Cùng Vimoney tìm hiểu Kinh tế vi mô là gì và một số khái niệm cơ bản của kinh tế học vi mô.
Kinh tế vi mô là gì?
Kinh tế vi mô (microeconomics) là một nhánh của kinh tế học chính thống nghiên cứu hành vi của các cá nhân và doanh nghiệp trong việc đưa ra các quyết định liên quan đến việc phân bổ các nguồn lực khan hiếm và sự tương tác giữa các cá nhân và doanh nghiệp này. Kinh tế học vi mô tập trung vào việc nghiên cứu các thị trường, các lĩnh vực hoặc các ngành riêng lẻ so với toàn bộ nền kinh tế quốc dân được nghiên cứu trong kinh tế học vĩ mô.
Nói một cách tổng quát, kinh tế học vi mô cung cấp sự hiểu biết đầy đủ và chi tiết hơn kinh tế học vĩ mô.
Kinh tế học vi mô nghiên cứu về những gì có thể xảy ra (xu hướng) khi các cá nhân đưa ra lựa chọn để đáp ứng với những thay đổi về khuyến khích, giá cả, nguồn lực và / hoặc phương pháp sản xuất. Các tác nhân riêng lẻ thường được nhóm thành các phân nhóm kinh tế vi mô, chẳng hạn như người mua, người bán và chủ doanh nghiệp. Các nhóm này tạo ra cung và cầu về các nguồn lực, sử dụng tiền và lãi suất như một cơ chế điều phối giá cả.
Sử dụng kinh tế vi mô
Kinh tế học vi mô có thể được áp dụng theo hai hướng thực chứng và chuẩn tắc.
Kinh tế học thực chứng (Positive economics) là phương pháp nghiên cứu kinh tế đòi hỏi mọi thứ đều được phải chứng minh, kiểm nghiệm chứ không tìm cách nhận định là sự vật phải hay nên như thế nào. Kinh tế học thực chứng tìm các xác định mối quan hệ giữa các biến số kinh tế, lượng hóa và tính toán các mối quan hệ này, và đưa ra các dự báo về điều sẽ xảy ra nếu một hay nhiều biến số thay đổi.
Ví dụ: Nếu một nhà sản xuất tăng giá ô tô, kinh tế học vi mô thực chứng cho biết người tiêu dùng sẽ có xu hướng mua ít hơn trước. Nếu một mỏ đồng lớn ở Nam Mỹ sụp đổ, giá đồng sẽ có xu hướng tăng, do nguồn cung bị hạn chế. Kinh tế vi mô tích cực có thể giúp một nhà đầu tư biết tại sao giá cổ phiếu của Apple có thể giảm nếu người tiêu dùng mua ít iPhone hơn.
Kinh tế học chuẩn tắc (Normative economics) liên quan đến các đánh giá của cá nhân về nền kinh tế phải là như thế này, hay chính sách kinh tế phải hành động ra sao dựa trên các mối quan hệ kinh tế. Không giống như kinh tế học thực chứng dựa vào phân tích dữ liệu khách quan, kinh tế học chuẩn tắc quan tâm đến các phán đoán và tuyên bố chủ quan của “những gì nên xảy ra” thay vì các sự kiện xảy ra dựa trên mối quan hệ nhân quả.
Ví dụ: một phát biểu của kinh tế học chuẩn tắc “Chúng ta nên cắt giảm một nửa thuế để tăng mức thu nhập khả dụng.”
Phương pháp kinh tế vi mô
Một số phương pháp cốt lõi được sử dụng trong nghiên cứu kinh tế vi mô bao gồm Lý thuyết cân bằng tổng thể (General equilibrium theory) và Lý thuyết cân bằng cục bộ (Partial equilibrium theory). Mặc dù những lý thuyết này được phân loại là lý thuyết kinh tế vi mô tân cổ điển, nhưng chúng là những phương pháp quan trọng để nghiên cứu kinh tế vi mô. Được phát triển bởi Lon Walras vào năm 1874, lý thuyết cân bằng tổng quát tập trung vào việc sử dụng các giá trị số để biểu diễn và giải thích hành vi của con người khi chúng liên quan đến nền kinh tế. Lý thuyết cân bằng cục bộ của Alfred Marshalls cũng theo hướng tương tự.
Một số khái niệm cơ bản của kinh tế học vi mô
– Động cơ và hành vi (Incentives and behaviors): Cách cá nhân hoặc trong doanh nghiệp phản ứng với các tình huống mà họ phải đối mặt.
– Lí thuyết hữu dụng (Utility theory): Người tiêu dùng sẽ chọn mua và tiêu dùng kết hợp hàng hóa để tối đa hóa mức độ hạnh phúc của họ hoặc “mức độ hữu dụng”, tùy thuộc vào mức thu nhập mà họ có sẵn để chi tiêu.
– Lý thuyết sản xuất: Đây là nghiên cứu về sản xuất – hay quá trình chuyển đổi đầu vào thành đầu ra. Người sản xuất tìm cách lựa chọn sự kết hợp của các yếu tố đầu vào và phương pháp kết hợp chúng sẽ giảm thiểu chi phí nhằm tối đa hóa lợi nhuận của họ.
– Lý thuyết giá cả: Lý thuyết mức độ hữu dụng và lý thuyết sản xuất tương tác để tạo ra lý thuyết cung và cầu, lý thuyết xác định giá cả trong thị trường cạnh tranh. Trong một thị trường cạnh tranh hoàn hảo, giá mà người tiêu dùng mong muốn bằng với giá mà người sản xuất cung cấp. Điều đó dẫn đến trạng thái cân bằng kinh tế.
