Ethereum đang xâm chiếm thế giới bằng cách nào, có cần nhiều hơn mạng internet hay không?
Thư viện crypto: ZkEVM là gì? Hiểu đúng nhưng chưa chắc đã đủ
Ethereum sẽ trở thành layer-base
Rằng sẽ có một phiên bản khác của tương lai, trong đó Ethereum sẽ trở thành layer-base cho tất cả mọi thứ hàng ngày.
Sự tiến bộ của công nghệ trong thời gian qua – hay còn được biết đến với tên gọi Zero-knowledge Rollups — đến từ StarkWare, Polygon và zkSync, cho phép blockchain di chuyển ít nhất là 20 TPS và nhiều hơn nữa.
Về mặt khái niệm, toàn bộ hệ thống tài chính thế giới có thể chạy trên Ethereum.
Giám đốc Declan Fox đến từ Consensys giải thích rằng: “Tôi nghĩ về mặt lý thuyết là có thể. Chúng tôi có công nghệ để đạt tới mục tiêu đó, Với rollups và proof, chúng tôi có thể mở rộng quy mô ra vô hạn”, và đó sẽ là bước tiến tiếp theo của nhân loại.
Đây là một công nghệ quá mới mẻ, đến mức nếu khả thi, Ethereum sẽ sắp đặt lại cuộc chơi của chính nó để len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc sống. Một trong những đại diện tiên phong về zero-knowledge proofs chính là StarkWare.
StarkWare là công ty mẹ của nhiều sản phẩm liên quan tới zk như StarkEx, SatrkNet… Đây cũng là bên tiên phong trong công nghệ zkSTARK và có ngôn ngữ riêng là Cairo. Tuy nhiên, họ cũng phát triển zkEVM để giúp ngôn ngữ của họ trở nên dễ sử dụng hơn.
Về cơ bản nhất, quy trình ứng dụng toán cao cấp để tạo ra các validity proof có thể xác minh đảm bảo được toàn bộ các giao dịch được thực hiện chính xác. Thay vì đặt tất cả các giao dịch trên blockchain một cách chậm chạp, bạn chỉ cần có 1 bản ghi ghi bằng chứng trong 1 giao dịch.
Ông giải thích: “Zk rollup tổng hợp các giao dịch on-chain, tổng hợp lại thành “gói” và gửi xuống blockchain Ethereum để xác nhận. Công nghệ Zk rollups giấu kín mọi thông tin giao dịch và chỉ xác nhận rằng chúng đủ “chuẩn” để được kích hoạt và gửi đến Ethereum”.
Hàng chục nghìn giao dịch được nén thành một “gói” duy nhất trên Ethereum đã quá đủ để ấn tượng, nhưng điều kỳ diệu không dừng lại ở đó.
Validity Proofs là công nghệ cơ bản đằng sau ZkEVM
Validity proofs là công nghệ cơ bản cho phép tăng khả năng mở rộng cho zkSync mà không ảnh hưởng đến tính bảo mật. Bản thân các bằng chứng “đảm bảo tính đúng đắn của việc thực thi chương trình” và trạng thái thực tế hoặc trong quá khứ của mạng.
Validity Proofs khá giống với “fractals”, bạn có thể lấy 10 validity proofs, mỗi cái đại diện cho 10.000 giao dịch và bạn cần tạo một validity proof mới toanh để xác minh rằng 10 proof ở trên là chính xác. tương tự, bạn có 100.000 giao dịch được gộp thành 1 “gói”, cái này người ta gọi là “recursive proof”, bạn có thể thực hiện lặp đi lặp lại nhiều lần.
StarkWare đã phát triển dự án zkSync, sử dụng zkSNARKS thay vì zkSTARKS. StarkWare đã “roll up” tới 600.000 NFT mint vào 1 giao dịch duy nhất trên ImmutableX.
Ben-Sasson nói rằng họ có thể thực hiện điều này với 6 triệu NFTvà có thể là 60 triệu NFT cùng với 1 hệ thống hiện đại, tinh chỉnh hơn.
Việc mở rộng này đồng nghĩa với việc cuộc chơi của tiền điện tử sẽ sôi động hơn, nó sẽ được sử dụng để thanh toán các giao dịch hàng ngày như trả phí đọc báo. Bạn sẽ không phải mất một khoản tiền lớn, phải chờ đợi 10 phút để thực hiện thanh toán. Tiền điện tử cuối cùng cũng có cơ hội trở về đúng với giấc mơ của Satoshi Nakamoto trong quá trình đi đến kỷ nguyên “peer-to-peer cash”.
Có cần một blockchain khác không?
Không! Chỉ Ethereum là đủ.
Ethereum vẫn đang cạnh tranh thị phần với Solana hay Cardano. Liệu có cần nhiều hơn một hệ thống mạng hay không, chúng ta đang nói đến việc mở rộng thay vì “multi chain”.
