiều chuyên gia cho rằng xu hướng này khó kéo dài. Giá dầu – trụ cột xuất khẩu và nguồn thu lớn nhất của Nga – đang giảm mạnh, khiến nguồn ngoại tệ thu về sụt giảm.
Melaschenko cảnh báo ruble có thể đang tiệm cận đỉnh tăng giá và sẽ sớm đối mặt áp lực suy yếu, đặc biệt nếu nguồn thu từ dầu mỏ tiếp tục đi xuống. Việc giá dầu thấp đi kèm đồng nội tệ mạnh đang bào mòn thu ngân sách của chính phủ.
Heli Simola – nhà kinh tế cấp cao tại Ngân hàng Trung ương Phần Lan cho biết, khoảng 30% tổng thu ngân sách Nga năm 2024 đến từ dầu khí. Trong bối cảnh thu co lại, Bộ Tài chính Nga buộc phải rút vốn từ Quỹ Phúc lợi Quốc gia để bù đắp chi tiêu, đồng thời cân nhắc cắt giảm các khoản không thiết yếu.
Dù đồng ruble đang tỏa sáng, các nhà phân tích cho rằng sự phục hồi này phần lớn mang tính kỹ thuật và dễ bị tổn thương nếu các biện pháp kiểm soát vốn bị gỡ bỏ trong trường hợp hòa bình được thiết lập.
Thêm vào đó, McKenna lưu ý rằng Nga hiện gần như không còn đóng vai trò đáng kể trong thị trường thương mại toàn cầu ngoài lĩnh vực dầu mỏ. Vì vậy, một đồng ruble yếu đi cũng khó giúp thúc đẩy xuất khẩu của Nga như các nền kinh tế mở khác.
Mộc Miên (Tổng hợp)
