Cục Dự trữ Liên bang Fed hy vọng sẽ tăng lãi suất vừa đủ để kiểm soát lạm phát nhưng không đẩy nền kinh tế Mỹ vào một cuộc suy thoái. Tuy nhiên, các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển vẫn dễ bị tổn thương bởi quyết định của Fed.
Khi Cục Dự trữ Liên bang tăng lãi suất, tác động không chỉ dừng lại ở việc người mua nhà ở Mỹ trả nhiều tiền hơn cho các khoản thế chấp hoặc các chủ doanh nghiệp phải đối mặt với các khoản vay ngân hàng đắt hơn. Sức ảnh hưởng có thể vượt ra ngoài biên giới nước Mỹ, tấn công các chủ cửa hàng ở Sri Lanka, nông dân ở Mozambique và các gia đình ở các nước nghèo hơn trên thế giới. Một loạt ảnh hưởng được hình thành bao gồm chi phí đi vay ở những quốc gia này cao hơn đến đồng nội tệ của họ mất giá.
Fed vào tuần này đã tăng lãi suất ngắn của mình thêm 0,5 điểm phần trăm lên mức cao nhất kể từ khi đại dịch xảy ra hai năm trước và báo hiệu nhiều đợt tăng lãi suất sẽ đến. Việc tăng lãi suất của Mỹ có thể gây ra thiệt hại lâu dài theo nhiều cách khác nhau. Thứ nhất, tăng lãi suất có thể làm chậm nền kinh tế Mỹ và làm giảm sự thèm muốn của người tiêu dùng Mỹ đối với hàng hóa nước ngoài.
Chúng cũng ảnh hưởng đến đầu tư toàn cầu: Khi lãi suất tăng ở Mỹ, trái phiếu chính phủ và công ty Mỹ an toàn hơn bắt đầu có vẻ hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư toàn cầu. Vì vậy, họ có thể rút tiền ra khỏi các nước nghèo và thu nhập trung bình và đầu tư vào Mỹ. Những thay đổi đó thúc đẩy đồng đô la Mỹ tăng giá và đẩy đồng nội tệ ở các nước đang phát triển xuống.
Đồng tiền nội tệ giảm giá có thể gây ra nhiều vấn đề. Vấn đề chi trả cho thực phẩm nhập khẩu và các sản phẩm khác trở nên đắt đỏ hơn. Điều đó đặc biệt đáng lo ngại vào thời điểm chuỗi cung ứng gặp khó khăn và cuộc chiến ở Ukraine đã làm gián đoạn các chuyến hàng ngũ cốc và phân bón, đồng thời đẩy giá lương thực trên toàn thế giới lên mức báo động.
Để bảo vệ đồng tiền sụt giá của mình, ngân hàng trung ương ở các nước đang phát triển có khả năng tăng tỷ giá của chính họ; một số đã bắt đầu. Điều đó có thể gây ra thiệt hại kinh tế: làm chậm tăng trưởng, xóa sổ việc làm và bóp chết những người đi vay kinh doanh. Động thái này cũng buộc các chính phủ mắc nợ phải chi nhiều ngân sách hơn cho việc trả lãi và ít hơn cho an sinh xã hội.
Bà Georgieva của IMF đã cảnh báo rằng 60% các quốc gia có thu nhập thấp đang ở trong hoặc gần cảnh “nợ nần chồng chất” – một ngưỡng đáng báo động khi số tiền trả nợ bằng một nửa quy mô nền kinh tế quốc gia.
Lạm phát tăng vọt là kết quả của sự phục hồi mạnh mẽ bất ngờ từ đại dịch suy thoái năm 2020, một sự phục hồi khiến các doanh nghiệp bất ngờ và buộc họ phải tranh giành để tìm nhân công và nguồn cung ứng để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Kết quả là nền kinh tế phải đối mặt với sự thiếu hụt, chậm trễ trong việc đặt hàng và giá cả leo thang phi mã. Vào tháng 3, giá tiêu dùng của Mỹ đã tăng 8,5% so với một năm trước đó – mức tăng mạnh nhất kể từ năm 1981.
Bằng cách đẩy lãi suất lên, Fed hy vọng có thể tạo ra “soft landing” – hạ cánh mềm. Tuy nhiên, Fed không có thành tích ấn tượng trong việc điều hướng chính sách để đạt được các cuộc hạ cánh mềm. Lần cuối cùng diễn ra vào giữa những năm 1990 dưới thời Chủ tịch Fed Alan Greenspan, một giai đoạn kết thúc không mấy tốt đẹp đối với nhiều nước đang phát triển.
