Tiền ảo nhưng rủi ro là thật, áp lực trên thị trường tiền điện tử có thể hủy hoại cuộc đời nhà đầu tư

“Nếu bạn có bạn bè tham gia giao dịch tiền điện tử, hãy hỏi xem họ có ổn không,” đó là lời khuyên đầy chân thành của nữ phóng viên Ruchira Sharma của VICE.

Giá Bitcoin vượt qua $ 69,000 vào tháng 11/2021. Vào cuối tháng 1, thị trường tiền điện tử bất ngờ chao đảo. Từ Bitcoin, Ethereum cho đến các loại tiền điện tử như Dogecoin, tất cả đều bị bán tháo và giảm giá mạnh, chẳng hạn như Bitcoin đã “bay” mất 40%. Hàng triệu nhà giao dịch tiền điện tử đang phải chịu tổn thất lớn. Có những thời điểm trong vòng 24 giờ thị trường “bốc hơi” hàng tỷ đô la do các tài khoản margin “cháy”.

Tiền ảo nhưng rủi ro thật

Nhiều chuyên gia coi tiền điện tử là một hình thức đầu tư dân chủ hóa ở Phố Wall để kích thích các nhà đầu tư mạo hiểm. Nhưng trên thực tế, miền đất hứa của đầu cơ này mang lại lợi ích cho rất ít người tham gia. Nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ đã mang tiền tiết kiệm của họ để đầu tư.  Và các “cá voi” trên thị trường hoàn toàn có thể nuốt chửng tiền của các đối tượng này.

Một cuộc khảo sát với 750 nhà đầu tư tiền điện tử do CNBC thực hiện cho thấy 1/3 trong số họ không thực sự hiểu họ tiêu tiền vào việc gì.  Câu hỏi đặt ra là điều gì sẽ xảy ra với nhóm người này khi họ chịu tổn thất lớn?

Chính sách tiền tệ của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ và căng thẳng địa chính trị giữa Nga và Ukraine là những lý do chính khiến thị trường tiền điện tử liên tục giảm trong vài ngày qua. Ảnh: Bloomberg.

Peter Klein, một nhà trị liệu tâm lý hành vi – nhận thức, đã đề xuất một loạt các liệu pháp tâm lý cho các vấn đề sức khỏe tâm thần liên quan đến thị trường tiền điện tử. Ông cảnh báo rằng một khi thị trường này sụp đổ, “một loạt hội chứng nghiện tiền điện tử sẽ gia tăng”. Điều này cho thấy chính xu hướng đầu tư mạo hiểm này đã gây ra nhiều vấn đề đối với sức khỏe tâm thần của nhà đầu tư, tác giả Ruchira Sharma kết luận.

Một nhà đầu tư tiền điện tử và người sáng lập dự án NFT, Hashim Yasir (19 tuổi) đã mất một số tiền lớn sau đợt giảm gần đây. Trong một cuộc phỏng vấn với VICE, anh ấy tâm sự rằng việc đầu tư vào tiền điện tử đã ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của anh ấy: “Tôi nghĩ rằng tôi đã thành thạo kỹ năng mới này, nhưng mọi thứ dường như trở về con số không.”

Do thời gian anh ấy dành cho tiền điện tử và NFT, chàng trai trẻ “thường xuyên mất ngủ, đối mặt với áp lực và lo lắng”. Anh chia sẻ rằng xu hướng đầu tư đã thay đổi hành vi và cách anh giao tiếp với những người xung quanh, khiến anh “nóng tính hơn trước”.

Hủy hoại cả thể chất và tâm lý

Khác với những kỳ vọng đầu tư là con đường dẫn đến hạnh phúc và thịnh vượng, những người được phỏng vấn bởi Ruchira Sharma chia sẻ rằng tiền điện tử đã hủy hoại cuộc sống của họ.

Tiền điện tử được hỗ trợ bởi công nghệ blockchain đang thay đổi bản chất của các giao dịch và cuộc sống trên toàn cầu. Ảnh: EPA-EFE.

Dù kiếm tiền từ thị trường nhưng Sandip Das (27 tuổi) lại lên tiếng phản đối xu hướng đầu tư này. Anh chàng vẫn kiếm được lợi nhuận trong “mùa đông” tiền điện tử vừa qua, nhưng bản thân anh cho rằng mình cũng đã thiệt hại rất nhiều trong 1 năm qua khi “chỉ ngủ 3-4 tiếng mỗi ngày nên tôi đã mắc rất nhiều sai lầm khi giao dịch thị trường”. Anh thậm chí còn bị đau vai và cổ do áp lực quá mức, mắc chứng rối loạn lưỡng cực và tin rằng tiền điện tử đã ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của mình. “Tiền điện tử sẽ phá hủy cả sức khỏe thể chất và tinh thần của những người tham gia. Bạn sẽ sợ hãi trong suốt phần đời còn lại của mình.”

