Thị trường chứng khoán vừa trải qua một phiên giao dịch đầy thất vọng khi sắc đỏ bao phủ, hàng trăm mã bị bán giá sàn. Hàng loạt cổ phiếu “thủng” đáy ngắn hạn vừa xác lập khiến hiệu ứng domino bán tháo trên diện rộng được kích hoạt mạnh mẽ.
Khép lại phiên giao dịch 21/10, VN-Index giảm gần 39 điểm (-3,65%) lùi về dưới 1.020 điểm. Đây cũng là mức giảm sâu nhất trong vòng hơn 4 tháng kể từ ngày 13/6. Phiên giảm mạnh ngày 21/10 cũng đưa chứng khoán Việt Nam trở thành thị trường giảm mạnh nhất thế giới.
Điều khiến nhà đầu tư thất vọng là chỉ một phiên giảm điểm gần như đã xóa sạch thành quả tăng của nhiều tuần trước đó. Thị trường diễn biến kiểu “lên thang bộ, xuống thang máy” khiến nhiều nhà đầu tư lỗ đậm khi mạnh tay “bắt đáy” cổ phiếu trong những phiên trước đó.
Hai nguyên nhân khiến thị trường giảm mạnh
Bàn về đà giảm trong phiên cuối tuần, ông Bùi Văn Huy – Giám đốc Chi nhánh TP.HCM Chứng khoán DSC đưa ra hai nguyên nhân chính.
Thứ nhất, về diễn biến thị trường thế giới, mặc dù thị trường cổ phiếu diễn biến không quá tệ, tuy nhiên lợi suất trái phiếu liên tục phá đỉnh trước kỳ họp của FED đầu tháng 11. Thị trường trái phiếu thường dẫn dắt thị trường cổ phiếu, do đó nhiều luồng quan điểm lo ngại thị trường sẽ diến biến xấu quanh kỳ họp của Fed như nhiều lần khác trong năm này.
Thứ hai, về diễn biến trong nước, bức tranh vĩ mô xấu đi với áp lực lãi suất tăng và tỷ giá đang rất căng thẳng. Nhưng quan trọng hơn, tâm lý thị trường đang rất hoang mang trước những tin đồn. Sau những vụ xử lý sai phạm gần đây, tin đồn xuất hiện ngày càng nhiều với tâm lý “không ai là không thể đụng đến” và điều này kích hoạt tâm lý hoảng loạn của nhà đầu tư.
Bối cảnh trước mắt còn nhiều gam màu tối, song để đánh giá thị trường trong ngắn hạn cần nhìn vào phía cung cầu.
Về phía cung, chuyên gia cho rằng áp lực margin đã vơi đi rất nhiều, nhà đầu tư hiện tại nếu đã lỗ nhiều cũng không muốn bán cổ phiếu nếu không có sự đổ vỡ nào xảy ra và việc luân chuyển kênh đầu tư đã được thực hiện trước đó, qua giai đoạn cao điểm. Hiện tại nếu bán, phần nhiều do hoảng loạn trước những tin đồn nhiễu loạn.
Về phía cầu, chuyên gia DSC nhìn thấy có cầu bắt đáy chất lượng, sẵn sàng giữ dài hạn ở vùng giá quanh 1.000 điểm. Nhiều doanh nghiệp có tài chính tốt, cũng lên phương án mua lại cổ phiếu khi họ hiểu nhất về giá trị doanh nghiệp.
Khi tâm lý thị trường chưa được “cởi trói”, khó có thể dự đoán bao giờ thị trường ngừng đà giảm. Tuy nhiên, nếu nhìn vào cung-cầu thì những cú “rơi” xuống dưới 1.000 điểm có thể chỉ là những cú phá vỡ giả. Trường khả năng vẫn duy trì được trên ngưỡng 1.000 điểm như trong nhịp test đầu tiên
“P/E hay P/B hiện tại không quan trọng bằng P/CF”
Xét về định giá, thị trường chứng khoán đang ở vùng giá rất thấp. Cụ thể, P/E trailing của VN-Index hiện đã rơi xuống mức 10,4x gần tương đương với đáy Covid cuối tháng 3/2020. Mặc dù thời điểm Covid tăng trưởng lợi nhuận doanh nghiệp dự báo rất xấu, còn hiện tại bức tranh lợi nhuận vẫn duy trì tích cực.
Tuy nhiên, với bối cảnh bất ổn hiện tại, vấn đề nhà đầu tư quan tâm nhất không phải chuyện đắt hay rẻ mà là chuyện có thể tồn tại và “sống sót” trên thị trường được hay không. Mà một trong những yếu tố quyết định đến sự tồn tại cho doanh nghiệp đó là dòng tiền (Cashflow).
“Do đó, theo cá nhân tôi, P/E hay P/B hiện tại có khi không quan trọng bằng P/CF (tỷ số giá chia dòng tiền). Thực tế các chu kỳ trước cho thấy nhiều doanh nghiệp có tài sản lớn, vẫn có lợi nhuận kế toán nhưng cũng đổ vỡ nếu không cân được dòng tiền.
Do đó, để tồn tại trong giai đoạn khó khăn này thì P/CF là yếu tố quyết định, còn nếu xét về định giá thì có rất nhiều cổ phiếu rẻ trong thời điểm này”, ông Bùi Văn Huy nêu quan điểm.
Đặc biệt, hiện cũng có nhiều doanh nghiệp có dòng tiền tốt, tiền mặt tốt chọn cách mua lại cổ phiếu của họ. Điều này không chỉ hỗ trợ giá cổ phiếu mà còn là tín hiệu tích cực báo hiệu doanh nghiệp vẫn “sống khỏe”. Bởi chính doanh nghiệp là người hơn ai hết hiểu rõ định giá và sức khỏe tài chính của mình.
Hiện tại, chuyên gia cho rằng bức tranh kinh doanh quý 3 mới công bố khá mờ nhạt, dù có nhiều doanh nghiệp vẫn ghi nhận mức tăng trưởng tốt. Bàn về cách tìm kiếm cơ hội đầu tư trong thời điểm này, ông Huy nêu ba nguyên tắc chọn cổ phiếu tốt (1) Ưu tiên các mã vốn hóa, thanh khoản vừa phải. (2) Ưu tiên các mã thuộc các ngành ít chịu ảnh hưởng bởi chu kỳ kinh tế và mang tính phòng thủ. (3) Ưu tiên các doanh nghiệp có dòng tiền tốt để sống sót qua khủng hoảng hoặc có lượng tiền mặt dự trữ
Theo chuyên gia, một nhóm ngành ưu tiên trong giai đoạn này vẫn là các nhóm ngành ít mang yếu tố chu kỳ, nhóm phòng thủ, ít nhạy với lãi suất, tỷ giá và nhóm này thường cũng có dòng tiền ổn định.