Ethereum có khả năng thống trị toàn bộ không gian, với các giải pháp mở rộng layer-2, layer-3, hưởng lợi từ tính phi tập trung và bảo mật của Sergej Kunz, đồng sáng lập dự án 1inch cho biết anh ấy chưa nghĩ ra giải pháp hay hệ thống mạng layer-1 nào ngoài Ethereum có khả năng nắm được thị phần như cách Ethereum đang thực hiện.
Bitcoin?
Rõ ràng, phe Bitcoin sẽ vô cùng khó chịu khi đọc về việc Ethereum đang thống trị thế giới bằng zk-Rollups, song Bitcoin cũng có thể mở rộng quy mô lớn bằng cách sử dụng zkRollups.
Mặc dù các hợp đồng thông minh sẽ bị hạn chế nhưng Bitcoin hoàn toàn có thể củng cố lại hệ thống tài chính riêng của nó nếu như Bitcoin chấp nhận rollup.
Tuy nhiên, bài toán khó được đặt ra rằng, sau khi cuộc chiến kích thước block nổ ra vào năm 2017, các Bitcoiner lên tiếng bảo vệ code và các nguyên tắc ban đầu nhằm đảm bảo tính toàn vẹn, họ sẽ không sẵn sàng để cách mạng hóa một pháo đài lâu năm.
Công nghệ zkRollups
Về lý thuyết, zkRollups có thể mở rộng quy mô cho bất kỳ blockchain nào với tốc độ giao dịch nhanh hơn, phí gas rẻ hơn cạnh tranh trực tiếp với layer-1 Ethereum.
Nếu Bitcoin không vận động thậm chí trở nên lỗi thời thì ngôi vị có thể thay đổi khi zkRollups có lợi thế hơn về tính an toàn, phi tập trung, chi phí vận hành.
Trên blockchain, mọi thông tin đều được “public” và minh bạch 100%. Đối với người dùng là ưu điểm nhưng với doanh nghiệp, tổ chức là yếu điểm, bởi công khai đồng nghĩa với việc bảo mật thông tin sẽ bị đe dọa.
Làm cách nào để doanh nghiệp vừa sử dụng ứng dụng được blockchain vừa đảm bảo được tính bảo mật thông tin giao dịch hay bất kỳ điều gì khác? Công nghệ Zk rollups sẽ cho phép các bên trao đổi thông tin mà không tiết lộ toàn bộ thông tin chi tiết của nhau.
ZK-rollups hiện tại là một công nghệ mở rộng layer-2 nhận được sự quan tâm của những nhân vật danh tiếng tầm cỡ đặc biệt là founder của Ethereum Vitalik Buterin hay CEO Binance CZ. Với những ưu điểm nổi bật của mình ZK-rollups đang hứa hẹn tiềm năng trở thành công nghệ chủ chốt của layer-2 trong tương lai.
Có những lợi thế lớn khi sử dụng chuỗi an toàn và phi tập trung nhất hiện có. Và nếu Bitcoin không còn nữa, sự phát triển chậm chạp và thận trọng của Ethereum có thể sắp được đền đáp.
Ethereum đã có thể đến gần với người dùng. Việc sử dụng proof of stake sau khi The Merge hoàn thành có thể khiến một người nông dân nghèo ở Ecuador xác thực giao dịch trên mạng chỉ với một chiếc laptop đời cũ, bất kỳ ai cũng có thể tham gia thị trường phi tập trung chỉ với 0,1 ETH.
Việc mở rộng giải pháp và quy mô của Ethereum là một điều tất yếu của blockchain.
Tất nhiên, mở rộng quy mô phù hợp sẽ là thời điểm của sự thật đối với công nghệ chuỗi khối. Cho đến nay, hầu hết tiền điện tử là về hy vọng, ước mơ và suy đoán về những gì công nghệ này sẽ có thể làm được trong tương lai xa. Đó là tất cả về để thay đổi.
“Trong 10 năm tới, khá nhiều tiền điện tử phải chuyển đổi thành thứ gì đó, chẳng hạn như, không dựa trên những lời hứa hẹn sẽ hữu ích trong tương lai, mà là thực sự hữu ích. Và tôi mong đợi việc mở rộng quy mô sẽ là động lực cho điều đó,” Buterin nói.
Nếu một ứng dụng không thành công, sau khi chúng tôi mở rộng quy mô và sau khi chúng tôi có bằng chứng cổ phần và thậm chí sau khi chúng tôi có bằng chứng không có kiến thức, thì rất có thể ứng dụng đó hoàn toàn không có ý nghĩa gì đối với một chuỗi khối.
Nguồn Cointelegraph
Trader_Z
Các quan điểm và ý kiến được thể hiện bởi tác giả, hoặc bất kỳ người nào được đề cập trong bài viết này, chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và chúng không cấu thành lời khuyên về tài chính, đầu tư hoặc các lời khuyên khác.
