Trong những năm gần đây, phần mềm mã nguồn mở thúc đẩy công nghệ blockchain ngày càng phát triển, trong số đó có thể kể đến là các dApp. Các ứng dụng Dapp đóng vai trò rất quan trọng trong thị trường crypto. Sau đây hãy cùng tìm hiểu về dApp là gì qua bài viết dưới đây.
dApp là gì?
dApp viết tắt của từ Decentralized application (Ứng dụng phi tập trung) là các ứng dụng tương tự các ứng dụng trên điện thoại. Điểm khác biệt là thay vì được xử lý trên máy chủ trung tâm thì nó được xử lí trên blockchain. Cụ thể, các ứng dụng hoặc chương trình kĩ thuật số tồn tại và chạy trên mạng chuỗi khối hoặc mạng P2P của các máy tính thay vì một máy tính đơn lẻ và nằm ngoài phạm vi hoạt động và sự kiểm soát của một cơ quan đơn lẻ.
Mặc dù hầu hết tất cả các dApp được phát triển với Ethereum, chúng đều sử dụng công nghệ blockchain. Những dApp này phụ thuộc vào blockchain để xử lý dữ liệu thông qua mạng phân phối và thực hiện giao dịch với hợp đồng thông minh. Hợp đồng thông minh là những điều khoản được thực hiện tự động và khiến giao dịch hai bên diễn ra nhanh chóng. Hợp đồng thông minh là thành phần công nghệ cốt lõi của dApp, tạo ra phần mềm lớn mạnh có thể ứng dụng trong nhiều nền công nghiệp khác nhau.
Giống như những nhà phát triển của ứng dụng xây dựng cho điện thoại di động và máy tính, nhà phát triển của dApp tạo ra những ứng dụng trên mạng lưới blockchain cụ thể. Phần lớn sự phát triển của dApp là trên chuỗi khối Ethereum. Do đó, chuỗi khối Ethereum hỗ trợ phần lớn hoạt động trên toàn hệ sinh thái dApp.
Web App và Decentralized App
Trello, Slack, và Twitter là ví dụ về những công ty cung cấp ứng dụng web. Tính tiện dụng của web app phụ thuộc vào 2 thành phần: front end và back end. Ứng dụng web sử dụng phần mềm trên máy chủ web tập trung, không phải hệ điều hành cục bộ của bất kỳ thiết bị nhất định nào.
Thiết bị và máy chủ kết nối nhau thông qua thông điệp mã hóa Giao thức truyền siêu văn bản (HTTP). Ví dụ: khi bạn mở Twitter trên trình duyệt web, dữ liệu trên màn hình (front end) được lấy từ dữ liệu lưu trữ trên máy chủ web của công ty (back end).
Trong khi internet truyền một lượng khổng lổ dữ thông qua serve tập trung, blockchain đại diện cho hàng trăm hoặc thậm chí hàng nghìn máy móc chia sẻ gánh nặng giao dịch qua một mạng phân tán. Đối với front end, các ứng dụng và trang web phi tập trung sử dụng cùng một công nghệ để hiển thị một trang trên internet. Tuy nhiên, trên back end, các dApp liên kết với các mạng blockchain tương ứng của chúng thông qua ví – một cầu nối với hệ sinh thái blockchain.
Ví nắm giữ địa chỉ blockchain và khóa mật mã (cryptographic key) để xác minh. Thay vì sử dụng giao thức HTTP để giao tiếp với blockchain, ví dApp tạo ra hợp đồng thông minh để tương tác với blockchain và thực hiện giao dịch. Một dApp chính là giao diện front end (UI) giao tiếp với hợp đồng thông minh để thực hiện giao dịch trên blockchain.
Mặc dù dApp mang lại trải nghiệm người dùng không khác mấy với web app nhưng chúng không có server, HTTP và kiểm duyệt.
Tiêu chuẩn của dApp
- Một dApp là một ứng dụng mã nguồn mở, không thực thể nào sở hữu phần lớn coin hoặc token. Do là mã nguồn mở nên bất kỳ thay đổi với giao thức nào đều phải thông qua quyền đồng thuận của user network.
- Dữ liệu của dApp cần được lưu trữ trên blockchain phi tập trung.
- Một dApp cần tạo ra tài sản kỹ thuật số đóng vai trò như proof of value.
- Tài sản của một dApp được phân bổ như phần thưởng trên mạng lưới.
Dựa trên những định nghĩa trên, blockchain Bitcoin cũng được phân loại là một dApp vì nó đáp ứng đủ 4 tiêu chí trên:
- Bitcoin vận hành trên mã nguồn mở, không thực thể nào sở hữu phần lớn lượng Bitcoin đang lưu thông, cơ chế đồng thuận PoW thực hiện chức năng quản trị.
- Bitcoin và tất cả dữ liệu của nó đều trên blockchain.
- Bitcoin tạo ra coin đóng vai trò như proof of value như kết quả từ quá trình đào.
- Bitcoin phân bổ tiền điện tử Bitcoin đến thợ đào như phần thưởng.
Theo định nghĩa trên, nhiều loại tiền điện tử có thể được coi là phiên bản thô của dApp, ngay cả khi không có chức năng hợp đồng thông minh và giao diện web. Bản thân một blockchain có thể được xem như một dApp. Các blockchain có thể lưu trữ các dApp có các blockchains riêng của chúng, như Bitcoin. Hoặc, các dApp không dựa trên blockchain có thể được xây dựng trên nền tảng của một blockchain đã tồn tại – như nhiều dApp trên Ethereum.
Ưu điểm và nhược điểm của Dapp
Ưu điểm
- Chống kiểm duyệt: Dapp tồn tại phi tập trung nên rất khó để các chính phủ hoặc cá nhân có thể kiểm soát mạng.
- Không có thời gian chết: Hệ thống ngang hàng đảm bảo cho các Dapp liên tục hoạt động ngay cả khi các máy tính riêng lẻ hoặc các bộ phận gặp sự cố mạng.
- Mã nguồn mở: Điều này khuyến khích sự phát triển rộng rãi của hệ sinh thái Dapp. Cho phép các nhà phát triển xây dựng các Dapp tốt hơn với các chức năng hữu ích trong tương lai.
Nhược điểm
- Có thể bị hack: Việc chạy trên mã nguồn mở hợp đồng thông minh là ưu điểm nhưng cũng là một cơ hội cho hacker tìm kiếm lỗ hổng bảo mật để tấn công.
- Vấn đề về khả năng sử dụng: Rất nhiều Dapp có giao diện người dùng kém và khó sử dụng, tuy nhiên điều này đang được cải thiện dần theo thời gian.
- Phụ thuộc vào người dùng: Dapp càng có nhiều người dùng thì hoạt động càng hiệu quả hơn. Ngược lại, các ứng dụng phi tập trung sẽ gặp khó khăn nếu số lượng người dùng thấp, khiến chúng hoạt động kém an toàn hơn.
Phân loại các ứng dụng phi tập trung
Ứng dụng tài chính
Các ứng dụng tài chính thường được biết đến với tên gọi ứng dụng DeFi. DeFi (Decentralized Finance) là nền tảng tài chính phi tập trung (hay tài chính mở) mà trong đó, các tổ chức, thị trường hay các công cụ tài chính được quản lý phi tập trung.
Ứng dụng bán tài chính
Các ứng dụng phi tập trung liên quan đến tiền, nhưng cũng yêu cầu một phần khác, chẳng hạn như dữ liệu từ bên ngoài blockchain: Game play-to-earn, Các chương trình Bounty, Airdrop,…
Các ứng dụng khác
Mọi ứng dụng phi tập trung khác mà các nhà phát triển ứng dụng đang tìm cách tạo, bao gồm các ứng dụng lưu trữ và bỏ phiếu trực tuyến: NFT, các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO),…
Cùng với sự phát triển chung của tiền điện tử, dApp đã ngày càng được biết đến và sử dụng rộng rãi hơn. Hi vọng bài viết này đã giúp bạn có những cái nhìn tổng quan và chi tiết hơn về dApp và ứng dụng của chúng.
