Tăng trưởng GDP trong quý IV và hướng tới việc “cán đích” GDP năm 2021 với kết quả cao nhất đang là vấn đề được quan tâm. Bên cạnh việc phục hồi từ các doanh nghiệp thì có 2 yếu tố được cho là sẽ kích thích tăng trưởng GDP tích cực hơn trong thời giạn tới.
GDP sẽ tăng trưởng trở lại
Tăng trưởng kinh tế (GDP) quý III/2021 giảm 6,17%, đây là mức giảm sâu nhất kể từ khi Việt Nam tính và công bố chỉ số GDP theo quý đến nay. Tính chung 9 tháng năm 2021 GDP chỉ tăng 1,42% so với cùng kỳ năm trước.
Bình luận về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, sang quý IV/2021, triển vọng tăng trưởng sẽ phục hồi và tốt hơn quý III. Kết quả điều tra xu hướng kinh doanh các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và ngành xây dựng cho thấy, tình hình sản xuất kinh doanh quý IV/2021 lạc quan hơn nhiều so với quý III/2021.
Nguyên nhân là do số ca mắc COVID-19 mới đang giảm dần, chiến lược tiêm vaccine toàn diện được triển khai trên phạm vi cả nước, đặc biệt ở những tỉnh, thành phố có diễn biến dịch phức tạp, tỷ lệ tiêm chủng toàn dân ngày càng cao. Nhiều địa phương đã có động thái nới lỏng giãn cách, dần đưa hoạt động sản xuất, sinh hoạt của người dân trở lại trạng thái bình thường mới.
Bên ạnh đó, kinh tế toàn cầu đang phục hồi sau đại dịch, các nước dần trở lại cuộc sống bình thường, nhu cầu của người dân sẽ tăng cao sau thời gian dài thực hiện phong tỏa xã hội. Việt Nam có độ mở nền kinh tế lớn nên đây là cơ hội cho Việt Nam thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu các mặt hàng chủ lực trong công nghiệp chế biến chế tạo như giầy da, quần áo, thủy hải sản chế biến, đồ gỗ… để góp phần phục hồi nền kinh tế.
Trong quý III/2021, một số ngành dịch vụ giảm mạnh do ảnh hưởng của dịch COVID-19, như: dịch vụ lưu trú và ăn uống; vận tải kho bãi; bán buôn, bán lẻ… Do đó, khi gỡ bỏ giãn cách xã hội, các ngành này sẽ phục hồi và bứt phá mạnh, có khả năng tăng cao. Các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo cũng còn dư địa để tăng trưởng cao hơn do nhu cầu trong nước và ngoài nước tăng lên sau khi dịch được kiểm soát, bà Hương bình luận.
Dù đưa ra quan điểm lạc quan, song bà Hương cũng lưu ý rằng, mức độ phục hồi phụ thuộc vào tốc độ tiêm phòng dịch COVID-19; hiệu quả triển khai các giải pháp hỗ trợ của Chính phủ nhằm kích thích phục hồi sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và sự vươn lên của chính doanh nghiệp để đưa hoạt động sản xuất kinh doanh trở lại bình thường.
Yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng
Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh phải phấn đấu quyết liệt để hoàn thành cao nhất mục tiêu tăng trưởng GDP cũng như chỉ tiêu chủ yếu của năm 2021 đã đề ra.
Theo đó, mục tiêu tăng trưởng GDP được Bộ KH&ĐT xây dựng theo 02 kịch bản.
Kịch bản 1: Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm là 3,0% (thấp hơn Nghị quyết 01/NQ-CP 3,5 điểm phần trăm), quý IV cần đạt mức tăng trưởng GDP là 7,06%.
Kịch bản 2: Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế cả năm là 3,5% (thấp hơn Nghị quyết 01/NQ-CP 3,0 điểm phần trăm), quý IV cần đạt mức tăng trưởng GDP là 8,84%.
Có thể nói, từ diễn biến tăng trưởng GDP quý III có thể thấy, để đạt được mục tiêu tăng trường, dù là theo kịch bản nào cũng đầy khó khăn thách thức với Việt Nam.
Nếu tính cả các khoản hỗ trợ qua các kênh quỹ bảo hiểm thất nghiệp, các khoản miễn, giảm cước viễn thông, điện, nước, học phí…, quy mô các gói hỗ trợ năm 2021 là khoảng 10,45 tỷ USD, tương đương 2,84% GDP.
Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư
Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cũng cho rằng, còn rất nhiều thách thức phía trước. Tại một số địa phương phía Nam, số ca mắc và tử vong giảm sâu, dịch bệnh đang từng bước được kiểm soát nhưng nguy cơ phát sinh ổ dịch mới sẽ tăng nếu chủ quan, thả lỏng áp dụng các biện pháp phòng chống dịch bệnh, ảnh hưởng đến thành quả đã đạt được từ trước đến nay.
Khả năng tự cường của khối doanh nghiệp cũng là một vấn đề bối cảnh hiện nay. Dịch bệnh đã bào mòn khả năng chống chịu của khối doanh nghiệp khi thực hiện giãn cách xã hội kéo dài. Mở cửa trở lại, doanh nghiệp phải mất một thời gian để khôi phục các hoạt động sản xuất kinh doanh như trước khi có dịch bệnh.
Việc khôi phục sản xuất nhanh hay chậm phụ thuộc rất lớn vào nội lực của doanh nghiệp. Ngoài ra, lao động nghỉ việc, về quê tránh dịch sẽ dẫn đến tình trạng thiếu hụt lao động, nhất là những ngành đòi hỏi người lao động có trình độ nghề nhất định (may mặc, giày da,…).
Một vấn đề nữa cần hết sức lưu tâm là thiếu hụt nguyên vật liệu sản xuất. Đứt gãy chuỗi cung ứng nguyên liệu sản xuất đầu vào, vận tải hàng hóa trên thế giới chậm do thiếu hụt container, cắt giảm sản lượng do đại dịch đang bùng phát mạnh ở khu vực Đông Nam Á là những nguy cơ đe dọa đến hoạt động sản xuất kinh doanh, hoạt động xuất, nhập khẩu của Việt Nam trong thời gian tới.
Trên phương diện khác, thói quen, hành vi tiêu dùng của người dân có thể thay đổi theo hướng tăng tiết kiệm để đề phòng rủi ro. Nếu dịch COVID-19 tiếp tục kéo dài, người dân sẽ dành cho tiết kiệm nhiều hơn, từ đó tiêu dùng của dân cư có thể bị giảm sút, ảnh hưởng đến khả năng phục hồi và tăng trưởng kinh tế.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, nhất là 3 tháng cuối năm, theo bà Hương, còn 2 yếu tố có thể thúc đẩy tăng trưởng GDP tích cực.
Đó là: nguồn vốn từ gói hỗ trợ an sinh xã hội 38.000 tỷ đồng theo Nghị quyết 116/NQ-CP của Chính phủ và thúc đẩy đầu tư công trong những tháng cuối năm sẽ là động lực tác động tích cực đến tiêu dùng và đầu tư. Gói hỗ trợ 38.000 tỷ đồng sẽ tạo ra hiệu ứng tích cực tới việc gia tăng tiêu dùng của dân cư, kích thích vào tổng cầu đang yếu, khi đó phía cung sẽ được thúc đẩy, tăng sản lượng sản xuất.
Mặt khác, một phần gói hỗ trợ này cũng được chi cho người sử dụng lao động để giải quyết những khó khăn trước mắt, chuẩn bị điều kiện để thúc đẩy sản xuất kinh doanh những tháng cuối năm.
Bên cạnh đó, bà Hương cũng nhấn mạnh rằng: giải ngân đầu tư công 250 nghìn tỷ đồng sẽ tác động mạnh mẽ đến ngành xây dựng, từ đó lan tỏa tích cực đến các ngành khác, kích thích kinh tế tăng trưởng.
Bà Hương phân tích, khi vốn đầu tư công tăng lên 1 điểm phần trăm sẽ đóng góp cho tăng trưởng GDP thêm 0,06 điểm phần trăm. Do vậy, dư địa để tạo động lực tăng trưởng cho nền kinh tế trong quý IV/2021 chính là thực hiện giải ngân vốn đầu tư công. Nếu từ nay đến cuối năm, giải ngân nguồn vốn đầu tư công gần 250.000 tỷ đồng sẽ đóng góp cho tăng trưởng GDP thêm 0,53 điểm phần trăm.
Tuy nhiên, thực tế qua các năm, tỷ lệ thực hiện của nguồn vốn này so với số kế hoạch được giao đang có xu hướng giảm dần so với năm trước, vì thế, cần có sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương để có thể thực hiện giải ngân tối đa nguồn vốn đầu tư công năm nay.
Theo bà Hương, vaccine là điều kiện tiên quyết, “thẻ xanh COVID” là “chìa khóa” mở “nút thắt” lớn để phục hồi và tăng trưởng kinh tế. Các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh và từng bước mở cửa nền kinh tế cần được nhanh chóng triển khai để đạt được kết quả tăng trưởng cao nhất trong quý IV/2021.
