HoREA kiến nghị Bộ Xây dựng cho chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại lựa chọn dành quỹ đất 20% để xây nhà ở xã hội hoặc hoán đổi 20% quỹ đất hoặc nhà bằng số lượng nhà ở xã hội tương đương.
Kiến nghị của HoREA
Phương án kiến nghị của Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA) lên Bộ Xây dựng đó là cho phép chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại được lựa chọn một trong 2 hình thức: Hoặc là dành quỹ đất 20% để xây nhà ở xã hội trong dự án; hoặc hoán đổi quota 20% quỹ đất hoặc nhà ở này bằng số lượng nhà ở xã hội tương đương.
Việc hoán đổi có thể căn cứ theo căn hộ/diện tích sàn xây dựng/diện tích đất ở tương đương với giá trị quỹ đất 20%, tính tại thời điểm hoán đổi, để sử dụng làm nhà ở xã hội.
Giải pháp hoán đổi này theo Chủ tịch HoREA – Lê Hoàng Châu cho rằng có thể giúp bổ sung nguồn cung nhà ở xã hội hợp lý và hiệu quả hơn hiện tại.
Ông Châu minh chứng bằng ví dụ tại một dự án nhà ở thương mại cao cấp ở khu Đông TP HCM với diện tích 2 ha. Với việc phải trích 20% quỹ đất làm nhà ở xã hội, tức là chủ đầu tư cần dành 4.000 m2 đất theo quy định để xây dựng nhà ở xã hội.
Với giá đất bình quân 80 triệu/m2 thì chi phí giải phóng mặt bằng lên đến 320 tỷ đồng (chi phí này được tính vào chi phí đầu tư nhà ở xã hội theo quy định). Như vậy, dù được miễn tiền sử dụng đất thì giá thành căn hộ vẫn rơi vào khoảng hơn 40 triệu đồng/m2. Mức này sẽ vượt khả năng chi trả đối với người thu nhập thấp.
Chủ tịch HoREA cho rằng, giá thành nhà ở xã hội nếu quá cao sẽ phản tác dụng. Nó đồng nghĩa với việc đi ngược lại ý nghĩa của nhà ở giá rẻ. Chưa kể, khi nguồn cung giá cao vượt khả năng chi trả của nguồn cầu sẽ gây ra lệch pha cung cầu.
Hay như đại diện một doanh nghiệp đang triển khai dự án khu đô thị tại quận Thủ Đức cũ nói rằng, với quỹ đất để xây nhà ở xã hội, dự toán giá thành căn hộ thấp nhất là 60 triệu/m2, đắt gấp 1,5 lần các sản phẩm nhà ở bình dân (hạng C), gấp 2-3 lần nhà ở xã hội tại TP Thủ Đức. Nếu dự án nhà ở xã hội xây tại dự án này, hầu hết những người thu nhập thấp sẽ không thể mua nổi.
Do đó, vị này cho rằng, nếu được phép hoán đổi quỹ đất thành số lượng căn hộ/diện tích sàn xây dựng tương đương để bố trí nhà ở xã hội khu vực khác một cách phù hợp sẽ tạo ra thêm nhiều nhà giá rẻ cho xã hội.
Tình hình thực hiện các dự án nhà ở xã hội ở TP HCM
Sở Xây dựng TP HCM đưa số liệu về việc thực hiện các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố cho thấy, phân khúc nhà ở này hiện có giá 14-20 triệu đồng/m2. Thành phố triển khai 10 dự án nhà ở xã hội và nhà lưu trú công nhân từ tháng 10/2020 đến tháng 7/2022
Đến nay, một dự án nhà xã hội đã đưa vào sử dụng với quy mô 260 căn tại TP Thủ Đức . Ngoài ra, 7 dự án đang thi công (trong đó có 4 dự án độc lập, 3 dự án sử dụng quỹ đất 20% tại các dự án nhà ở thương mại) với quy mô 4.167 căn. Cùng với đó là 2 dự án nhà cho công nhân thuê, quy mô là 1.400 căn.
Sở này cho hay, tại một số dự án nhà ở xã hội, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng gặp khó khăn, kéo dài, tiến độ thực hiện chậm, thậm chí không thực hiện được.
Còn đối với các dự án nhà ở thương mại quy mô sử dụng đất trên 10 ha phải trích quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội, chủ đầu tư dự án lại chậm triển khai bồi thường giải phóng mặt bằng hoặc chưa đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật.