Diễn biến tăng trưởng mạnh mẽ của thị trường chứng khoán trong hơn hai năm qua đã trở thành một điều kiện thuận lợi cho hàng loạt doanh nghiệp muốn tận dụng thời cơ để tăng thêm vốn. Dòng tiền ồ ạt chảy vào thị trường cùng với triển vọng phục hồi và tăng trưởng khiến nhiều lãnh đạo doanh nghiệp tin rằng mục tiêu tăng vốn sẽ khả thi hơn và dễ thành công hơn so với giai đoạn trước. Loạt cổ phiếu cũng tăng giá mạnh theo cơn say “game” phát hành như cổ phiếu chứng khoán hay bất động sản…
Tuy nhiên, những thăng trầm của thị trường chứng khoán từ đầu năm 2022 đến nay khiến mọi thứ trở nên không còn dễ dàng. Trong bối cảnh nhiều cổ phiếu đảo chiều giảm giá sâu, những kế hoạch phát hành trở nên khó khăn khi nguồn cung cổ phiếu tăng cao trong khi phía cầu lại không có lực đối ứng. Kết quả là không ít kế hoạch phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ đã phải trì hoãn, thậm chí có doanh nghiệp quyết tâm phát hành nhưng lượng cổ phần được phân phối chưa tới 1% quy mô đợt chào bán.
Loạt kế hoạch phát hành buộc hoãn trong bối cảnh giá cổ phiếu giảm sâu
Cuối tháng 4, Công ty cổ phần Phát triển nhà Bà Rịa – Vũng Tàu (Hodeco, mã chứng khoán: HDC ) đã công bố Nghị quyết HĐQT tạm hoãn việc phát hành cổ phiếu riêng lẻ năm 2022. Việc thực hiện sẽ được xem xét vào một thời điểm khác phù hợp hơn, đảm bảo lợi tích của công ty cũng như lợi tích cổ đông.
Trước đó, cổ đông tại ĐHĐCĐ thường niên Hodeco đã thống nhất kế hoạch chào bán 8,6 triệu cổ phiếu riêng lẻ với giá tối thiểu 100.000 đồng/cổ phiếu. Khi đó, thị giá HDC giao dịch trong ngưỡng 104.000 đồng/cổ phiếu (giá sau điều chỉnh khoảng 83.000 đồng/cp). Tuy nhiên kể từ đầu tháng 4, giá cổ phiếu HDC rơi vào nhịp chỉnh sâu, mất tới khoảng 65% sau 3 tháng giao dịch, thậm chí rơi về vùng đáy giá 29.750 đồng/cp (phiên 21/6) trước khi phục hồi nhẹ trong vài phiên trở lại đây.
Mới nhất, doanh nghiệp này vừa hoàn tất phát hành hơn 21,6 triệu cổ phiếu để trả cổ tức năm 2021 theo tỷ lệ 25%, vốn điều lệ tăng lên mức 1.081 tỷ đồng.
Thị giá HDC rơi về vùng đáy giá 1 năm khi giảm hơn 60% chỉ sau 3 tháng
Ngay đầu tháng 6 qua, Công ty cổ phần Dịch vụ Ô tô Hàng Xanh (Haxaco, mã chứng khoán: HAX) cũng đã công bố Nghị quyết HĐQT về việc tạm hoãn phương án chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Lý do phía Haxaco đưa ra là diễn biến của thị trường không tốt ảnh hưởng đến lợi ích của công ty và lợi ích cổ đông. Doanh nghiệp cũng rút hồ sơ chào bán cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu đã nộp Ủy ban chứng khoán Nhà nước và sẽ nộp lại vào thời điểm khác phù hợp.
Tương tự như Hodeco, Haxaco có kế hoạch phát hành 49,5 triệu cổ phiếu, tỷ lệ 1:1 với giá 12.000 đồng/cp trong năm nay. Tuy nhiên sự lao dốc của thị trường và cổ phiếu HAX cũng không nằm ngoài xu hướng, thị giá kết phiên 30/6 đạt 19.400 đồng/cp, tương ứng mất hơn nửa giá trị từ mức đỉnh 39.500 đồng/cp (phiên 28/3). Có thời điểm trong tháng 6, thị giá HAX thậm chí đã về vùng đáy giá hơn 1 năm, cụ thể trong phiên 20/6 với giá đóng cửa 17.100 đồng/cp.
Cổ phiếu HAX mất phân nửa giá trị là lý do chính khiến kế hoạch chào bán phải tạm hoãn
Thậm chí… hủy phát hành
Không chỉ hoãn, trong bối cảnh thị giá lao dốc mạnh khi loạt lãnh đạo rơi vào vòng lao lý, Louis Capital (mã chứng khoán: TGG) đã công bố hủy phương án phát hành cổ phiếu riêng lẻ được thông qua từ kỳ họp ĐHĐCĐ bất thường diễn ra cuối tháng 11/2021.
Phương án bị hủy là kế hoạch phát hành riêng lẻ gần 41 triệu cổ phiếu với giá 20.000 đồng/cp cho Công ty cổ phần Louis Holdings. Nguồn tiền thu về sẽ để phát triển dự án Ao Giời Suối Tiên, góp vốn vào Công ty TNHH Angimex Furious và Sametel (mã chứng khoán: SMT).
Theo lý giải của ông Ngô Thục Vũ, Tổng giám đốc TGG, thời điểm đưa ra kế hoạch phát hành riêng lẻ thị trường chứng khoán giao dịch sôi động, tuy nhiên đến nay đã có sự thay đổi. Đồng thời, mục đích sử dụng vốn cũng như biến động giá cổ phiếu không còn phù hợp với phương án ban lãnh đạo xây dựng trước đó.
Nói đến cổ phiếu TGG, không thể quên mức tăng “như Thánh Gióng” của mã chứng khoán này cùng loạt cổ phiếu khác liên quan đến hệ sinh thái Louis. Chuỗi tăng kịch trần hàng chục phiên liên tục trong nửa cuối năm 2021 đẩy thị giá nhóm này tăng hàng chục lần sau ít tháng, TGG lập đỉnh 75.000 đồng/cp tuy nhiên sau đó đã lao dốc mạnh. Hồi cuối tháng 4, cổ đông TGG tiếp tục đau lòng nhìn giá cổ phiếu “bay hơi” sau khi các lãnh đạo bị bắt vì hành vi thao túng thị trường chứng khoán. Kết phiên 1/7, thị giá TGG còn 6.330 đồng/cp, tương ứng mất tới 92% giá trị từ mức đỉnh cuối năm trước.
Cổ phiếu TGG tăng “sốc” rồi giảm “sâu”
Sau khi hủy phương án cũ, Louis Capital cũng đã đưa ra phương án chào bán hơn 27 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu và hơn 27 triệu cổ phiếu riêng lẻ, tăng vốn lên gấp 3 lần, đạt 819 tỷ đồng. Giá bán theo phương án mới là 12.500 đồng, số vốn 691 tỷ đồng được dùng cho việc thâu tóm Louis Mega Mall và Sợi Việt Phú.
Còn cả những đợt chào bán “ế khách”, lượng chào bán thành công chưa tới… 1% tổng phát hành
Hoa Sen Group (HSG) dự kiến phát hành gần 5 cổ phiếu ESOP với giá ưu đãi 10.000 đồng/cổ phiếu cho người lao động. Tuy nhiên, kết thúc thời gian đăng ký ngày 30/6, Công ty chỉ nhận được hơn 2,9 cổ phiếu ESOP được đăng ký, còn lại hơn 2 triệu cổ phiếu không thể chào bán, chiếm gần 41% tổng lượng cổ phiếu ESOP phát hành.
Trước đó, để thu hút người lao động tham gia, Hoa Sen cũng đã kéo dài thời gian nộp tiền thêm 10 ngày, cụ thể là từ ngày 3/6 đến 30/6. Dù vậy, công ty vẫn “ế” tới hơn 2 triệu cổ phiếu ESOP phát hành thấp hơn 41% giá thị trường.
Hoa Sen dự kiến sẽ tiếp tục chào bán lượng cổ phiếu còn lại cho những người lao động khác, thời gian chào bán chậm nhất đến ngày 4/7/2022. Đối với số cổ phiếu còn lại mà người lao động không đăng ký mua hoặc nộp tiền, Công ty sẽ hủy.
Trên thị trường, cổ phiếu HSG liên tục lao dốc từ đầu năm tới nay. Tính từ đỉnh hồi đầu tháng 3, cổ phiếu HSG giảm 60% về 16.900 đồng/cổ phiếu và thuộc nhóm cổ phiếu giảm mạnh nhất sàn HoSE trong cùng thời gian.