Một nhà đầu tư 33 tuổi giấu tên cư trú tại Nga cũng thừa nhận bị nghiện giao dịch tiền điện tử. Anh ấy bị mắc kẹt trong một vòng lặp: Anh ấy đang cố gắng giành lại những gì anh ấy đã mất, nhưng hóa ra anh ấy đã mất nhiều hơn những gì anh ấy đạt được. Đầu tư tiền vào Bitcoin vào tháng 11 năm 2017, thời kỳ đỉnh cao của loại tiền kỹ thuật số này, ban đầu anh kiếm được khá nhiều lợi nhuận nhưng bây giờ người đàn ông đã mất 125.000 USD tiền tiết kiệm.

Anh thậm chí không thể tâm sự với vợ của mình và những mất mát của anh ấy đã đẩy anh ấy đến giới hạn tinh thần của mình:“Tôi đang phải đối mặt với cảnh nghèo đói mà tôi không hề mong muốn. Tiền kỹ thuật số đã phá hủy thế giới và tinh thần của tôi. Tôi sắp kết thúc cuộc đời mình”.

Khó tìm được sự đồng cảm

Mặc dù các nhà đầu tư tiền điện tử đang phải chịu áp lực tinh thần rất lớn, nhưng quá khó để họ có thể tìm được một không gian thích hợp để mở lòng. Ghé thăm các cuộc nói chuyện về tiền điện tử trên Reddit và Twitter, tác giả Ruchira Sharma đã nhận thấy phản ứng phổ biến từ những người này: “ngừng căng thẳng, giữ đồng tiền này và tiếp tục nắm giữ (HODL)”. Nhiều người cũng nói đùa về sự căng thẳng và nỗi sợ hãi của những người nắm giữ Bitcoin.

Nhiều chuyên gia cho rằng Bitcoin làm gia tăng mối lo ngại về tiêu thụ điện, từ đó gián tiếp trở thành mối nguy hại cho môi trường. Ảnh: AP.

Các nhà đầu tư luôn phải đeo mặt nạ để luôn tỏ ra bình tĩnh và mạnh mẽ, khó thể hiện áp lực của mình. Giao dịch trên thị trường tiền điện tử rất căng thẳng, nhưng nhận thức được hậu quả sẽ không tốt cho bạn. Cho đến khi thoát ra khỏi vòng xoáy này, họ mới nhận ra sự độc hại của tiền mã hóa.

Chuyên gia Peter Klein đã tư vấn tâm lý cho chứng nghiện tiền điện tử từ năm 2017. Bệnh nhân của ông thường là nam giới và đến từ khắp nơi trên thế giới. Theo chuyên gia này, họ đến với ông vì nhu cầu ngày càng tăng về sự trợ giúp tinh thần trong thế giới tiền mã hóa, trong khi sự hỗ trợ này cũng đang thiếu trên thị trường này.

“Khi họ sợ hãi, họ nhìn cuộc sống dưới ánh sáng tiêu cực hơn người bình thường. Nhà trị liệu lưu ý: “Hầu hết các nhà giao dịch căng thẳng đều gặp phải các vấn đề về lo lắng.

Giống như các chứng nghiện khác, tiền điện tử bắt cóc những người tham gia khỏi thế giới thực và nâng cao tinh thần của họ trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên, theo VICE, hậu quả là thiệt hại trong mọi lĩnh vực của cuộc sống.

Cách đối mặt với áp lực và rủi ro

Klein cố gắng giúp đỡ các bệnh nhân bằng cách khuyên họ không nên che giấu những trải nghiệm thực tế trong cuộc sống, như ăn mặc trên đường phố hoặc tiếp xúc với những người xung quanh. Các bác sĩ chuyên khoa sử dụng các liệu pháp tâm lý khác nhau, từ liệu pháp hành vi, liệu pháp nhận thức hành vi đến thiền định để giúp bệnh nhân bình tĩnh lại.

Còn những người gặp rắc rối chỉ vì mất mát quá nhiều thì sao? Lời khuyên của Adam Smith, nhà đầu tư tiền điện tử và là người sáng lập diễn đàn Crypto Advisor là: “Hãy hít thở sâu, đặt tay lại với nhau và giữ cho đồng tiền này tồn tại (HODL)”. Ông nói: “Trong tương lai gần, bitcoin nói riêng và thị trường tiền điện tử nói chung sẽ tiếp tục hỗn loạn.

Smith cũng tin rằng căng thẳng địa chính trị giữa Nga và Ukraine sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán và tiền điện tử. “Khi bạn đổ tiền vào thị trường tiền điện tử và thấy các con số tiếp tục giảm, các nhà đầu tư sẽ cảm thấy cực kỳ căng thẳng, đặc biệt là vào những thời điểm họ phải chi tiền cho những vấn đề cá nhân,” Smith thừa nhận một cách chắc chắn.