Sau những vụ việc xử lý vi phạm trên thị trường, nhiều người cho rằng thị trường trái phiếu doanh nghiệp tiềm ẩn nhiều rủi ro. Song thị trường trái phiếu vẫn còn nhiều tiềm năng trong dài hạn và là kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế.
Chia sẻ tại toạ đàm “Thị trường trái phiếu doanh nghiệp – Triển vọng và thách thức” thuộc chuỗi hội thảo DInsight độc quyền, bà Phạm Minh Hương, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect đã có những chia sẻ về vấn đề này.
Theo bà Hương, tâm lý thị trường có phần hoảng loạn sau những vụ việc xử lý vi phạm thời gian gần đây. Trên thị trường có 2 yếu tố quan trọng nhất là niềm tin và tính minh bạch của thông tin. Trong đó, niềm tin là điều quan trọng nhất làm nên sức mạnh của thị trường.
Mặc dù bức tranh kinh tế vẫn còn nhiều gam màu tối, song những thông tin xấu nhất của thế giới cũng đã qua và vĩ mô Việt Nam vẫn duy trì ổn định. Tiền trong dân vẫn còn nhiều nên nếu huy động được qua kênh trái phiếu doanh nghiệp sẽ không phải phụ thuộc nhiều vào nguồn vốn ngân hàng. Do đó, nhà đầu tư cần có lăng kính quan sát để tìm ra cơ hội đầu tư trái phiếu doanh nghiệp trên thị trường vốn.
Trong môi trường lạm phát cao, không có kênh đầu tư nào phù hợp hơn cổ phiếu, trái phiếu. Vì vậy, nhà đầu tư cần trang bị cho mình kiến thức để hiểu và đánh giá đúng đắn tình trạng doanh nghiệp, nắm rõ được rủi ro và tiềm năng với các khoản đầu tư.
“Nhà đầu tư đừng coi TPDN như tội đồ, mà hãy coi đó là lối thoát an toàn để chọn lựa. Bởi thực chất để tiền ở một ban cân đối kế toán mà mình không hiểu không thể tốt bằng gửi tiền vào một doanh nghiệp nắm rõ. Nếu nhà đầu tư đang nắm giữ trái phiếu của doanh nghiệp có sức khoẻ tài chính ổn định, dòng tiền tốt thì không có gì phải lo lắng”, bà Phạm Minh Hương đưa ra lời khuyên.
Lãnh đạo VNDirect cho rằng, lãi suất là điều đầu tiên nhà đầu tư quan tâm khi mua trái phiếu doanh nghiệp. Tuy nhiên, điều quan trọng hơn khi mua cổ phiếu/trái phiếu là phải nhìn vào sức khoẻ của dòng tiền kinh doanh của doanh nghiệp và mô hình kinh doanh và quản trị bền vững.
Theo đó, nhà đầu tư cần tránh một số rủi ro khi mua trái phiếu doanh nghiệp. Đối với rủi ro tổ chức phát hành cần cân nhắc kỹ, tránh đầu tư vào những doanh nghiệp hoạt động không có chuẩn mực, không có dòng tiền, không có danh tiếng để huy động vốn trong tương lai để đảm bảo khả năng trả nợ lãi và gốc khi đến hạn.
Đối với rủi ro thanh khoản, TPDN thường có kỳ hạn dài, vì vậy nhà đầu tư mua trái phiếu doanh nghiệp có thể không bán được trước hạn.
Đối với rủi ro hệ thống, tài sản thanh khoản bị đóng băng ở toàn bộ hệ thống tài chính. Nỗi sợ hãi dẫn đến money run ở tất cả các định chế tài chính có chuẩn mực hay không có chuẩn mực
Trước một số rủi ro trên, Chủ tịch VNDirect nêu ra 5 tiêu chí giúp nhà đầu tư đánh giá được sức khoẻ của một doanh nghiệp, đó là (1) năng lực vốn thể hiện ở cơ cấu vốn chủ sở hữu và khả năng huy động vốn (2) tài sản đảm bảo bằng dòng tiền có nghĩa là tài sản đảm bảo là mô hình kinh doanh bền vững có khả năng tạo dòng tiền ổn định (3) năng lực trả nợ, tỷ lệ đòn bẩy, dòng tiền và vốn và tài sản (4) quản trị doanh nghiệp, tầm nhìn sứ mệnh và chuẩn mực kinh doanh (5) điều kiện phát hành, phương án phát hành và mục đích sử dụng vốn, đảm bảo tính hiệu quả.
Trong 5 yếu tố trên, năng lực vốn và tài sản đảm bảo bằng dòng tiền là quan trọng nhất, song nhà đầu tư cũng cần quan tâm đến chuẩn mực kinh doanh của doanh nghiệp. Bởi những yếu tố khác có thể hoàn thiện dần, nhưng chuẩn mực của doanh nghiệp thì cần xem xét đầu tiên.