Cùng hoàn cảnh, một công ty chứng khoán là Chứng khoán Trí Việt (mã chứng khoán: TVB). Trong tháng 4 đã tiến hành chào bán 112 triệu cp cho cổ đông hiện hữu với giá 15.000 đồng. Tuy nhiên theo báo cáo kết quả đợt chào bán mới công bố, công ty chỉ có đạt tỷ lệ thành công 0,07%, tương ứng chỉ gần 82.000 cổ phiếu được đăng ký mua, số tiền ròng Trí Việt thu được từ đợt phát hành chỉ hơn 1 tỷ đồng.
Trước đó vào ngày 4/5, Trí Việt đã quyết định gia hạn thời gian cho cổ đông đăng ký mua cổ phiếu và nộp tiền đến ngày 6/7 thay vì 2/6, đồng thời mở rộng thời gian phân phối cổ phiếu đến hết ngày 17/7 thay vì 18/6 như kế hoạch trước. Tuy nhiên, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước khi đó đã có công văn từ chối đề nghị gia hạn thời gian phân phối cổ phiếu của Công ty.
Trên thị trường, sau biến cố ông Đỗ Đức Nam – Cựu Tổng Giám đốc của Công ty cùng nhân viên bị bắt vì liên quan đến vụ thao túng thị trường chứng khoán họ cổ phiếu Louis , giá cổ phiếu TVB giảm mạnh, lui về mức 7.020 đồng/cp (phiên 1/7) sau đợt lao dốc dài, giảm gần 75% so với giá đỉnh lập ngày 18/11/2021.
“Game” tăng vốn không còn là đòn bẩy cho giá cổ phiếu
Cần nhắc lại rằng năm 2021, những đợt phát hành tăng vốn của doanh nghiệp thường kéo theo nhịp sóng tăng mạnh của giá cổ phiếu. Tuy nhiên tới năm 2022, hiện tượng này đã không còn tái diễn. Có thể kể tới trường hợp như mã chứng khoán VND của Công ty chứng khoán VNDIRECT.
Cổ phiếu VND ghi nhận nhịp tăng mạnh trong năm 2021, đặc biệt sau khi phương án tăng vốn được công bố. Thị giá băng băng vượt lên những đỉnh cao mới, ghi nhận mức tăng gấp 4,6 lần và trở thành cổ phiếu tăng trưởng tốt nhất ngành chứng khoán trong năm 2021 (chỉ tính các CTCK top 20). Vốn hóa cũng tăng trưởng đáng kể và VNDIRET đã trở thành công ty chứng khoán có vốn hóa tỷ đô thị trường chứng khoán Việt Nam.
Song, bước sang năm 2022, thị giá VND bắt đầu hạ nhiệt, kể cả khi công ty thực hiện chia cổ phiếu thưởng và chào bán cổ phiếu giá ưu đãi thì giá vẫn “lặng sóng”. Tới nay, giá cổ phiếu VND đã mất gần nửa giá trị kể từ mức đỉnh thiết lập hồi đầu tháng 4. Điều này cũng khiến VNDIRECT “rớt đài” nhóm doanh nghiệp tỷ USD vốn hóa trên sàn chứng khoán Việt Nam, hiện vốn hóa của công ty chứng khoán này chỉ còn hơn 22.000 tỷ đồng.
Cổ phiếu VND đã giảm gần nửa thị giá kể từ đỉnh tháng 4/2022
Nhìn chung, để đảm bảo cho phương án huy động vốn thành công, các doanh nghiệp thường lựa chọn thời điểm thuận lợi như thị trường chứng khoán thăng hóa, giao dịch sôi động và dòng tiền nhà đầu tư dồi dào. Tuy nhiên, diễn biến trên thị trường chứng khoán những tháng đầu năm không mấy thuận lợi, theo đó giá nhiều cổ phiếu giảm hàng chục phần trăm, thậm chí xuống thấp hơn mức giá chào bán.
Đồng thời, bối cảnh thanh khoản giảm sút khi tâm lý nhà đầu tư thận trọng hơn cũng là một trở ngại lớn cho những hoạt động huy động vốn của doanh nghiệp. Riêng trong tháng 6, thanh khoản thị trường cổ phiếu sàn HoSE ghi nhận giá trị giao dịch bình quân phiên đạt trên 14.529 tỷ đồng, tương ứng giảm 2,8% so với tháng 05. Tính chung trong quý 2/2022, giá trị giao dịch cổ phiếu bình quân đạt hơn 17.113 tỷ đồng; tương ứng giảm tới 20,02% so với cùng kỳ năm 2021.
